Tình báo phương Tây: Nhiều lô tiền chất tên lửa được vận chuyển từ Trung Quốc đến Iran
- Lý Ngọc
- •
Sau khi Liên Hợp Quốc (LHQ) chính thức tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran, các cơ quan tình báo phương Tây cho biết Tehran đã nhanh chóng mở rộng việc nhập khẩu các vật liệu tên lửa quan trọng từ Trung Quốc, trong nỗ lực tái thiết kho vũ khí của mình sau cuộc đụng độ quân sự kéo dài với Israel hồi tháng 6. Chuỗi cung ứng phục vụ cho hoạt động này được cho là bí mật, phức tạp và liên quan đến nhiều thực thể bị trừng phạt của cả Trung Quốc lẫn Iran.
Theo CNN (29/10), nhiều nguồn tin tình báo châu Âu xác nhận rằng hàng loạt lô natri perchlorate – một tiền chất chủ chốt trong sản xuất nhiên liệu rắn cho tên lửa tầm trung – đã cập cảng Bandar Abbas của Iran kể từ khi LHQ kích hoạt cơ chế “phục hồi” lệnh trừng phạt vào cuối tháng 9. Tổng khối lượng được ước tính lên tới 2.000 tấn, bắt đầu cập cảng ngày 29/9. Nguồn hàng này đến từ một nhà cung cấp Trung Quốc, được mua ngay sau khi Iran chịu thiệt hại lớn về kho tên lửa trong cuộc giao tranh với Israel.
Các lô hàng này được cho là một phần trong kế hoạch tái trang bị kho tên lửa đạn đạo của Tehran, vốn đã bị tiêu hao nghiêm trọng. Một số tàu vận chuyển và các công ty Trung Quốc liên quan đều nằm trong danh sách trừng phạt của Hoa Kỳ.
Các biện pháp trừng phạt mới của LHQ không chỉ cấm Iran tham gia vào bất kỳ hoạt động nào liên quan đến tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân, mà còn yêu cầu các quốc gia thành viên ngăn chặn việc cung cấp các vật liệu hoặc thiết bị có thể hỗ trợ Tehran phát triển hệ thống phóng vũ khí hạt nhân. Các chuyên gia quốc tế cho rằng, theo định nghĩa này, natri perchlorate và các hợp chất hóa học tương tự rõ ràng nằm trong danh mục cấm.
CNN dẫn dữ liệu theo dõi hành trình tàu và thông tin đăng tải công khai trên mạng xã hội của thủy thủ đoàn cho thấy một chuỗi các chuyến vận chuyển lặp lại giữa các cảng Trung Quốc và Iran từ cuối tháng 4 đến nay. Một số thủy thủ làm việc cho Công ty Vận tải Biển Cộng hòa Hồi giáo Iran (IRISL) — tổ chức đã bị Mỹ trừng phạt — vô tình để lộ các thông tin vị trí trong quá trình cập nhật mạng xã hội.
Cụ thể, tàu MV Basht, nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ, rời Chu Hải (Trung Quốc) ngày 15/9, đến Bandar Abbas ngày 29/9, rồi quay về Trung Quốc. Tàu Brazin đi cùng tuyến, khởi hành từ Cảng Gaolan ngày 2/10, đến Bandar Abbas ngày 16/10, và quay lại Trung Quốc ngày 21/10. Tàu Elyana rời cảng trên sông Dương Tử ngày 18/9, cập Bandar Abbas ngày 12/10. Đáng chú ý, tàu MV Artavand, rời Trung Quốc ngày 12/10, cũng đến Bandar Abbas nhưng tắt hệ thống định vị AIS trong phần lớn hành trình — một dấu hiệu cho thấy nỗ lực cố tình che giấu hoạt động vận chuyển.
Nguồn tin tình báo châu Âu nhận định rằng một mạng lưới các công ty vỏ bọc và trung gian thương mại đang được sử dụng để duy trì dòng cung cấp natri perchlorate cho Iran, bất chấp lệnh cấm của LHQ. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp có vẻ hợp pháp cũng tham gia. Hai trong số đó đã bị Mỹ trừng phạt hồi tháng 4 với cáo buộc “tham gia mạng lưới mua sắm linh kiện và hóa chất phục vụ sản xuất nhiên liệu tên lửa đạn đạo cho Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).”
Theo dữ liệu của các cơ quan tình báo, phần lớn các công ty trung gian này đặt trụ sở tại Đại Liên (Trung Quốc) – một trung tâm công nghiệp và cảng biển lớn, thuận tiện cho việc xuất khẩu hàng hóa công nghiệp nặng và hóa chất. Việc tập trung các công ty này tại cùng một khu vực khiến giới quan sát nghi ngờ tồn tại một mạng lưới phối hợp ngầm dưới sự bảo trợ hoặc làm ngơ của một số cơ quan địa phương.
Trung Quốc từ lâu được xem là đồng minh chiến lược của Iran, đặc biệt trong bối cảnh Tehran bị cô lập bởi các lệnh cấm vận phương Tây. Bắc Kinh tiếp tục mua phần lớn lượng dầu mỏ bị trừng phạt của Iran, giúp duy trì nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho chính quyền Tehran, đồng thời cung cấp vật tư dân sự có thể chuyển đổi sang mục đích quân sự.
Sự hợp tác ngày càng kín đáo giữa hai nước khiến các cơ quan tình báo phương Tây lo ngại về việc Iran đang lách lệnh cấm vũ khí để đẩy nhanh chương trình tên lửa. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có biện pháp giám sát nghiêm ngặt hơn từ LHQ, Iran có thể nhanh chóng phục hồi năng lực tấn công tầm trung và gây mất ổn định thêm cho Trung Đông, đặc biệt trong bối cảnh xung đột với Israel vẫn chưa lắng xuống.
Xem thêm
Từ khóa Trung Quốc tình báo Iran
