Chính quyền Trump cho phép người dân kiện công ty và tổ chức Cuba

Chính quyền Trump hôm thứ Hai (4/3) đã thông báo rằng Washington sẽ cho phép công dân Mỹ khởi kiện hàng chục công ty và các tổ chức Cuba nằm trong danh sách đen của Washington. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ vẫn duy trì lệnh cấm kiện các công ty nước ngoài đang kinh doanh tại quốc đảo Caribê, theo Reuters.

Embed from Getty Images

Tổng thống Donald Trump phát biểu tại một buổi tập trung tại Đại học Quốc tế Florida, Miami, bang Florida, ngày 18/2/2019. (Ảnh: Joe Raedle/Getty Images)

Động thái này của chính quyền Trump đánh dấu tăng cường áp lực của Mỹ lên Cuba và dường như cũng nhằm trừng phạt chế độ Havana đã ủng hộ tổng thống xã hội chủ nghĩa của Venezuela, Nicolas Maduro. Mỹ chưa nhắm tới đầu tư nước ngoài tại Cuba, nhưng vẫn để ngỏ hành động này trong tương lai.

Trong thông báo phát đi hôm 4/3, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết công dân Mỹ có thể khởi kiện lên tòa án Mỹ chống lại các doanh nghiệp Cuba – nhiều đơn vị có liên kết với quân đội và mật vụ Cuba – bắt đầu từ ngày 19/3. Washington sẽ tiếp tục duy trì lệnh cấm ít nhất cho tới ngày 17/4 các hành động pháp lý chống lại các công ty nước ngoài đang sử dụng tài sản do chính quyền Cuba tịch biên từ cuộc cách mạng 1959.

Theo Reuters, từ năm 1996, Quốc hội Mỹ đã ban hành Đạo luật Helms-Burton 1996 cho phép người Mỹ gốc Cuba và các công dân Mỹ khởi kiện các công ty và thực thể tại Cuba. Tuy nhiên, các tổng thống trước ông Trump đều dùng quyền hành pháp để đình chỉ thực thi Đạo luật này mỗi 6 tháng với lý do nếu Đạo luật được thực thi sẽ vấp phải sự phản đối của cộng đồng quốc tế và có thể gây hỗn loạn hệ thống tư pháp Mỹ do tăng đột biến các đơn kiện dân sự.

Trái với các chính quyền tiền nhiệm, chính quyền của Tổng thống Donald Trump hồi tháng Một vừa qua đã lần đầu tiên thông báo sẽ dành 45 ngày rà soát lại các vấn đề liên quan đến Đạo luật Helms-Burton 1996 và cho tới nay đã gia hạn thêm 30 ngày nữa để nghiên cứu kỹ hơn, đồng thời cho phép kích hoạt một phần đạo luật này và bắt đầu hiệu lực từ 19/3.

Ngoại trưởng Cuba Bruno Rodriguez nói rằng ông “cực lực phản đối” hành động của Mỹ chống lại các công ty Cuba đã bị chính quyền Trump “trừng phạt tùy tiện”.

Ông Rodriguez viết trên Twitter rằng việc miễn trừ 30 ngày cho những trường hợp khác đã đặt ra “mối đe dọa không thể chấp nhận được chống lại thế giới.”

Rueters nhận định rằng việc chính quyền Trump dỡ bỏ lệnh cấm kiện công ty/tổ chức Cuba có thể dẫn tới hàng tỷ USD tiền phí khởi kiện đổ vào các tòa án Mỹ, đồng thời, có thể cũng sẽ đối kháng với Canada và các đối tác Châu Âu của Mỹ có cổ phần tại các công ty ở Cuba. Dỡ bỏ lệnh cấm này cũng có thể ảnh hưởng tới một số công ty Mỹ vừa mới bắt đầu đầu tư vào Cuba từ sau khi cựu Tổng thống Barck Obama mở cửa hợp tác với cựu thù Chiến tranh Lạnh.

Reuters cũng cho rằng việc Đạo luật Helms-Burton 1996 có hiệu lực một phần có thể gây suy yếu nỗ lực của Chủ tịch Cuba Miguel Diaz-Canel trong việc thúc đẩy đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh ngành du lịch để tăng cường phát triển nền kinh tế mong manh của đảo quốc Caribê.

Reuters nhận định thông báo của chính quyền Trump hôm 4/3 rõ ràng không chỉ là hành động vì cái mà Bộ Ngoại giao Mỹ gọi là “sự đàn áp của nhà nước Cuba đối với người dân nước mình”, mà cũng để gửi thông điệp về vai trò của chế độ Havana tại Venezuela.

Một quan chức cao cấp chính quyền Trump giấu tên nói với Reuters: “Cuba tiếp tục duy trì mối quan hệ gần gũi với Nga, Trung Quốc và đã gây mất ổn định tại Venezuela, dẫn tới dòng người tị nạn lớn và cũng tạo ra mối đe dọa sức khỏe cộng đồng.”

Các trợ lý của Tổng thống Trump vẫn thường xuyên lên án Cuba là nước hỗ trợ chính trị và an ninh giúp ông Maduro duy trì nắm giữ quyền lực từ khi lãnh đạo đối lập Juan Guaido dẫn theo hiến pháp Venezuela tuyên bố trở thành tổng thống lâm thời hôm 23/1.

Phát biểu tại Miami, Florida hồi tháng Mười Một năm ngoái, Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton đã gọi Cuba và các đồng minh hàng đầu của nước này là Venezuela và Nicaragua là “bộ ba chuyên chế” tại Nam Mỹ.

Viết trên Twitter hôm 4/3, ông Bolton nói: “Vai trò của Cuba trong việc chiếm đoạt nền dân chủ và xúi giục đàn áp tại Venezuela là rõ ràng. Đó là lý do tại sao Mỹ sẽ tiếp tục thắt chặt những hạn chế tài chính lên quân đội và mật vụ Cuba. Các nền dân chủ khu vực nên lên án chế độ Cuba.”

Tân Bình