Gần đây blogger tài chính người Hoa, ông Huy Hồ, đã chia sẻ một câu chuyện cảm động về một đồng nghiệp cũ, một người đàn ông Hồ Bắc sinh vào những năm 1980, đã chọn tự tử vì áp lực bất động sản và nợ nần. Bi kịch cá nhân này cũng phản ánh thực tế khắc nghiệt của thị trường bất động sản Trung Quốc hiện nay. Khi bất động sản, vốn được coi là tài sản, lại biến thành nợ nần chồng chất, vô số gia đình trung lưu như người đàn ông này đang bị đổ vỡ.

bat dong san trung quoc
Cuộc khủng hoảng nợ của các nhà phát triển bất động sản khiến những tòa nhà dang dở có mặt khắp nơi. (Ảnh: Getty Images)

“Giấc mơ trở về nhà” tan vỡ, từ thu nhập cao ở Bắc Kinh đến nợ nần chồng chất ở Vũ Hán

Hôm 23/8, blogger tài chính Huy Hồ đưa tin về một đồng nghiệp cũ của ông đã tự tử hồi tuần trước. Người đồng nghiệp cấp dưới của ông, họ Lưu, sinh năm 1983 và từng làm giám đốc bán hàng cho nhiều dự án trên toàn quốc. Huy Hồ cho biết ông rất sốc khi biết người đồng nghiệp cũ đã ra đi mãi mãi. “Tôi không thể tin được một cuộc đời tươi đẹp như vậy lại ra đi như thế.”

Ông cho biết Tiểu Lưu từ Hồ Bắc đến Bắc Kinh, cách xa hàng ngàn dặm. Vợ anh Lưu, cũng là người Hồ Bắc, làm quản lý tại một câu lạc bộ giải trí lớn ở Bắc Kinh. Cả hai đều có thu nhập cao ở Bắc Kinh. Trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến năm 2018, Tiểu Lưu bày tỏ mong muốn rời Bắc Kinh, tạm biệt những ngày tháng lao động nhập cư và trở về Vũ Hán để phát triển sự nghiệp.

Theo ông Huy Hồ, Tiểu Lưu đã tích lũy kinh nghiệm trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, phát triển bất động sản và vận hành tại Bắc Kinh. Anh Lưu cảm thấy mình có thể tạo ra sự khác biệt ở quê nhà. Vì con gái không thể tiếp tục học ở Bắc Kinh, họ đã bán căn nhà ở Bắc Kinh và mua thêm hai căn nữa ở Vũ Hán. Họ cũng mở 3 chi nhánh môi giới bất động sản “I Love My Home” tại khu vực đô thị trung tâm Vũ Hán.

Vũ Hán, tâm chấn của đại dịch COVID-19 ở Trung Quốc, đã chịu tác động kinh tế nghiêm trọng do lệnh phong tỏa nghiêm ngặt. Theo ông Huy Hồ, 3 công ty bất động sản của Tiểu Lưu đã đóng cửa. Sau đó, anh mua một cửa hàng và một tòa nhà văn phòng. Anh lâm vào cảnh nợ nần chồng chất, và dưới áp lực tài chính, kết quả học tập của các con anh không được tốt. Điều này cuối cùng đã dẫn đến kết cục bi thảm của Tiểu Lưu.

Thị trường bất động sản Vũ Hán dẫn đầu toàn Trung Quốc về độ xuống dốc, gia tăng tịch thu tài sản

Trải nghiệm cá nhân của anh Tiểu Lưu không phải là trường hợp cá biệt, mà là bức tranh chân thực về sự sụp đổ hoàn toàn của thị trường xây dựng Vũ Hán.

Theo Soufan.com, giá nhà cũ ở Vũ Hán dẫn đầu đà tuột dốc tại các thủ phủ tỉnh thành trên toàn quốc, giảm mạnh 52%, xuống mức gần như ngạt thở. Trên mạng xã hội, nhiều chủ nhà ở Vũ Hán phàn nàn rằng những ngôi nhà từng có giá hàng triệu nhân dân tệ giờ chỉ còn bán được với giá 300.000 hoặc 400.000 nhân dân tệ.

Xu hướng về số lượng bất động sản bị tịch thu là một thước đo quan trọng của nền kinh tế vĩ mô và thị trường bất động sản. Guoxinda Data đã công bố báo cáo phân tích dữ liệu lớn toàn quốc về bất động sản bị tịch thu từ tháng 1 đến tháng 12/2024. Dữ liệu cho thấy từ tháng 1 đến tháng 12/2024, số lượng bất động sản bị tịch thu được niêm yết đấu giá trên toàn quốc đạt 657.842, tăng 51,69% so với cùng kỳ năm trước.

Vũ Hán đứng đầu trong số 40 thành phố lớn và vừa có số lượng nhà đất niêm yết cao nhất từ tháng 1 đến tháng 12/2024, với 12.474 căn hộ được niêm yết.

Ông Huy Hồ, thậm chí còn phát hiện ra rằng số lượng bất động sản bị tịch thu ở Vũ Hán đã tăng hơn 5 lần trong 3 năm qua, cho thấy ngày càng nhiều gia đình buộc phải đấu giá nhà do không có khả năng trả nợ thế chấp.

Ông tiết lộ rằng những người sinh ra vào thập niên 1980 là những người tham gia giao dịch bất động sản nhiều nhất và đã mua nhiều bất động sản ở các thành phố trên khắp cả nước. Nợ vượt quá một triệu nhân dân tệ là chuyện thường tình. Trong bối cảnh này, bất động sản, vốn từng là tài sản, giờ đây đã trở thành khoản nợ. Nợ nần đã đè bẹp những người sinh ra vào thập niên 1980, những người đang ở độ tuổi sung sức nhất.

Sự sụp đổ kép của khái niệm và thực tế

Ngoài dữ liệu vĩ mô, những khó khăn trên thị trường bất động sản Vũ Hán còn xuất phát từ sự thay đổi lớn trong quan niệm mua nhà của người dân.

Gần đây, blogger Tiểu Minh đã đến thăm quận Hán Dương, Vũ Hán và nhận thấy hai bên đường đầy những tòa nhà chung cư siêu cao tầng, tổng cộng 50 đến 60 tầng. Tuy nhiên, các tài xế taxi nhận xét rằng giá của những ngôi nhà này chỉ là trò đùa. Vài năm trước, những ngôi nhà này bán rất chạy, có lúc lên tới 24.000 nhân dân tệ/mét vuông. Giờ đây, giá đã giảm xuống còn 13.000 nhân dân tệ/mét vuông. Ban đầu, chủ nhà nghĩ rằng họ đã mua được một món hời. Nhưng giờ đây, nếu muốn bán nhà, họ sẽ phải chịu lỗ hàng trăm ngàn nhân dân tệ, ngoài khoản tiền gốc (tiền trả trước).

Ông cho biết vài năm trước, các tòa nhà chung cư siêu cao tầng (50-60 tầng) ở Vũ Hán có tầm nhìn tuyệt đẹp và giá rất cao. Vào thời kỳ đỉnh cao, dự án làng Trung Gia ở Hán Dương được bán với giá 28.000 nhân dân tệ/mét vuông; trong khi các tòa nhà chung cư siêu cao tầng do Wanda phát triển trên phố Hạ Hàn (tổng chiều cao 60 tầng) đạt đỉnh 40.000 nhân dân tệ/mét vuông. Ai có thể ngờ rằng tư duy ngày nay đã thay đổi, ưa chuộng nhà ở mật độ thấp, càng ít tầng càng tốt, và những tòa nhà chung cư được gọi là siêu cao tầng đã bị bỏ hoang.

Tiểu Minh còn nói thêm rằng vài năm trước, mọi người đều tin rằng giá nhà ở các khu vực lân cận sẽ tăng mạnh sau khi tàu điện ngầm đi vào hoạt động. Tuy nhiên, thực tế ngược lại. Những ví dụ như vậy rất nhiều. Chẳng hạn, ở Bàn Long Thành, Hoàng Bì, Vũ Hán, giá nhà đã rất cao trước khi tàu điện ngầm đi vào hoạt động. Việc công khai giá nhà thậm chí còn cao hơn sau khi tàu điện ngầm đi vào hoạt động đã thu hút nhiều nhà đầu tư, và giá nhà đã tăng lên hơn 13.000 nhân dân tệ/mét vuông. Giờ đây, khi tàu điện ngầm đi vào hoạt động, giá nhà đã giảm xuống còn 6.000 đến 7.000 nhân dân tệ/mét vuông.

Ông than thở: “Vài năm trước, người dân bị tẩy não đến mức tin rằng ngay cả khi có tiền, họ cũng chưa chắc có thể mua được nhà ở thành phố lớn. Không chỉ giá nhà ở các thành phố lớn quá cao mà còn có đăng ký hộ khẩu. Việc đáp ứng các yêu cầu để mua nhà đã vô cùng khó khăn, và việc đáp ứng các yêu cầu để có được hộ khẩu còn khó khăn hơn nữa.”

Hiện nay, do suy thoái kinh tế và khó khăn tài chính của chính quyền địa phương, các thành phố lớn đã dỡ bỏ các hạn chế mua nhà và giảm đáng kể yêu cầu đăng ký hộ khẩu. Điều này đã mang lại cho người mua nhà nhiều lựa chọn hơn, và lãi suất thế chấp đã đạt mức thấp kỷ lục. Tuy nhiên, những chủ nhà vốn đã phải trả giá cao đang hoàn toàn thay đổi bởi sự sụp đổ của bong bóng bất động sản.