Cuộc tập trận quân sự của ĐCSTQ nhắm vào Đài Loan hay Hoa Kỳ?

Sáng ngày 1/4, Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông của Hải quân Đảng cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) thông báo rằng họ sẽ tiến hành tập trận chung xung quanh Đài Loan. Các học giả phân tích rằng cuộc tập trận này bề ngoài nhằm mục đích cảnh báo và kiềm chế “các thế lực ly khai đòi độc lập cho Đài Loan”, nhưng thực chất là nhằm thử thách giới hạn và phản ứng của Hoa Kỳ.

Theo Hãng thông tấn Trung ương Đài Loan (CNA), sáng ngày 1/4, Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông của ĐCSTQ tuyên bố sẽ tiến hành tập trận chung quanh Đài Loan, tổ chức lục quân, hải quân, không quân, lực lượng tên lửa và các lực lượng khác. Họ tuyên bố rằng “đây là lời cảnh báo nghiêm túc và là sự kiềm chế mạnh mẽ đối với các thế lực ly khai đòi độc lập cho Đài Loan”.

Văn phòng Công tác Đài Loan của ĐCSTQ cũng tuyên bố, đây là biện pháp đối phó với đề xuất “17 biện pháp” về an ninh quốc gia của Đài Loan.

Chiều ngày 1/4, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết 71 máy bay quân sự, 21 tàu chiến và 4 tàu tuần duyên của Trung Quốc đang tiến hành tập trận quanh eo biển Đài Loan và Tây Thái Bình Dương.

Tàu sân bay Sơn Đông nằm cách Đài Loan 220 dặm về phía đông nam. Quân đội quốc gia Đài Loan đã sử dụng các phương pháp tình báo, giám sát và trinh sát chung để theo dõi và ứng phó chặt chẽ.

Trước đó, hai quan chức cấp cao của Đài Loan nói với Reuters rằng hơn 10 tàu chiến Trung Quốc đang tiến đến vùng tiếp giáp 24 hải lý (44 km) của Đài Loan. Đài Loan cũng điều động tàu chiến để đáp trả. Họ chỉ ra rằng Đài Loan chưa phát hiện bất kỳ vụ bắn đạn thật nào của Hải quân ĐCSTQ.

Reuters đưa tin, cuộc tập trận quân sự của Hải quân ĐCSTQ được tổ chức sau khi Trung Quốc tăng cường chỉ trích Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức, và Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth đến thăm châu Á đã nhiều lần chỉ trích Bắc Kinh trong chuyến thăm của mình.

Ông Yết Trọng (Jie Zhong), một nhà nghiên cứu tại Hiệp hội Dự báo Chiến lược Trung Quốc, tin rằng cuộc tập trận chung của quân đội ĐCSTQ có 3 mục đích:

Thứ nhất, đưa ra tuyên bố phản hồi về các hành động gần đây của chính quyền Tổng thống Lại Thanh Đức. Thứ hai, đưa hạm đội cảnh sát biển đến phía đông của đường phân cách eo biển, nhằm tạo ra một ví dụ về quyền tài phán. Thứ ba, thông cáo báo chí của Văn phòng các vấn đề Đài Loan tập trung vào việc chỉ trích chính quyền ông Lại Thanh Đức và không đề cập đến Hoa Kỳ.

Ngoại giới dự đoán, không loại trừ khả năng Bắc Kinh lợi dụng giai đoạn lập kế hoạch trong “cuộc gặp Tập-Trump”, nhằm gia tăng căng thẳng ở eo biển Đài Loan, tạo ra con bài mặc cả hoặc cơ hội giao dịch với chính quyền Trump.

Ông Yết Trọng chỉ ra rằng từ ngày 13/3, chính quyền Lại Thanh Đức đã đưa ra 17 chiến lược đối phó với sự xâm nhập của Mặt trận Thống nhất ĐCSTQ vào an ninh quốc gia của Đài Loan.

Các bài phát biểu hoặc video của Văn phòng các vấn đề Đài Loan của ĐCSTQ hoặc Bộ Tư lệnh Chiến khu miền Đông đều đề cập cụ thể đến chính quyền Lại Thanh Đức. Thậm chí ngày 26/3, Văn phòng các vấn đề Đài Loan của ĐCSTQ còn ra 9 thông cáo báo chí liên tiếp chỉ trích chính quyền Lại Thanh Đức. Điều này cho thấy, một tuyên bố quân sự quy mô lớn hơn đã được chuẩn bị vào thời điểm đó.

Một quan chức an ninh cấp cao trích dẫn đánh giá nội bộ và nói với Reuters rằng Bắc Kinh phải tránh mọi hành động có thể bị coi là đối đầu với Washington trước các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung, và Đài Loan đã trở thành một cái cớ.

Ông chỉ ra: “Đài Loan là cái cớ tốt nhất của họ. Đây là lý do tại sao họ chọn tiến hành các cuộc tập trận quân sự như vậy ngay sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ rời khỏi Châu Á.”

Ông Lâm Dĩnh Hựu, phó giáo sư tại Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quan hệ Quốc tế thuộc Đại học Tamkang (Đạm Giang), đang có chuyến thăm Washington. Ông nói với CNA rằng Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth, người vừa kết thúc chuyến thăm Nhật Bản, đã đề cập đến vấn đề an ninh của Eo biển Đài Loan trong cuộc gặp với Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani tại Tokyo.

Mục tiêu thực sự của cuộc tập trận quân sự này của ĐCSTQ chống lại Đài Loan thực chất là nhắm vào Hoa Kỳ.

Ông tin rằng ĐCSTQ tiến hành một cuộc tập trận quân sự chung ngay sau khi ông Hegseth rời đi và “phản đối Đài Loan độc lập” là tuyên bố nhất quán của họ, nhưng thực chất là một nỗ lực nhằm kiểm tra thực lực và phản ứng của Hoa Kỳ đối với an ninh eo biển Đài Loan, hoặc thăm dò thái độ của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump. Bắc Kinh hy vọng hiểu được mục tiêu chiến lược của Hoa Kỳ trước khi tổ chức “cuộc họp Tập-Trump”.

Ông Lâm Dĩnh Hựu cho biết, rõ ràng Bắc Kinh hy vọng tìm được một mô hình tập trận mới, chủ yếu là trên biển và trên không. Cuộc tập trận chung này có sự tham gia chung của Lục quân, Hải quân, Không quân và Lực lượng Tên lửa. Đến nay, vẫn chưa thể đánh giá được quy mô của cuộc tập trận này có vượt qua cuộc tập trận quân sự “Joint Sword 2024“ (Liên hợp kiếm năm 2024) của ĐCSTQ hay không.

Ông tin rằng trọng tâm quan sát tiếp theo sẽ là vị trí của tàu sân bay Sơn Đông, vì vị trí của nó có thể giúp xác định động thái tiếp theo của ĐCSTQ. Hiện tại không thể loại trừ khả năng cuộc tập trận quân sự “Liên hợp kiếm 2025” sẽ đột ngột được triển khai sau khi tàu Sơn Đông đến vị trí. Hiện cũng không thể xác định được khi nào cuộc tập trận của ĐCSTQ sẽ kết thúc.

Ông Tô Tử Vân, giám đốc Viện Chiến lược và Tài nguyên Quốc phòng thuộc Viện Nghiên cứu An ninh Quốc phòng Đài Loan, nói với CNA rằng gần đây, truyền thông nước ngoài đã tiết lộ một bản ghi nhớ nội bộ tuyệt mật từ Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

Nội dung trực tiếp chỉ ra rằng Hoa Kỳ đã điều chỉnh chiến lược quân sự của mình. Nước này coi việc ngăn chặn Bắc Kinh xâm lược Đài Loan và tăng cường phòng thủ cho Hoa Kỳ là ưu tiên hàng đầu. Do đó, ông cũng tin rằng cuộc tập trận quân sự của Bắc Kinh không nhằm vào Đài Loan, mà thực chất là nhằm vào Hoa Kỳ để bày tỏ sự bất mãn về mặt chính trị.

Ông Tô Tử Vân đề cập rằng đợt thông tin tập trận quân sự này được cố tình công bố vào đêm trước khi thị trường chứng khoán Đài Loan mở cửa, nhằm mục đích làm suy yếu tinh thần của người dân Đài Loan. Điều này càng khẳng định thêm “Thuyết đe dọa Trung Quốc”.

Về thực tế là các cuộc tập trận của ĐCSTQ có xu hướng được công bố mà không báo trước, ông chỉ ra rằng ĐCSTQ có ý định biến chúng thành trạng thái “bình thường hóa”. Về việc ĐCSTQ thường xuyên sử dụng các video ngắn có tiêu đề như một cách để thể hiện sức mạnh quân sự của mình, đây là một hoạt động nằm trong vùng xám.

Ông nhấn mạnh rằng trong bài phát biểu ngày 13/3, Tổng thống Lại Thanh Đức đã đề cập đến “17 biện pháp”. Hành động bất ngờ của ĐCSTQ chủ yếu nhằm thăm dò Hoa Kỳ và đạt được hiệu ứng tuyên truyền nội bộ.

Đối với việc công bố tin tức về cuộc tập trận của ĐCSTQ xung quanh Đài Loan, thị trường chứng khoán Đài Loan cũng tăng vọt, cho thấy sức phục hồi về mặt tâm lý và xã hội của người dân Đài Loan đã tăng lên so với trước đây.

Ông Tô Tử Vân nói với AFP, rằng quy mô của cuộc tập trận quân sự này có vẻ tương tự như cuộc tập trận “Joint Sword” diễn ra vào tháng 5 và tháng 10 năm 2024.

Ông Yết Trọng cho biết, ngày 13/3, chính quyền Lại Thanh Đức đã đưa ra 17 chiến lược đối phó với sự xâm nhập của Mặt trận Thống nhất vào an ninh quốc gia của Đài Loan.

Các bài phát biểu hoặc video của Văn phòng các vấn đề Đài Loan thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc Đại Lục hoặc Bộ tư lệnh Chiến khu miền Đông đều đề cập cụ thể đến chính quyền Lại Thanh Đức. Thậm chí văn phòng này còn ra 9 thông cáo báo chí liên tiếp vào ngày 26/3, chỉ trích chính quyền Lại Thanh Đức. Điều này cho thấy một tuyên bố quân sự quy mô lớn hơn đã được chuẩn bị.

Ngoài ra, tờ Korea Times mới đây cũng đưa tin, Washington muốn chuyển nhiệm vụ chính của 28.500 lính Mỹ đồn trú tại Hàn Quốc từ ngăn chặn mối đe dọa từ Triều Tiên sang đối đầu với ĐCSTQ, vốn là một yếu tố then chốt trong chính sách đối ngoại của chính quyền Trump.

Theo báo cáo gần đây của The Washington Post, “Hướng dẫn Chiến lược Quốc phòng Tạm thời”, một tài liệu nội bộ của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, chỉ ra rằng Lầu Năm Góc sẽ ưu tiên ngăn chặn ĐCSTQ chiếm Đài Loan, và tăng cường quốc phòng trong nước, ngay cả khi điều này có thể phải chấp nhận rủi ro ở châu Âu và các khu vực khác.

Được biết, tài liệu mật này đã được Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth ký và gửi đến các nhân viên nội bộ của Bộ Quốc phòng vào tháng 3.

Tài liệu trực tiếp chỉ ra rằng ĐCSTQ là mối đe dọa duy nhất mà Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đang phải đối mặt. Việc ngăn chặn ĐCSTQ tiếp quản Đài Loan sẽ trở thành tình huống duy nhất mà Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ phải đối bên cạnh việc bảo vệ lục địa Hoa Kỳ.

Lầu Năm Góc sẽ gây sức ép buộc các đồng minh ở châu Âu, Trung Đông và Đông Á phải đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn trong việc ngăn chặn các mối đe dọa từ Nga, Triều Tiên và Iran.

• Tài liệu mật của Lầu Năm Góc: Ngăn chặn ĐCSTQ chiếm Đài Loan là ưu tiên chính

Nhà phân tích Kim Yeoul-soo tại Viện Quân sự Hàn Quốc, cho biết trước đây Chính phủ Hoa Kỳ đã bày tỏ mong muốn chuyển đổi vai trò của quân đội Hoa Kỳ tại Hàn Quốc nhằm chống lại ĐCSTQ. Những yêu cầu như vậy có thể trở nên công khai và táo bạo hơn dưới thời Trump.

Ông Trump nhấn mạnh đến tính linh hoạt chiến lược của lực lượng Hoa Kỳ tại Hàn Quốc, và tìm cách mở rộng sứ mệnh ngăn chặn các hành động hung hăng của ĐCSTQ.

Ông Park Won-Gon, một học giả nghiên cứu về các vấn đề Triều Tiên, cho biết ông không ngạc nhiên khi Lầu Năm Góc chuyển trọng tâm sang việc ngăn chặn ĐCSTQ. Vì ông Elbridge Colby, người được Tổng thống Trump đề cử làm Thứ trưởng Quốc phòng, đã từng công khai thảo luận về những ý tưởng này.

Ông Park Won-Gon tin rằng xét đến việc ông Elbridge từng đề cập, Bắc Kinh có thể có hành động chống lại Đài Loan vào năm 2027, Hoa Kỳ chắc hẳn sẽ tìm cách điều chỉnh vai trò của quân đội Hoa Kỳ đồn trú tại Hàn Quốc trước thời điểm đó, chuẩn bị cho quan đội này tham gia trong các cuộc xung đột tiềm tàng trên eo biển Đài Loan.

Xem thêm

Tổng Tham mưu trưởng Philippines: Nếu Đài Loan bị xâm lược, Philippines khó đứng ngoài cuộc

Tổng Tham mưu trưởng Philippines tuyên bố rằng nếu Đài Loan bị xâm lược, Philippines khó có thể đứng ngoài cuộc.