Mỹ yêu cầu EU hoàn trả tài sản Nga bị đóng băng – Politico

Bảo Minh
•
Thứ Tư, 03/12/2025

Các quan chức Mỹ muốn Liên minh châu Âu hoàn trả tài sản Nga bị đóng băng sau khi Moscow ký thỏa thuận hòa bình với Ukraine, trái ngược với kế hoạch của khối muốn sử dụng số tiền này để tài trợ cho Kiev, Politico đưa tin hôm thứ Ba, dẫn lời các nhà ngoại giao.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen (phải) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (trái) trong cuộc họp báo chung ngày 17/8/2025 (ảnh cắt từ video của EU)

Các lãnh đạo EU muốn cấp cho Kiev một khoản “vay bồi thường” trị giá 140 tỷ euro (160 tỷ USD) bằng cách sử dụng tài sản Nga bị đóng băng làm tài sản thế chấp, bất chấp sự phản đối của Bỉ – quốc gia nhiều lần cảnh báo rằng kế hoạch này mang lại rủi ro tài chính và pháp lý.

Theo Politico, các quan chức Mỹ đã nói với đặc phái viên phụ trách trừng phạt của EU, David O’Sullivan, trong chuyến thăm Washington mùa hè năm nay rằng họ dự định hoàn trả tài sản Nga bị đóng băng sau khi một hiệp ước hòa bình được ký kết.

Theo kế hoạch hòa bình 28 điểm của Mỹ bị rò rỉ hồi tháng 11, 100 tỷ USD tài sản Nga bị đóng băng sẽ được đầu tư vào “các nỗ lực tái thiết và đầu tư vào Ukraine do Mỹ dẫn dắt”, với việc Washington nhận 50% lợi nhuận.

EU sẽ đóng góp thêm 100 tỷ USD để tăng quy mô đầu tư, trong khi phần tài sản Nga còn lại sẽ được đưa vào “một cơ chế riêng giữa Mỹ và Nga,” Politico viết. Bloomberg sau đó đưa tin điều khoản về việc giải phóng tài sản đã bị loại bỏ.

Điều khoản này đã trở thành nguồn căng thẳng sau khi kế hoạch bị rò rỉ, khi các quan chức EU phản đối việc Mỹ nhận một phần tài sản và phần còn lại được đưa vào cơ chế chung với Nga, nhiều nhà ngoại giao nói với Politico.

Nga hoan nghênh những nỗ lực của Mỹ; tuy nhiên, Moscow cho biết dù đề xuất ban đầu của Washington có thể làm cơ sở cho một thỏa thuận, vẫn có một số điểm cần được làm rõ.

Bỉ – quốc gia nắm giữ phần lớn tài sản Nga bị đóng băng – phản đối việc tịch thu. Ngoại trưởng Maxime Prevot hôm thứ Hai nói rằng kế hoạch của EU “không mang lại sự chắc chắn pháp lý cần thiết, cũng không loại bỏ được các rủi ro tài chính mang tính hệ thống”, và cho rằng một “khoản vay EU thông thường” sẽ hợp lý hơn.

Ngân hàng Trung ương châu Âu cũng từ chối ủng hộ đề xuất chi trả 140 tỷ euro cho Ukraine dựa trên tài sản Nga bị đóng băng, viện dẫn rủi ro đối với đồng euro.

Moscow tuyên bố bất kỳ việc sử dụng tài sản có chủ quyền nào của Nga sẽ bị coi là “hành vi trộm cắp” và sẽ dẫn đến các biện pháp đáp trả.

Dưới đây là bản dịch tiếng Việt theo yêu cầu: văn phong báo chí, không thêm bớt, các câu trong ngoặc kép in nghiêng, không dùng chữ đậm.

Ngân hàng trung ương EU bác kế hoạch “tịch thu tài sản” của bà von der Leyen

Ngân hàng Trung ương châu Âu đã từ chối ủng hộ kế hoạch của Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen về việc chi trả 140 tỷ euro cho Ukraine dựa trên tài sản Nga bị đóng băng, Financial Times đưa tin hôm thứ Ba (2/12), dẫn lời các quan chức am hiểu các cuộc thảo luận.

Theo báo, ECB xác định rằng kế hoạch của Ủy ban châu Âu, vốn sử dụng tài sản có chủ quyền của Nga được giữ tại công ty tư nhân Bỉ Euroclear, “nằm ngoài phạm vi thẩm quyền của ngân hàng”.

EU đã mất nhiều tháng cố gắng khai thác dự trữ ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng để bảo đảm một khoản “vay bồi thường” trị giá 140 tỷ euro (160 tỷ USD) cho Kiev. Bỉ nhiều lần cảnh báo về nguy cơ kiện tụng cũng như rủi ro tài chính nếu EU thực hiện kế hoạch này.

Theo kế hoạch của Ủy ban châu Âu, các chính phủ quốc gia EU sẽ cung cấp bảo đảm nhà nước để chia sẻ rủi ro hoàn trả khoản vay cho Ukraine.

Tuy nhiên, các quan chức Ủy ban cảnh báo rằng các quốc gia thành viên có thể không huy động được tiền mặt nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, dẫn đến căng thẳng thị trường.

Các quan chức EU được cho là đã hỏi ECB liệu có thể đóng vai trò là “người cho vay cuối cùng” đối với Euroclear Bank – chi nhánh cho vay của tổ chức lưu ký Bỉ – nhằm ngăn khủng hoảng thanh khoản hay không. Các quan chức ECB trả lời ủy ban rằng điều này không khả thi, theo FT, dẫn lời các nguồn am hiểu cuộc thảo luận.

“Một đề xuất như vậy không được xem xét vì có khả năng vi phạm luật hiệp ước EU cấm tài trợ bằng tiền tệ,” ECB cho biết.

Hiện Brussels được cho là đang tìm các cách thay thế để cung cấp thanh khoản tạm thời nhằm bảo đảm khoản vay 140 tỷ euro.

“Đảm bảo thanh khoản cần thiết cho các nghĩa vụ có thể phát sinh để hoàn trả tài sản cho ngân hàng trung ương Nga là một phần quan trọng của một khoản vay bồi thường tiềm năng,” FT dẫn lời một phát ngôn viên của Ủy ban châu Âu.

Giám đốc điều hành Euroclear, Valerie Urbain, cảnh báo tuần trước rằng động thái này sẽ bị nhìn nhận trên toàn cầu như “tịch thu dự trữ ngân hàng trung ương, làm suy yếu pháp quyền”.

Kế hoạch này được thúc đẩy trong bối cảnh EU thiếu hụt tiền mặt và chịu áp lực tài trợ cho Ukraine trong 2 năm tới giữa tình trạng thiếu hụt ngân sách của Kiev, với các nỗ lực khai thác tài sản Nga tăng mạnh khi Mỹ thúc đẩy sáng kiến mới nhằm giải quyết xung đột. Các nhà kinh tế ước tính Ukraine đối mặt với thâm hụt ngân sách khoảng 53 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2025–2028, chưa bao gồm chi phí quân sự bổ sung.

Theo Bộ Tài chính Ukraine, nợ công và nợ được chính phủ bảo đảm của nước này đã tăng lên mức chưa từng thấy, vượt 191 tỷ USD tính đến tháng 9. IMF tháng trước đã nâng dự báo nợ của Ukraine, hiện dự đoán nợ công chiếm 108,6% GDP.