Mỹ trừng phạt 32 cá nhân, tổ chức toàn cầu giúp Iran phát triển tên lửa và UAV
- Lý Ngọc
- •
Ngày 12/11, Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ công bố lệnh trừng phạt đối với 32 cá nhân và tổ chức tại 8 quốc gia, bao gồm Iran, UAE, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc, Hong Kong, Ấn Độ, Đức và Ukraine, với cáo buộc họ hỗ trợ Iran phát triển các chương trình tên lửa và máy bay không người lái (UAV). Nhiều doanh nghiệp Trung Quốc và Hong Kong bị cho là tham gia mua sắm nguyên liệu nhạy cảm và xử lý dòng tiền xuyên biên giới, gây rủi ro cho quân nhân Mỹ, đồng minh ở Trung Đông và thương mại quốc tế.
Đây là đợt trừng phạt thứ hai của Mỹ nhằm hỗ trợ Liên Hợp Quốc thực thi cơ chế “Snap-Back” áp dụng trở lại các lệnh cấm với Iran từ tháng 9/2025.
Mạng lưới cung cấp hóa chất cho Iran từ Trung Quốc
Bộ Tài chính Mỹ chỉ ra rằng một nhóm 3 người mang tên “MVM” từ năm 2023 đã mua một lượng lớn hóa chất liên quan đến nhiên liệu tên lửa rắn tại Trung Quốc, bao gồm natri clorat, perclorat natri và axit adipic, chuyển cho Công ty Hóa chất Parchin (PCI) thuộc Tổ chức Công nghiệp Quốc phòng Iran (DIO). PCI từng bị Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt từ năm 2008. Các cá nhân cầm đầu mạng lưới này gồm Marco Klinge (UAE), Majid Dolatkhah (Iran/Thổ Nhĩ Kỳ) và Vahid Qayumi. Nhiều công ty xuyên quốc gia do họ sở hữu, bao gồm MVM Amici (UAE), Farmlane (Ấn Độ) và EVA Handelsgesellschaft (Đức), cũng nằm trong danh sách trừng phạt. Một nhà cung cấp Trung Quốc, China Chlorate Tech Co Limited (CCT), đã bị Mỹ trừng phạt từ tháng 4/2025.
Mạng lưới hỗ trợ UAV của Iran từ Hong Kong và Trung Quốc
Một mạng lưới khác liên quan đến công ty sản xuất UAV Iran, Mado, cũng bị trừng phạt. Mỹ nêu tên doanh nhân Trung Quốc Ma Jie cùng nhiều doanh nghiệp do ông này kiểm soát tại Trung Quốc và Hong Kong, bao gồm Yiwu City Xianma Import and Export Co Ltd, Qian Xi Long Trading Co Ltd và HIN Yun Trading Co Ltd. Ma Jie được cho là đã hỗ trợ Mado và các quan chức Iran mua sắm vật tư, kỹ thuật cần thiết cho UAV “Shahed” xuất khẩu sang Nga. Các doanh nghiệp này còn xử lý dòng tiền lớn từ các công ty Thổ Nhĩ Kỳ để mua linh kiện kim loại, nắp bugi và các bộ phận UAV khác.
Các doanh nghiệp Iran bị trừng phạt
Mỹ cũng trừng phạt các công ty Iran hợp tác với Lữ đoàn Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC-QF), bao gồm KIPAS (Kimia Part Sivan Co.) và các công ty con, chuyên sản xuất và bảo dưỡng linh kiện UAV; ARIAPA (Pars Navandishan Artificial Intelligence Projects Co.) phát triển hệ thống điện tử UAV và hỗ trợ kỹ thuật cho KIPAS.
Tàu và công ty “vỏ bọc” liên quan
OFAC cập nhật thông tin một tàu hàng có nguồn gốc Hong Kong, từ tên cũ SHUN KAI XING đổi thành HONESTAR, từng bị phát hiện chở thiết bị nhạy cảm sang Iran, bao gồm thiết bị CNC dùng trong sản xuất cảm biến quán tính và hệ thống dẫn đường tên lửa. Tàu hiện được xem là “không quốc tịch” và từng cố dùng cờ giả để tránh kiểm tra.
Ngoài ra, HESA, công ty sản xuất máy bay Iran, bị cáo buộc mua thiết bị hàng không và linh kiện động cơ thông qua hai công ty “vỏ bọc” tại Ukraine: GK Imperativ Ukraina LLC và Ekofera LLC, do các đại lý Iran điều hành.
Nghị sĩ Mỹ cảnh báo Trung Quốc hỗ trợ Iran phát triển tên lửa
Ngày 12/11, hai nghị sĩ Mỹ cấp cao thuộc Hạ viện – Raja Krishnamoorthi (Dân chủ, Ủy ban Đặc biệt về Cạnh tranh Chiến lược Mỹ-Trung) và Joe Courtney (Dân chủ, Tiểu ban Sức mạnh Biển và Lực lượng Chiếu quân, Ủy ban Quân vụ) – đã gửi thư ngỏ tới Ngoại trưởng Marco Rubio và Giám đốc CIA John Ratcliffe, bày tỏ lo ngại về việc Trung Quốc tiếp tục cung cấp vật liệu vũ khí cho Iran. Các nghị sĩ nhấn mạnh rằng hành động này vi phạm các lệnh trừng phạt Liên Hợp Quốc tái áp đặt tháng 9, cấm hỗ trợ quốc tế cho chương trình tên lửa đạn đạo và phát triển hệ thống vũ khí hạt nhân của Iran.
Trong thư, họ cho rằng sự hỗ trợ của Bắc Kinh “không chỉ làm trầm trọng thêm mối đe dọa của Iran đối với các nước láng giềng mà còn thúc đẩy các chương trình tên lửa của các nhóm ủy nhiệm do Nga và Iran hậu thuẫn, như phiến quân Houthi.”
Trước đó, CNN dẫn nguồn tin tình báo châu Âu đưa tin từ cuối tháng 9, Trung Quốc đã vận chuyển khoảng 2.000 tấn natri perchlorate – hóa chất quan trọng cho nhiên liệu tên lửa rắn – đến cảng Bandar Abbas của Iran, đủ để sản xuất khoảng 500 tên lửa đạn đạo. Các tàu chở hóa chất phần lớn thuộc sở hữu hoặc thuê bởi Công ty Vận tải Biển Cộng hòa Hồi giáo Iran (IRISL), đang chịu lệnh trừng phạt của Mỹ, trong đó có tàu tắt hệ thống theo dõi để che giấu hành trình.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố không nắm rõ chi tiết và khẳng định tuân thủ kiểm soát xuất khẩu hàng hóa có mục đích sử dụng kép theo luật pháp quốc tế và trong nước, đồng thời phản đối các lệnh trừng phạt.
Các nghị sĩ yêu cầu chính quyền Trump giải thích các biện pháp phản ứng hiện tại, bao gồm phối hợp với đồng minh và đối tác, nhằm ngăn chặn Trung Quốc hỗ trợ chương trình vũ khí của Iran.
Mục tiêu trừng phạt của Mỹ
John K. Hurley, Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ phụ trách chống khủng bố và tình báo tài chính, nhấn mạnh rằng Iran lâu nay sử dụng hệ thống tài chính toàn cầu để rửa tiền và mua vật tư quân sự, hỗ trợ chương trình hạt nhân, vũ khí thông thường và các nhóm khủng bố ủy nhiệm. Mỹ muốn cắt đứt kênh tài chính của Iran, hạn chế dòng tiền IRGC, làm chậm chương trình tên lửa và UAV, đồng thời buộc Iran tuân thủ các cam kết quốc tế.
Theo quy định trừng phạt của Mỹ, tài sản của các cá nhân và tổ chức bị liệt vào danh sách sẽ bị đóng băng tại Mỹ, công dân Mỹ bị cấm giao dịch với họ, còn các tổ chức tài chính nước ngoài hỗ trợ giao dịch có thể đối mặt “trừng phạt thứ cấp”.
Xem thêm
Từ khóa Tên lửa UAV Trung Quốc Iran
