Đời người cần dũng khí thích ứng với nghịch cảnh

“Định phong ba” là một tác phẩm được rất nhiều người yêu thích của đại văn hào thời Bắc Tống, Tô Đông Pha. Bài thơ cho thấy tâm cảnh của Tô Đông Pha khi đối mặt với khổ nạn, bộc lộ ra thái độ nhân sinh khoáng đạt, tiêu sái. Trong cuộc sống khi đối mặt với những phong ba bão táp, vinh nhục được mất liệu chúng ta có thể có được thái độ thản nhiên như Tô Đông Pha?

Vào năm Nguyên Phong thứ 2 thời Tống Thần Tông, Tô Đông Pha bị mưu hại và bị giam vào ngục. Sau 130 ngày chịu thẩm vấn và giam giữ trong tù ngục, ông bị giáng chức và phái đến Hoàng Châu, một vùng đất xa xôi hẻo lánh, ít người qua lại. Vụ án đó liên lụy đến hơn 70 người, có 29 người ngày thường hay lui tới với Tô Đông Pha cũng bị xử phạt.

Đối mặt với khốn cảnh của cuộc đời này, khi bị áp giải đến Thái Hồ, Tô Đông Pha đã từng nghĩ tới việc nhảy cầu tự sát. Nhưng sau nhiều lần suy nghĩ, may mắn thay ý định ấy của ông cuối cùng đã không thực hiện. Nếu không, thế nhân ngày nay sẽ không được nhìn thấy những lời hay ý đẹp cũng như hàng ngàn bài thơ mang ý nghĩa sâu sắc của ông.

Tô Đông Pha sau khi trải qua những thăng trầm của cuộc đời đã nhờ vào việc làm nông và tình yêu đối với ẩm thực mà đánh thức được cảm giác hạnh phúc trong mình. Vào mùa xuân 2 năm sau khi bị giáng chức, Tô Đông Pha như được tái sinh lại một lần mới, đã “thoát thai hoán cốt” mà viết nên bài thơ “Định phong ba” này. Từ trong lời thơ, người đời sau có thể thấy được cảnh giới của ông đã có một bước biến chuyển, vượt qua khổ nạn, tiến về phía cảnh giới nhân sinh càng khoáng đạt và thông thấu hơn.

Định phong ba (Mạc thính xuyên lâm đả diệp thanh)

Mạc thính xuyên lâm đả diệp thanh,
Hà phương ngâm khiếu thả từ hành.
Trúc trượng mang hài khinh thắng mã,
Thuỳ phạ!
Nhất thoa yên vũ nhậm bình sinh.

Liệu tiễu xuân phong xuy tửu tỉnh,
Vi lãnh,
Sơn đầu tà chiếu khước tương nghinh.
Hồi thủ hướng lai tiêu sắt xứ,
Quy khứ,
Dã vô phong vũ dã vô tình.

Dịch thơ:

Định phong ba (Rừng động đừng nghe chuyển lá cành)

Rừng động đừng nghe chuyển lá cành
Ngâm nga chậm bước chẳng đi nhanh
Gậy trúc giầy rơm say chếnh choáng
Nào ngán
Áo tơi mưa khói mặc bình sinh

Vi vút gió xuân say chợt tỉnh
Hơi lạnh
Đầu non bóng ngả cũng tương nghinh
Ngoảnh lại những nơi tiêu sắt trước
Rời bước
Cũng không mưa gió cũng không hanh

(Bản dịch của Nguyễn Chí Viễn đăng trên Thi Viện)

Trăm ngàn năm nay, nhân sinh ai cũng phải đối mặt với khổ nạn, và chúng ta vẫn đang đi trên con đường mà người xưa đã đi qua. Nhưng muốn đạt đến cảnh giới khoáng đạt “Áo tơi mưa khói mặc bình sinh” và “Cũng không mưa gió cũng không hanh”, thì đúng là hiếm có.

Trong cuộc đời, cảnh ngộ của mỗi người đều không giống nhau. Cuộc đời của con người có quá nhiều việc cần phải nỗ lực gánh vác. Sự tàn khốc vô tình của hiện thực có thể khiến con người trở nên nghẹt thở, cả một đời không thể tránh khỏi việc gặp hoặc nhiều hoặc ít những khổ nạn ngăn trở. Và những khổ nạn ngăn trở này đối với con người mà nói chính là những quan ải, là cơ hội để chúng ta rèn luyện và trưởng thành. Có lẽ vượt qua càng nhiều khổ nạn thì con người cũng sẽ càng mạnh mẽ hơn.

Có người nói rằng cảnh giới cao nhất của nhân sinh là học được mỉm cười trong nghịch cảnh. Nếu quả thật một người ở trong nghịch cảnh mà vẫn có thể giữ được tâm bình khí hòa, không kiêu ngạo cũng không tự ti, thì tâm thái ấy sẽ quyết định cao độ nhân sinh của người đó và đây chính là thái độ siêu nhiên. Ngược lại, nếu một người gặp phải khó khăn trở ngại mà chỉ biết oán Trời trách người, hoặc là nản lòng nhụt chí thì cả một đời của người này chỉ có thể bị khốn cảnh chi phối, khó mà thoát ra khỏi được bóng tối của nghịch cảnh.

Kỳ thực nếu cẩn thận suy xét, có thể thấy rằng mọi hoàn cảnh bên ngoài đều là triển hiện từ thế giới nội tâm của chính chúng ta, và nguồn sức mạnh vượt qua nghịch cảnh lớn lao nhất sẽ đến từ thiện tâm muốn mang đến điều tốt đẹp cho người khác. Nếu có thể luôn luôn bảo trì được tâm thái lạc quan, tường hòa, cho dù gặp phải sóng to gió lớn cũng không để ý thiệt hơn, thong dong đối đãi, thì nghịch cảnh cũng tự nhiên như làn gió nhẹ thổi qua, không trở ngại nào có thể ngăn cản nổi. Nói cách khác, vạn sự chỉ là do cái tâm mình mà ra thôi.

Đạo lý đã hiểu được rồi, nhưng muốn “buông xuống” những cố chấp ở trong tâm cũng không phải là điều dễ dàng làm được. Nhưng, trong nhân sinh này còn có một đạo lý, cũng chính là một loại cảnh giới: có xả bỏ mới có thể đắc được. Người biết “xả bỏ” sẽ càng dễ cảm thấy khoái hoạt và hạnh phúc hơn so với người khác. Vì vậy, chúng ta hãy mở rộng lòng mình, dũng cảm đối diện với mọi khó khăn, buông xuống những muộn phiền khó quên trong quá khứ thì cũng sẽ vượt qua được mọi phong ba bão táp trong cuộc đời.

Theo Epoch Times tiếng Trung
Tác giả: Tăng Yến Quân
An Hòa biên tập

 Xem thêm:

• 6 bản lĩnh một người cần học được trong cuộc đời

Mời xem video: