Để thúc đẩy cơ chế DPPA hiệu quả hơn, Chính phủ đề xuất giá mua bán điện trực tiếp giữa nhà sản xuất điện tái tạo và khách hàng lớn sẽ do các bên tự thỏa thuận, đồng thời mở rộng đối tượng tham gia tại các khu công nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. (Ảnh: quochoi.vn)

Chiều ngày 4/12, tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày tờ trình về việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Dự thảo gồm 8 chương, 24 điều, tập trung tháo gỡ nhiều vướng mắc hiện hành.

Về cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), dự thảo bổ sung quy định rõ giá mua bán điện thông qua DPPA do các bên tự đàm phán, thỏa thuận thống nhất, không áp dụng quy định chung về khung giá mua bán điện của nhà nước. Đồng thời mở rộng đối tượng tham gia, cho phép đơn vị bán lẻ điện tại khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất cũng được tham gia cơ chế này. Bộ Công Thương sẽ chịu trách nhiệm quy định cụ thể quy mô khách hàng sử dụng điện lớn khi tham gia DPPA.

Ngoài ra, dự thảo đưa ra nhiều cơ chế đặc thù khác nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án điện. Cụ thể, bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án lưới điện truyền tải. Trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoặc doanh nghiệp con của doanh nghiệp này, UBND cấp tỉnh sẽ quyết định chấp thuận nhà đầu tư cho các dự án lưới điện nằm trong quy hoạch phát triển điện lực hoặc phương án phát triển mạng lưới cấp điện trong quy hoạch tỉnh.

Dự thảo cũng miễn trừ thời gian hoạt động và số năm báo cáo tài chính cần cung cấp khi vay lại vốn ODA, đồng thời ưu tiên cấp vốn ngân sách nhà nước để tăng vốn điều lệ cho Công ty TNHH một thành viên Vận hành hệ thống điện và Thị trường điện quốc gia (NSMO) thực hiện các dự án hạ tầng quan trọng.

Về điện gió ngoài khơi, dự thảo quy định xử lý chi phí do doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thực hiện nhiệm vụ công ích.

UBND cấp tỉnh được giao thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trên cơ sở điểm gom công suất của dự án. Một số doanh nghiệp có uy tín, thương hiệu và năng lực sẽ được giao nhiệm vụ phát triển dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn, gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Dự thảo còn bổ sung quy định doanh nghiệp nhà nước và tư nhân được tham gia nghiên cứu, đầu tư phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ. Các dự án dầu khí và than quan trọng, cấp bách của quốc gia không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư (trừ dự án sử dụng vốn đầu tư công).

Tại báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhất trí về sự cần thiết ban hành nghị quyết, nhưng đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để chuyển các chính sách phù hợp sang các dự án luật đang sửa đổi.

Cơ quan thẩm tra cũng yêu cầu giải trình rõ tác động của một số cơ chế như bỏ chấp thuận chủ trương đầu tư lưới điện, giao đất không qua đấu giá, đấu thầu, cũng như tác động của việc giá điện DPPA không theo khung giá chung so với Luật Điện lực hiện hành, đồng thời cần cơ chế kiểm soát chặt chẽ để tránh rủi ro và tiêu cực.

Minh Long