Liên minh dân túy, cánh hữu thành lập được chính phủ tại Ý

Liên minh dân túy mới của Ý đã tuyên thệ nhậm chức vào hôm thứ Sáu (1/6), chấm dứt những cuộc đàm phán chính trị gây tranh cãi nhiều tháng qua.

Trong một thông báo chung phát đi hôm thứ Sáu (1/6 ), Đảng Liên Đoàn quốc gia cánh hữu và Đảng Phong trào Năm Sao (Five Star) dân túy cho biết họ đã đạt được thỏa thuận với Tổng thống Ý, Sergio Mattarella để thành lập một chính phủ với Thủ tướng được chỉ định là ông Giuseppe Conte – một giáo sư luật không mấy nổi tiếng.

“Tất cả các điều kiện đã được hoàn tất cho một chính phủ của Phong Trào Năm Sao và Liên Đoàn,” ông Luigi Di Maio, người đứng đầu Phong Trào Năm Sao, và ông Matteo Salvini, lãnh đạo Liên Đoàn, cho biết trong tuyên bố chung của họ, theo Guardian.

Thỏa thuận đạt được giữa liên minh dân túy, cánh hữu và Tổng thống Mattarella tạm thời kết thúc một cuộc đấu tranh quyền lực gay gắt giữa chính thể ủng hộ Châu Âu và các Đảng Năm Sao và Liên Đoàn mới nổi – những người dẫn đầu trong cuộc bầu cử tại Ý hồi tháng Ba. Các nhà dân túy đã lên kế hoạch thành lập một chính phủ thống nhất, biểu đạt thái độ khinh thị với các chính sách nhập cư và tài chính của chính thể Ý hiện tại với sự kiểm soát của Liên minh Châu Âu (EU). Tuy nhiên, kế hoạch đó đã bị Tổng thống Mattarella gạt bỏ bằng việc ngăn cản liên minh dân túy bổ nhiệm nhà kinh tế tài chính Paolo Savona – người chống EU làm bộ trưởng tài chính trong chính phủ mới.

Sự can thiệp của ông Mattarella có thể khiến liên minh dân túy tan rã, và phải tổ chức cuộc bầu cử mới vào cuối mùa hè này. Trong thời gian chờ bầu cử, chính phủ Ý sẽ được điều hành bởi kỹ sư trưởng thân EU, Carlo Cottarelli – một sự lựa chọn khiến các nhà lãnh đạo Đảng Năm Sao và Liên Đoàn tức giận, kêu gọi những cuộc biểu tình quần chúng chống lại Tổng thống Mattarella.

Tình hình bùng nổ xung đột tiềm năng đã tạm thời tan biến khi ông Mattarella – lo sợ cuộc bầu cử mới sẽ tiếp tục trao quyền cho liên minh dân túy – đã cho Đảng Năm Sao và Liên Đoàn thêm thời gian để đạt được một thỏa thuận mới. Các bên quay trở lại với một đề xuất thỏa thuận: rút ông Savona khỏi việc xem xét làm bộ trưởng tài chính và ủng hộ ông Giovanni Tria – một giáo sư kinh tế ít nổi tiếng và không được coi là người ủng hộ việc đưa nước Ý rời khỏi khu vực đồng Euro – đảm đương vị trí quan trọng này.

Tổng thống Mattarella đã ký kết thỏa thuận nêu trên, cho Ý thành lập một chính phủ kháng thể chế hiện tại (*) gần như chắc chắn sẽ phản đối EU hơn chính phủ tiền nhiệm. Mặc dù cả Đảng Năm Sao lẫn Liên Đoàn đều không kêu gọi rời bỏ đồng euro một cách rõ ràng, nhưng họ đã hứa sẽ đàm phán lại các thỏa thuận của Khu vực đồng Euro về các biện pháp thắt lưng buộc bụng.

Theo thỏa thuận chia sẻ quyền lực, ông Salvini và ông Di Maio sẽ trở thành phó thủ tướng. Ông Salvini cũng sẽ kiêm nhiệm chức bộ trưởng nội vụ – có quyền về vấn đề nhập cư, trong khi ông Di Maio sẽ đảm nhận thêm một vị trí bộ trưởng mới – phụ trách chính sách lao động và công nghiệp.

Về phần ông Savona, nhà kinh tế này sẽ trở thành bộ trưởng bộ các vấn đề Châu Âu – nghĩa là liên lạc giữa Ý với Brussels. Ông Savona là người hoài nghi Châu Âu (Eurosceptic), đã gọi đồng tiền chung euro là “lồng của Đức” và ủng hộ “Kế hoạch B” đưa nước Ý thoát khỏi khu vực đồng Euro.

Ông Giuseppe Conte vừa được các bên thống nhất bổ nhiệm vị trí Thủ tướng, hôm thứ Sáu (1/6) tại một căn phòng mạ vàng ở Quirinal, dinh tổng thống Ý tại Rome, đã tuyên thệ trung thành với hiến pháp Ý.

Ông Conte và chính phủ mới của ông cũng sẽ phải đối mặt với một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại quốc hội vào tuần tới. Phát biểu tại Quirinal sau khi tuyên thệ nhậm chức, ông Conte cam kết chính phủ mới của ông sẽ “làm việc tích cực để hiện thực hóa các mục tiêu chính trị theo thỏa thuận các bên đã đạt được” và “làm việc với quyết tâm cải thiện cuộc sống của tất cả người Ý“.

Minh Khuê (T/h)

Ghi chú: (*) Kháng thể chế hiện tại (anti-establishment) được hiểu là quan điểm chống lại các nguyên tắc xã hội, chính trị, và kinh tế hiện tại của xã hội.

Xem thêm: