Một điển cố về sức mạnh mang tới điều lành dữ của âm nhạc

Âm nhạc có chứa một loại năng lượng rất mạnh, nó tác động trực tiếp lên tâm tính con người. Âm nhạc cao thượng thanh nhã chứa năng lượng thuần chính, có thể giáo hóa và dưỡng tâm con người. Trái lại, tà âm bất chính có thể hủy người, thậm chí làm vong quốc.

Trong “Luận Ngữ” có ghi chép rằng, một lần, khi học trò Nhan Uyên hỏi Khổng Tử về vấn đề trị quốc, Khổng Tử đã đáp: “Yếu xả khí Trịnh quốc đích âm nhạc”, tức là phải bỏ đi âm nhạc của nước Trịnh. Trịnh bấy giờ là một nước chư hầu nhà Chu thời Xuân Thu. Âm nhạc của nước này được coi là loại tà âm phóng túng dục vọng, khiến nam giới bị trầm mê vào sự hấp dẫn của sắc dục, làm hại đến tâm tính và tình cảm của họ, hủy hoại ý chí và đạo đức của họ.

Trong “Sử ký. Nhạc thư” viết: “Thưởng thức nhạc là có điều tốt lành và cũng có điều hung ác không may mắn, âm nhạc là có liên quan tới tâm tính con người, cũng liên quan tới đạo lý của tự nhiên”. Bởi vì tâm tính, đạo đức của một người là nên thuận theo Thiên đạo, nên âm nhạc trái với Thiên đạo thì sẽ làm “hủy nhân vong quốc”.

Âm nhạc có ảnh hưởng lớn đối với tính nết con người, lợi ích lớn lao của âm nhạc chính là giáo dục con người. Ngày nay người ta đã ứng dụng âm nhạc vào trong quá trình thai giáo. Một số thí nghiệm về nhạc giao hưởng cũng cho thấy khả năng làm giảm số trường hợp trộm cắp tại nơi công cộng.

Âm nhạc có nhiều phẩm cấp khác nhau. Âm nhạc thấp kém xâm phạm nguyên tắc của sự điều độ, bởi nó phóng túng việc biểu lộ cảm xúc của con người, nên sẽ đưa tới suy thoái và bạo lực, kéo tụt đạo đức. Loại âm nhạc này có thể ví như một lời nguyền. Âm nhạc ở cấp cao biểu lộ nguyên lý của vũ trụ. Vì vậy, thưởng thức loại âm nhạc này sẽ ảnh hưởng đến tâm của người nghe, và nâng cao được đạo đức, giải quyết được những khúc mắc và ẩn ức.

Một học giả tu hành đời Đường đã nói: “Âm nhạc tốt tạo nên người tốt, âm nhạc xấu tạo nên người ác”, quả đúng là như vậy.

Thời cổ đại có điển cố: “Tang gian bộc thượng chi âm”, tức là âm thanh trong ruộng dâu trên bãi sông Bộc, đây là tiếng nhạc mất nước. Điển cố này lợi dụng các nhân vật thời Xuân Thu để gửi gắm lý niệm của cổ nhân về sức mạnh của âm nhạc.

Sư Khoáng là nhà âm nhạc nổi danh thời Xuân Thu, được lịch sử xưng là “Thánh nhạc”. Vua của nước Tấn là Tấn Bình Công vừa hoàn thành xong vương cung, muốn cử hành điển lễ chúc mừng. Vua nước Vệ là Vệ Linh Công vì mong muốn hai nước có mối quan hệ hữu hảo liền dẫn nhạc công đến chúc mừng. Vệ Linh Công dẫn tùy tùng đến bên bờ sông Bộc thì trời đã tối. Họ đành phải ở lại bên sông để nghỉ tạm qua đêm.

Lúc này, họ nghe thấy một nhạc khúc lạ văng vẳng vang đến, trong lòng thấy hứng thú. Vệ Linh Công liền ra lệnh cho âm nhạc gia Sư Quyên ghi chép lại.

Ngày hôm sau đoàn người đến nước Tấn. Trong buổi tiệc, sau khi được thưởng thức các màn múa nhạc của nước Tấn, Vệ Linh Công lệnh cho Sư Quyên diễn tấu bản nhạc mà họ đã nghe ở bờ sông Bộc ngày hôm trước.

Sư Quyên mới gảy chưa đến một nửa bản nhạc thì Sư Khoáng không nhịn được, đứng dậy giữ tay Sư Quyên lại và nghiêm nghị nói: “Mau dừng lại! Đây là tà âm vong quốc!”

Tấn Bình Công vội chất vấn: “Khúc nhạc này nghe rất hay, ngài sao lại nói là âm nhạc vong quốc?”

Sư Khoáng đáp: “Vào cuối đời nhà Ân, Sư Diên là quan âm nhạc, cùng với vua Trụ làm ra khúc nhạc uỷ mị này. Vua Trụ nghe lấy làm thích lắm. Đến khi Vũ vương đánh vua Trụ, Sư Diên ôm đàn chạy về phía đông, nhảy xuống sông Bộc. Từ bấy giờ có ai thích âm nhạc đi qua đấy thì lại có tiếng đàn văng vẳng ở dưới nước vang lên. Khúc nhạc này Sư Quyên nghe được trên đường đi, là khúc đàn ở trên sông Bộc. Loại âm nhạc này rất không tốt, ai say mê nó thì thân sẽ bị hủy mà quốc gia thì bị suy sụp. Cho nên, không thể để Sư Quyên gảy hết đoạn nhạc này.”

Nói đến đây, Sư Khoáng chuyển qua nói với Sư Quyên: “Khúc nhạc mà ngài vừa gảy là khúc nhạc ngài nghe được ở bên sông Bộc phải không?”

Vệ Linh Công và Sư Quyên nghe xong đều sửng sốt và lấy làm lạ. Tấn Bình Công lại hỏi Sư Khoáng rằng: “Đó là âm nhạc của đời trước, gảy nghe chơi thì có hại gì!”

Sư Khoáng nói: “Vua Trụ vì mê khúc đàn ấy mà đến nỗi mất nước, đó là một thứ âm nhạc bất tường, vậy chớ nên gảy.”

Tấn Bình công nói: “Ta thích nghe âm nhạc mới, Sư Quyên hãy vì ta gảy nốt khúc đàn ấy.” Sư Quyên lại lựa dây rồi gảy nốt khúc đàn ấy.

Tấn Bình Công lại nói: “Khúc nhạc này ta nghe thật quá cảm động lòng người, còn có khúc nào hay hơn, cảm động hơn nữa không?”

Sư Khoáng trả lời: “Có!”

Tấn Bình Công nói: “Có thể cho ta nghe một khúc được không?”

Sư Khoáng nói: “Phải là người có đức dày hành nghĩa thâm hậu mới có thể nghe được khúc này. Nay ngài bạc đức, không nên nghe!”

Tấn Bình Công nói: “Quả nhân chỉ mong có thể nghe ca khúc ấy, ngài đừng nên chối từ.”

Sư Khoáng bất đắc dĩ phải cầm lấy đàn mà gảy. Mới gảy được một khúc, thì có một đàn chim hạc ở phương nam bay đến. Gảy thêm khúc nữa thì chim hạc vỗ cánh mà múa, vươn cổ mà hót theo tiếng nhạc.

Tấn Bình Công đứng dậy vỗ tay tán thưởng. Những người đứng xem ai cũng kinh ngạc. Tấn Bình Công ngồi xuống, nói: “Còn khúc nhạc nào hay hơn, cảm động hơn thế không?”

Sư Khoáng nói: “Có, ngày xưa Hoàng Đế đến hội các thần ở núi Thái Sơn, rồi làm ra điệu nhạc này. Vua đời sau đức bạc, không xứng để nghe, nếu nghe thì có họa bại vong.”

Tấn Bình Công thấy vậy liền nói: “Quả nhân nay đã già rồi, còn lo bại vong sao? Nếu được nghe khúc nhạc ấy mà chết thì cũng thoả lòng.”

Sư Khoáng nhất định không chịu gảy. Tấn Bình công đứng dậy, hai ba lần cố ý nài ép. Sư Khoáng bất đắc dĩ lại phải ôm cầm mà gảy.

Mới gảy một khúc, có đám mây đen ở phương Tây hiện lên. Gảy khúc nữa thì bỗng nổi một cơn dông, bao nhiêu ngói ở trên nóc điện bay tung lên và cột hiên gãy hết, lại thấy có tiếng sét dậy trời, rồi mưa như trút nước. Tấn Bình Công sợ hãi, cùng với Vệ Linh Công nằm phục vào một nơi. Khi mưa gió đã im lặng rồi, nội thị mới vực Tấn Bình Công và Vệ Linh Công ở trên đài xuống.

Tiếp sau đó nước Tấn gặp phải đại hạn suốt ba năm, dân chúng lầm than cơ cực.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm:

• Bách bệnh sinh ra bởi khí và được chấm dứt bởi âm nhạc
• Âm thanh có đức mới được coi là âm nhạc chân chính

Mời xem video: