RFA rút khỏi Hồng Kông để tránh bị làm con tin trong mối quan hệ Mỹ – Trung
- Bình Minh
- •
Đài Châu Á Tự do (RFA), do Quốc hội Hoa Kỳ tài trợ, đang chuẩn bị rút khỏi Hồng Kông vào cuối tháng Ba sau 28 năm lịch sử phát sóng, vì không muốn nhân viên của mình trở thành “con tin” trong tranh chấp giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Theo RFI, khi Chính phủ Hồng Kông dự định ban hành Điều 23, trụ sở RFA bắt đầu cân nhắc vấn đề có nên rời văn phòng Hồng Kông hay không, và quyết định tạm thời giảm quy mô.
Nhân viên hỗ trợ được lưu lại làm việc ở Hồng Kông. Phóng viên được chuyển về trụ sở chính ở Washington để tiếp tục đưa tin bằng tiếng Quảng Đông. Sau đó, các biên tập viên tin tức của đội Quảng Đông được thuê ở Đài Bắc, để càng gần Hồng Kông về múi giờ và địa lý càng tốt.
Cuối tháng Hai, tình hình thay đổi chóng mặt, trụ sở RFA ở Washington quyết định rút khỏi Hồng Kông. Những người bị ảnh hưởng đều là thành viên của đài truyền hình Quảng Đông. Ba nhân viên toàn thời gian lần lượt được chuyển đến Washington và Đài Bắc, người còn lại bị sa thải. Một số ít nhân viên bán thời gian khác chấm dứt hợp đồng sớm.
Về phần văn phòng, dự kiến sẽ trả lại cho chủ sở hữu vào giữa tháng Tư, tức là ngày mà dự thảo “Dự thảo Quy định về Luật an ninh quốc gia” liên quan đến Điều 23 điều được lên kế hoạch thông qua trước.
Nhân viên RFA có thể trở thành con tin trong quan hệ Mỹ – Trung
Ông Đỗ Diệu Minh, cựu trợ lý giáo sư báo chí tại Đại học Baptist Hồng Kông, chỉ ra với đài RFI rằng khi công tác lập pháp theo Điều 23 được hoàn thành, rủi ro của báo chí sẽ tăng lên rất nhiều.
Hơn nữa, trong tương lai, quan hệ Mỹ – Trung sẽ ngày càng trở nên căng thẳng, khiến việc kiểm soát cường độ ngày càng khó khăn hơn. Nhằm ngăn chặn điều mà họ không mong muốn sẽ xảy ra và phòng ngừa việc nhân viên của mình bị biến thành “con tin” trong tranh chấp giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, họ chỉ có thể rút lui.
Thông tin công khai cho thấy, RFA khó khăn trong việc bố trí các nhà báo ở Trung Quốc Đại Lục. Điều này không có nghĩa là họ miễn nhiễm với các mối đe dọa.
Năm 2021, Ngoại trưởng Hoa Kỳ khi đó là ông Pompeo tiết lộ, người thân của ít nhất 6 phóng viên tại Đài Châu Á Tự do, kênh đưa tin bằng tiếng Duy Ngô Nhĩ duy nhất bên ngoài Trung Quốc, và là hãng tin bằng tiếng Duy Ngô Nhĩ duy nhất trên thế giới, đã bị giam trong các trại tạm giam ở Tân Cương, nhằm ngăn chặn các phóng viên có liên quan tham gia công tác.
Số người liên quan đã tăng gấp đôi so với những gì được truyền thông tiết lộ vào năm 2018. Điều này phản ánh sự bất lực của Chính phủ Mỹ trong khi giải quyết việc giam giữ người thân của các nhà báo.
Nghiên cứu nội bộ của RFA xác định rằng sau khi thông qua luật Điều 23, không thể loại trừ khả năng nhân viên của họ sẽ bị lợi dụng làm con tin.
Các quan chức Chính phủ Hồng Kông nhắc lại rằng Điều 23 của Hội đồng Lập pháp bảo vệ quyền tự do báo chí, nhưng không có điều khoản nào nhắm vào giới truyền thông. Trên thực tế, bản chất tin tức được phóng viên tiết lộ rất dễ dẫn đến việc họ bị buộc tội trước tòa.
Thư bày tỏ ý kiến của Hiệp hội Nhà báo Hồng Kông chỉ ra rằng lấy tội rò rỉ bí mật nhà nước làm ví dụ, “bí mật nhà nước” bao trùm phạm vi rộng và có định nghĩa mơ hồ. Điều này sẽ khiến các nhà báo phải lùi bước.
Cuối cùng cơ quan chức năng chỉ chấp nhận bổ sung “Lợi ích công cộng” là lý do bào chữa. Nhưng ngưỡng trích dẫn lý do này cao hơn nhiều so với yêu cầu về thiệt hại đáng kể mà Hội Nhà báo đưa ra.
Tuy nhiên sau khi bị kết án, tội chiếm giữ trái phép bí mật nhà nước có thể bị phạt tới 3 năm tù, tội lấy trái phép bí mật nhà nước có thể bị phạt tới 7 năm tù, và tội tiết lộ trái phép bí mật nhà nước có thể bị phạt đến lên tới 10 năm tù.
Đối với các kênh truyền thông đại chúng nước ngoài, thậm chí cả các tổ chức truyền thông, nhân viên và các bên thứ 3 hợp tác khác trực tiếp hoặc gián tiếp nhận tài trợ của chính phủ, họ đều có khả năng bị phân loại là “thế lực nước ngoài” và dễ phạm vào “tội gián điệp”.
Việc thành lập đài RFA ở Hồng Kông từng là dấu hiệu thể hiện sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với một quốc gia, hai chế độ.
Đài RFA Hồng Kông được thành lập với thiện chí của Trung Quốc, Hồng Kông và Hoa Kỳ, cuối cùng đã rút lui sau 28 năm phát sóng.
Ông Đỗ Diệu Minh cho rằng Hoa Kỳ nên cảm thấy rằng có 2 luật an ninh quốc gia gồm “Dự luật An ninh Quốc gia” chắc chắn sẽ được thông qua và “Luật An ninh Quốc gia Hồng Kông” được thực hiện hơn 3 năm trước.
Hồng Kông gần gũi với Đại Lục về quy định và hệ thống pháp luật, không tin tưởng vào quản lý truyền thông. Vì vậy, việc RFA rút lui là một sự kiện lớn và là nỗi thất vọng đối với Hồng Kông.
Theo trang web chính thức của RFA, kênh truyền thông là một tổ chức tư nhân phi lợi nhuận, với mục đích cung cấp thông tin cho một số quốc gia hoặc khu vực ở châu Á, nơi môi trường truyền thông kém, hoặc quyền tự do ngôn luận hiếm khi được bảo vệ.
Đài Á Châu Tự do cho biết, nếu sau này bạn không đứng về phía phe Trung Quốc trong các vấn đề địa chính trị, bạn có thể bị coi là phản quốc và bị kết án tù chung thân. Những hành vi này đẩy người dân Hồng Kông vào thế cực kỳ nguy hiểm.
Hiện không có nhiều cơ quan truyền thông nước ngoài đặt trụ sở tại Hồng Kông. Sau khi Điều 23 được thông qua, dự kiến Hồng Kông sẽ chỉ còn lại “truyền thông đỏ”, hướng tới kỷ nguyên truyền thông một tiếng nói của chính phủ.
Ông Hà Lương Mậu (Victor Ho), một chuyên gia truyền thông, cho biết: “Hồng Kông đã bước vào kỷ nguyên của một tiếng nói. Sau khi ban hành Điều 23, nhiều kênh truyền thông nước ngoài hoặc truyền thông không phải của chính phủ sẽ lần lượt biến mất. Ngay cả truyền thông trực tuyến cũng sẽ chuyển sang các chủ đề không nghiêm túc và mang tính giải trí, nhằm tránh ‘tự chuốc lấy rắc rối’ với luật an ninh quốc gia theo Điều 23.”
Ông chỉ ra rằng trong hoàn cảnh này, người dân Hồng Kông sẽ mất cân bằng thông tin: “Họ sẽ bị chi phối bởi truyền thông đảng, truyền thông đỏ, truyền thông nhà nước, báo đảng và các kênh truyền thông dường như trung lập và không chính thức do Bắc Kinh kiểm soát phía sau hậu trường. Mọi người sẽ thiếu thông tin và tin tức kém.”
Ông cũng tin rằng ngay cả môi trường tài chính và tài chính của Hồng Kông cũng sẽ suy giảm do hiệu ứng ớn lạnh: “Vì việc thiếu thông tin, tin tức toàn diện và chân thực sẽ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư. Các nhà đầu tư sẽ chuyển tiền ra khỏi Hồng Kông.”
Xem thêm
