Morgan Stanley: Hơn 40% việc làm sẽ thay đổi do AI trong 3 năm tới

Trình Phàm
•
Thứ Sáu, 06/10/2023

“Công nghệ cao có thể mang lại cho nhân loại những thành tựu đáng kinh ngạc, nhưng cũng sẽ gây ra những tác động tiêu cực… Theo tôi, tác hại lớn nhất của trí tuệ nhân tạo (AI) là nó dễ dàng bị kẻ xấu lợi dụng để làm việc xấu”, CEO Jamie Dimon của ngân hàng đầu tư nổi tiếng JPMorgan (Mỹ) mới đây đã bày tỏ quan điểm trên khi nói về (AI). Ông cũng cho rằng ngày càng nhiều việc làm của con người sẽ dần bị AI thay thế.

Theo báo cáo do công ty khoa học công nghệ OpenAI công bố, AI vẫn đang trong giai đoạn hỗ trợ, trước mắt trong thời gian nhất định chưa thể thay thế con người.

Những công việc AI có thể thay thế

Theo CNBC ngày 2/10, nhóm phân tích của Morgan Stanley cho biết dự kiến trong 3 năm tới có đến hơn 40% việc làm của con người sẽ thay đổi do sự phát triển của công nghệ AI, điều này sẽ có tác động với quy mô vượt quá 4000 tỷ USD, bao gồm thay đổi chi phí đầu vào, tự động hóa các nhiệm vụ; thay đổi cách các công ty thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu…

Trước đó, Morgan Stanley đã dự đoán AI sẽ gây biến động đối với 25% thị trường việc làm, tác động trị giá 2100 tỷ USD lên nền kinh tế, nhưng báo cáo mới nhất đã tăng gần gấp đôi so với ước tính ban đầu. Nhà phân tích Brian Nowak của Morgan Stanley đã chỉ ra, khi AI tạo sinh (Generative AI) được sử dụng rộng rãi hơn và chi phí dịch vụ cũng như phần cứng đào tạo của nó giảm xuống, năng suất phần mềm dự kiến sẽ được cải thiện đáng kể. Vì thế công nghệ này sẽ thúc đẩy tăng chi tiêu cho các dịch vụ đám mây công cộng và mở rộng thị trường tiềm năng cho phần mềm thương mại, từ đó ảnh hưởng đến thị trường lao động.

Cho đến nay, tại các thị trường mới nổi trên toàn cầu, thì tỷ lệ việc làm bị ảnh hưởng bởi AI còn nhỏ, ước tính 18% việc làm có thể được tự động hóa và khoảng 300 triệu người sẽ bị ảnh hưởng. Nhưng ở các nền kinh tế phát triển, chẳng hạn như Mỹ, 80% việc làm trải rộng trên hầu hết các ngành nghề sẽ bị ảnh hưởng bởi AI; người trình độ học vấn càng cao (thu nhập càng cao), với chức vụ sở trường càng dễ được phần mềm thực hiện thành thạo, thì càng dễ bị thay thế bởi AI.

Theo báo cáo do công ty khoa học công nghệ OpenAI công bố, 80% ngành nghề có thể bị ảnh hưởng bởi chatbot tương tự ChatGPT, trong đó 19% có biến động lớn nhất.

Cụ thể, các ngành nghề bị ảnh hưởng nặng nề bao gồm người khai thuế, nhà văn, nhà toán học, nhà thiết kế web, nhà báo… Ngoài ra, các lĩnh vực như kỹ sư máy tính, trợ lý pháp lý và nhà phân tích dữ liệu đều có thể sử dụng các công cụ AI để cải thiện đáng kể hiệu suất.

Tất nhiên, cũng có những công việc mà AI không thể thay thế, chủ yếu là lao động chân tay. Trong top 30 “bát cơm sắt” được OpenAI liệt kê, có thể kể đến các công việc như đầu bếp, người rửa bát, công nhân lau sàn, nhân viên pha chế, thợ sửa ống nước, nhân viên cảnh quan…

“Bị ảnh hưởng hơn là bị thay thế”?

OpenAI nhấn mạnh trong báo cáo rằng AI vẫn đang trong giai đoạn hỗ trợ công việc của con người và sẽ khó có thể thay thế con người trong thời gian ngắn.

Giám đốc Erik Brynjolfsson của Phòng thí nghiệm Kinh tế Kỹ thuật số tại Đại học Stanford cho biết, trong nền kinh tế Mỹ thì hầu hết các ngành nghề đều yêu cầu sử dụng kiến thức và thông tin, những ngành nghề này có thể sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp nhất. Ông nhấn mạnh “Những người đầu tiên phải gánh chịu là luật sư, người viết quảng cáo và người viết kịch bản”.

Nhưng ông cho hay, “Tôi thích dùng từ ‘bị ảnh hưởng’ hơn là ‘bị thay thế’. Bởi vì [như trường hợp luật sư], vấn đề chỉ là giỏi dùng AI chứ không phải vấn đề thay thế luật sư, ở đây nghĩa là có ‘luật sư giỏi dùng AI’ thay thế ‘luật sư không thể dùng AI’”.

Một nhà khoa học máy tính chuyên về đạo đức AI là Timnit Gebru cho rằng kho dữ liệu đào tạo AI về cơ bản đến từ Internet, nhưng thông tin trực tuyến rất hỗn tạp và khó phân biệt. “Chưa có ai dạy (AI) cách hiểu đâu là sự thật và đâu là hư cấu, cho nên nó sẽ chỉ lặp lại những gì có trên internet”.

Hay như trong lĩnh vực báo chí, các phóng viên bắt đầu thử sử dụng ChatGPT để giúp họ viết bài. Nhưng ông Brynjolfsson nhận thấy khả năng viết hoặc dịch của AI rất kém, bài viết thường rất khó hiểu hoặc vô nghĩa. Năm ngoái trang tin công nghệ CNET đã sử dụng AI để viết hàng chục bài báo, nhưng kết quả cho thấy quá nhiều lỗi phải qua con người chỉnh sửa.

Nhà báo Rognetta người Pháp từng đăng một bản tóm tắt tin tức được AI hỗ trợ, nhưng ông nhận thấy nó không có logic hợp lý. Ông chỉ ra rằng con người cần liên tục can thiệp vào quá trình viết của AI. Ông lưu ý: “AI không bao giờ thay thế được các nhà báo… Chỉ dựa vào robot không thể tạo ra sản phẩm, có rất nhiều nhiệm vụ báo chí không thể dùng AI để hoàn thành”.