Thở thông suốt: 5 biện pháp trị nghẹt mũi tự nhiên
- Alexandra Roach
- •
Y học cổ truyền đem đến cho chúng ta những bài thuốc thảo dược tự nhiên, đã được thử nghiệm và chứng minh hiệu quả, vượt qua thử thách của thời gian và nghiên cứu khoa học.
Khi tôi còn còn nhỏ sinh sống ở Đức, bất cứ khi nào bị ốm, mẹ tôi sẽ sử dụng đủ loại thuốc gia truyền qua nhiều thế hệ trong gia đình chúng tôi. Tôi thường thấy khăn bọc khoai tây nóng quấn quanh đầu mình. Phương thuốc này có tác dụng giảm đau họng, viêm phế quản và đau tai, đã giúp tôi cảm thấy dễ chịu hơn.
Tôi phải công nhận điều đó với mẹ tôi. Bài thuốc này đã có hiệu quả và vẫn được sử dụng phổ biến ở Đức.
Trong mùa cảm lạnh và cúm, hàng triệu người tìm cách giảm nghẹt mũi, đau vùng mặt, đau đầu và đau họng. Mặc dù các loại thuốc không kê đơn như Sudafed và Mucinex khá phổ biến, nhưng các liệu pháp tự nhiên như xoa dầu, rửa bằng nước muối và xông hơi thảo dược cũng là những phương pháp thay thế hiệu quả.
Xông hơi hoa cúc
Một trong những phương pháp chữa bệnh tại nhà được truyền lại qua nhiều thế hệ là xông hơi hoa cúc.
Hít thở trên một nồi nước đun sôi chứa một nắm hoa cúc khô, đi kèm với chiếc khăn quấn quanh đầu để tạo một bồn tắm hơi, thường có tác dụng.
Sau khi phàn nàn với mẹ về màn tra tấn này, 10 phút sau tôi xuất hiện với khuôn mặt đỏ bừng, đổ mồ hôi nhiều và sổ mũi—mục tiêu đã hoàn thành.
Bây giờ tôi sống ở Hoa Kỳ với những đứa con nhỏ của riêng mình. Tôi đã phải bảo vệ những bài thuốc gia truyền này trước người chồng người Mỹ hay nghi ngờ của mình trong nhiều năm, vì anh ấy thấy chúng thật kỳ lạ.
Một phần tư thế kỷ sau, tôi đang sử dụng những kỹ thuật tương tự cho các cháu của mình. Chồng tôi hiện đang áp dụng các phương pháp chữa bệnh truyền thống—cho dù chúng bắt nguồn từ lục địa nơi tôi sinh ra hay từ các phương pháp lâu đời khác, chẳng hạn như y học Ấn Độ cổ đại, y học cổ truyền Trung Quốc và các phương pháp khác.
Bằng chứng khoa học
Trước đây, chúng ta phải tin vào trí tuệ của người bà và mẹ. Ngày nay, chúng ta có thể tận dụng khoa học, mặc dù nguồn tài trợ để nghiên cứu y học cổ truyền thường khan hiếm. Do đó, nghiên cứu về trí tuệ chữa bệnh cổ truyền thường đến từ các quốc gia xa xôi.
May mắn thay, trong trường hợp của phương pháp xông hơi bằng hoa cúc, nghiên cứu khoa học đã bắt kịp.
Trong một thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên năm 2021, 123 bệnh nhân bị viêm niêm mạc mũi đã được quan sát. Những người tham gia đã thử nghiệm bốn phương pháp điều trị mũi khác nhau.
Mặc dù tất cả đều bắt đầu bằng thuốc xịt steroid, Nhóm A cũng được “xịt nước biển đẳng trương với chiết xuất dịch hoa cúc”. Nhóm B và C chỉ được dùng thêm nước biển đẳng trương, chỉ khác nhau ở phương pháp dùng thuốc (xịt so với rửa mũi), trong khi Nhóm D chỉ được điều trị bằng steroid.
Sau đó, các nhà khoa học đã đo thời gian làm sạch khoang mũi và phát hiện ra rằng Nhóm A nhanh thông suốt đường thở hơn. Do đó, việc bổ sung chiết xuất hoa cúc được coi là “một lựa chọn điều trị thay thế tốt”.
Một nghiên cứu mù đôi khác năm 2021, được công bố trên Tạp chí Tai mũi họng Hoa Kỳ, xác nhận các đặc tính dược liệu của loài hoa thơm màu trắng. Trong nghiên cứu này, thuốc nhỏ mũi chiết xuất hoa cúc đã được thử nghiệm như một phương pháp điều trị viêm xoang mãn tính ở 74 bệnh nhân.
Kết quả cho thấy thuốc nhỏ mũi thảo dược hoa cúc cải thiện đáng kể các triệu chứng của viêm xoang, do đó cải thiện hiệu quả chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân. Theo nghiên cứu, hoa có tác dụng “chống lo âu, chống co thắt, an thần, chống dị ứng, chống viêm, kháng khuẩn, kháng nấm và kháng vi-rút” trên lâm sàng.
Cách làm bồn xông hơi hoa cúc
- Đổ một nước vào khoảng ½ nồi cỡ vừa và đun sôi. Thêm một nắm nhỏ hoa cúc khô.
- Dùng khăn tắm lớn trùm quanh đầu và quấn khăn quanh nồi. Hít hơi thảo mộc ấm qua mũi và thở ra qua miệng trong khoảng 10 phút, nghỉ một chút nếu cần.
- Điều chỉnh nhiệt độ dưới khăn bằng cách nhấc khăn lên một chút, để không khí mát hơn từ bên ngoài tràn vào khoang khăn.
Dầu bôi trơn khoang mũi
Một thứ yêu thích khác của tôi từ lâu, mặc dù không có nguồn gốc tuổi thơ, là dầu mũi. Có nguồn gốc từ y học cổ truyền Ấn Độ, dầu nasya được sử dụng để bôi trơn các khoang mũi và niêm mạc.
Niêm mạc không chỉ có trong đường hô hấp mà còn có trong phế quản, dạ dày, ruột và nhiều cơ quan khác. Chức năng chính của niêm mạc là bôi trơn và bảo vệ khỏi trầy xước— trong khoang mũi có vai trò giữ ẩm.
Điều này rất quan trọng, vì môi trường khô làm giảm khả năng miễn dịch. Khô có thể dẫn đến khó chịu, kích ứng và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Các lớp niêm mạc khô, nứt nẻ dễ bị vi-rút, vi khuẩn và nấm tấn công, làm suy yếu khả năng phòng vệ của cơ thể.
Do đó, bôi trơn là chìa khóa.
Nghiên cứu ủng hộ y học cổ truyền Ấn Độ
Nghiên cứu năm 2023 đã đánh giá việc sử dụng Anu taila (một loại dầu Ấn Độ) làm từ dầu mè như một loại “khẩu trang sinh học” để ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, chẳng hạn như COVID-19.
Mặc dù các nhà khoa học không ngăn cản mọi người sử dụng khẩu trang vật lý, bài báo nêu rằng “việc thoa loại dầu thuốc như A. taila hoặc dầu mè nguyên chất qua đường mũi sẽ giúp bảo vệ mũi họng thêm hiệu quả”.
Một nghiên cứu năm 2022 trong đó thuốc nhỏ mũi thảo dược của y học cổ truyền Ấn Độ được ghi nhận là có hiệu quả chống lại bệnh nấm mucormycosis, một chi gồm khoảng 40 loài nấm mốc gây tắc nghẽn xoang và đau đầu, cùng với các triệu chứng khác. Thuốc nhỏ mũi có tác dụng phòng ngừa và chữa bệnh.
Cá nhân tôi tin tưởng sử dụng dầu nasya khi đi máy bay. Có vẻ như luồng không khí trong cabin luôn làm khô các đường mũi. Để ngăn ngừa điều đó, tôi nhỏ một hoặc hai giọt dầu nasya vào mỗi lỗ mũi sau khi lên máy bay. Tôi chưa bao giờ bị nhiễm trùng trên máy bay, ngay cả trên những chuyến bay dài đi nước ngoài.
Rửa mũi bằng nước muối
Rửa mũi bằng nước muối là một lựa chọn nhẹ nhàng khác để chống lại tình trạng nghẹt mũi. Đây có thể là bài thuốc từ y học cổ truyền Ấn Độ quen thuộc nhất với chúng ta, những người phương Tây.
Các nhà khoa học gọi liệu pháp này là “rửa mũi”, coi đó là an toàn và hiệu quả. Một nghiên cứu năm 2023 ủng hộ “các thiết bị rửa áp suất thấp và thể tích lớn” chứa đầy dung dịch muối hoặc dung dịch muối ưu trương. Ưu trương chỉ đơn giản có nghĩa là nồng độ muối trong nước cao hơn.
Cách rửa mũi
- Sử dụng 240ml nước ấm đã khử trùng hoặc nước cất. Nước phải ấm để có thể hòa tan muối.
- Trộn 1 thìa cà phê muối không chứa iốt và các chất phụ gia khác vào nước. Khuấy cho đến khi muối tan hoàn toàn.
- Sử dụng bình rửa mũi neti pot hoặc thiết bị rửa mũi khác để rửa mũi dễ dàng hơn, để dung dịch chảy qua một bên lỗ mũi và ra ngoài từ lỗ mũi bên kia. Lặp lại tối đa ba lần mỗi ngày, đặc biệt là trong lúc nghẹt mũi nhiều.
Xoa bóp thảo dược
Dầu thoa ấm ngực, chẳng hạn như Vicks VapoRub, thường được sử dụng để làm giảm tình trạng nghẹt mũi. Kết hợp tinh dầu thảo dược cùng với công thức thuốc mỡ cơ bản tạo ra một phiên bản tự nhiên giúp làm dịu mũi bị kích ứng, xoang bị nghẹt và nghẹt ngực. Tùy thuộc vào loại thảo mộc được sử dụng, dầu có thể giúp dễ thở hơn bằng cách làm giãn đường hô hấp.
Công thức làm dầu cơ bản
- 120 gam dầu nền (dầu hạnh nhân, bơ, hạt nho hoặc ô liu)
- 40 gam bơ ca cao (bơ hạt mỡ, sáp ong hoặc lanolin là những lựa chọn thay thế; lưu ý rằng sáp ong có thể làm cho thuốc mỡ hơi nhớt hơn).
Hướng dẫn
- Làm tan chảy dầu và bơ hoặc sáp trong hộp thủy tinh hoặc kim loại bằng phương pháp bể điều nhiệt. Cả hai thường sẽ tan chảy và kết hợp ở nhiệt độ từ 50-60 độ C.
- Để giảm nghẹt xoang, hãy thêm một vài giọt hỗn hợp tinh dầu hoặc một loại tinh dầu tùy chọn, chẳng hạn như khuynh diệp, thông, bách, linh sam, vân sam đen, hương thảo hoặc bạc hà vào hỗn hợp. Bạn cũng có thể thêm một vài tinh thể bạc hà hữu cơ.
- Đổ vào các hộp thủy tinh màu hổ phách nhỏ và để qua đêm với nắp mở, chỉ đóng nắp khi dầu đã nguội hoàn toàn.
Điều cần suy ngẫm cho tương lai
Nhiễm trùng đường hô hấp và nghẹt mũi dường như diễn ra thường xuyên, đặc biệt là vào những tháng lạnh trong năm, nên chúng ta cần phải xem xét các nguyên nhân tiềm ẩn gây ra các triệu chứng này.
Nguyên nhân nào có thể gây ra tình trạng nghẹt mũi?
Câu hỏi này trở đặc biệt quan trọng nếu các triệu chứng kéo dài hoặc thường xuyên tái phát. Nguyên nhân có thể là cảm lạnh thông thường hoặc bất kỳ loại nhiễm trùng do vi-rút hoặc vi khuẩn nào.
Tuy nhiên, các tác nhân gây bệnh có thể bắt nguồn từ vấn đề về cấu trúc, chẳng hạn như lệch vách ngăn mũi hoặc polyp mũi.
Ngoài ra, đường mũi có thể bị kích ứng bởi các chất ô nhiễm trong môi trường, nấm mốc, dị ứng, không khí khô hoặc thay đổi nội tiết tố. Ngay cả việc lạm dụng thuốc trị nghẹt mũi cũng có thể gây nghẹt mũi.
Nguyên nhân có thể là do dị ứng với sữa?
Một điểm quan trọng cần lưu ý là liệu dị ứng với sữa có phải là yếu tố góp phần gây nghẹt mũi hay không. Mặc dù có nhiều khẳng định rằng không có mối tương quan giữa lượng sữa tiêu thụ và sự sản xuất chất nhầy, nhưng kinh nghiệm cá nhân khiến tôi tin vào điều ngược lại.
Tôi từng bị nhiễm trùng xoang nghiêm trọng từ ba đến bốn lần mỗi năm và đã thử liên tục các liều Flonase, Sudafed và các loại thuốc trị nghẹt mũi khác mà không khỏi. Con trai tôi bị nhiễm trùng tai dai dẳng, phải đặt ống dẫn lưu vào tai và phải dùng nhiều liều kháng sinh trong những năm đầu đời. Phải đến khi bác sĩ tai-mũi-họng đề nghị chúng tôi thử chế độ ăn không có sữa thì gia đình tôi mới khỏi hẳn các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Tại sao lại có tranh cãi?
Có rất nhiều cuộc tranh luận xung quanh vấn đề này. Theo nghiên cứu được công bố trên tập san Medical Hypotheses (Giả Thuyết Y Khoa), “việc tiêu thụ quá nhiều sữa có liên quan trong dài hạn đến tình trạng tăng sản xuất chất nhầy đường hô hấp và hen suyễn”. Nhưng mối quan hệ này không đơn giản. Các nhà khoa học viết rằng cũng không thể “giải thích bằng mô hình dị ứng thông thường”. Giả thuyết của họ là nhóm dân số dị ứng với lượng sữa tiêu thụ vốn đã “tăng tính thấm ruột”, dẫn đến tăng tiết chất nhầy.
Cách tốt nhất để hiểu sâu mà không có bài báo nghiên cứu nào có thể cung cấp được, chính là thông qua quá trình tự phân tích.
Thực hiện một thí nghiệm cá nhân
Bạn hãy thử thực đơn ăn không có sữa trong ít nhất bốn tuần. Loại bỏ tất cả các sản phẩm từ sữa, chẳng hạn như sữa, pho mát, sữa chua, kem chua, kem đặc, pho mát tươi, v.v.
Có thể không dễ dàng. Tuy nhiên, nếu bạn bị dị ứng với sữa, bạn sẽ thấy sự khác biệt sau thời gian bốn tuần.
Sau thời gian này, hãy dần dần đưa các sản phẩm từ sữa trở lại, lưu ý bất kỳ thay đổi nào về triệu chứng. Hãy là thám tử của chính mình. Việc ghi nhật ký triệu chứng thực phẩm có thể giúp hiểu rõ hơn về phản ứng của cơ thể.
Nếu tự thử nghiệm không đưa ra được câu trả lời rõ ràng, bạn có thể thử loại thảo mộc Angocin có hiệu quả chống lại các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm xoang và viêm amidan.
Xem thêm
Từ khóa thở thông suốt biện pháp trị nghẹt mũi
