Nhiều công ty liên hệ với quân đội Trung Quốc có tên trong danh sách đen của Mỹ

Nghiên cứu của tờ Nikkei tiết lộ 3/4 các công ty Trung Quốc gần đây bị Hoa Kỳ đưa vào danh sách đen có quan hệ giao dịch với Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA). Đây là một tín hiệu cho thấy PLA ngày càng phụ thuộc vào khu vực tư nhân dưới sự thúc đẩy của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về chính sách “quân – dân hợp nhất.”

Bộ Thương mại Mỹ hồi tháng 8 đã thêm 24 công ty Trung Quốc vào danh sách đen (còn gọi là ‘danh sách thực thể”)  vì vai trò của những tổ chức này trong việc giúp Bắc Kinh quân sự hóa các đảo nhân tạo tại Biển Đông.

Mối quan hệ mật thiết với quân đội có thể trở thành rào cản đối với các công ty tư nhân Trung Quốc muốn mở rộng giao dịch ra toàn cầu vào thời điểm căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington ngày càng gia tăng.

Theo một bản đánh giá dữ liệu công khai và trích xuất thông tin tín dụng, 18 trong số 24 công ty này có mối quan hệ với quân đội Trung Quốc. Trong số đó, 8 công ty trực thuộc một trong ba tập đoàn 100% vốn nhà nước: Tập đoàn công nghệ điện tử Trung Quốc, Tập đoàn điện tử Trung Quốc và Tập đoàn đóng tàu nhà nước Trung Quốc (CSSC).

Theo Cục quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và công nghiệp quốc phòng Trung Quốc (SASTIND), các tập đoàn này nằm trong số 10 nhà thầu quân sự hàng đầu của Trung Quốc. Họ được cho là đã cung cấp thiết bị điện tử, phần mềm và các kiến thức chuyên môn liên quan đến tàu thuỷ cho Trung Quốc để xây dựng các tiền đồn tại Biển Đông.

Nhiều công ty bị trừng phạt mới khác cũng thuộc sở hữu nhà nước, bao gồm một số công ty do chính quyền tỉnh kiểm soát. Trang web của các công ty này hiển thị các sản phẩm mà họ đã cung cấp cho quân đội Trung Quốc.

Các doanh nghiệp Mỹ bị cấm xuất khẩu hàng hóa Mỹ cho các công ty nằm trong danh sách đen của Bộ Thương mại mà không có sự cho phép trước. Theo Nikkei, việc xin phép gần như luôn bị từ chối.

>> Mỹ liệt thêm 11 công ty Trung Quốc vào danh sách đen do vi phạm nhân quyền

Vào ngày 28/8, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cũng bổ sung 11 thực thể vào danh sách “Các công ty quân sự Trung Quốc Cộng sản”. Trong danh sách bổ sung này có Tập đoàn hạt nhân quốc gia Trung Quốc và một đơn vị của Cơ quan khoa học và công nghệ hàng không vũ trụ Trung Quốc. Cả hai công ty này đều nằm trong top 10 các nhà thầu quân sự. Công ty thứ hai đã tham gia phát triển tên lửa.

Các nhà thầu hàng đầu Trung Quốc nêu trên đang phải đối mặt với sức ép ngày càng tăng của Hoa Kỳ. Lĩnh vực hoạt động của các tập đoàn này bao trùm các chuyên ngành liên quan đến quân sự từ phát triển vũ khí hạt nhân cho đến truyền thông. 

Ví dụ, Tập đoàn công nghệ điện tử Trung Quốc sản xuất các thiết bị truyền thông, còn Tập đoàn điện tử Trung Quốc sản xuất các thiết mạng. Tập đoàn công nghiệp hàng không Trung Quốc chế tạo các máy bay chiến đấu, trong khi Tập đoàn động cơ hàng không Trung Quốc sản xuất các động cơ cho máy bay. Các công ty khác nằm trong danh sách chế tạo súng, xe tăng, và thực hiện các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng.

Theo truyền thông Trung Quốc, quân đội có ảnh hưởng đáng kể đối với các nhà thầu của mình. PLA bố trí các sĩ quan vào nhiều vị trí điều hành tại các công ty liên kết với quân đội để giúp đẩy mạnh việc phát triển tên lửa và các vũ khí khác. Lãnh đạo của những công ty này cũng có xu hướng đến từ các tổ chức nghiên cứu dân – quân sự. Họ phát triển và cung cấp các sản phẩm theo yêu cầu của quân đội phù hợp với các kế hoạch do giới lãnh đạo ĐCSTQ đưa ra.

Khoảng 600 công ty thuộc Hiệp hội Quốc phòng trực thuộc SASTIND. Hiệp hội giúp các thành viên của mình cộng tác với nhau để họ có thể phát triển vũ khí hiệu quả hơn.

Trung Quốc đang tăng tốc chính sách hợp nhất quân – dân, tranh thủ các công ty dân sự công nghệ cao để giúp phát triển công nghệ. Bản thân ông Tập đang là chủ tịch Ủy ban trung ương về phát triển kết hợp quân – dân. Chính quyền các khu vực cũng đang thành lập các cơ quan riêng của mình để thực hiện sáng kiến này. 

Tàu sân bay Sơn Đông được đưa vào hoạt động vào tháng 12/2019 là tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc chế tạo. Đây là kết quả do sự đốc thúc của ông Tập. Tổng cộng 532 công ty đã tham gia vào việc phát triển tàu sân bay này, dẫn đầu là CSSC. Gần 80% các nhà cung cấp không có giao dịch nào trước đó với quân đội Trung Quốc.

Hơn 400 công ty cũng đã tham gia vào việc phát triển Hệ thống vệ tinh dẫn đường Bắc Đẩu, phiên bản GPS của Trung Quốc. Hệ thống này đã hoàn tất vào tháng 6. Một nguồn tin nội bộ cho biết quân đội cũng đang làm việc với các công ty dân sự về công nghệ tự lái.

Gia Huy (theo Nikkei)

Xem thêm: