Lão Tử bàn về nguồn gốc của đạo, đức, phúc, mệnh
- An Hòa
- •
Đạo Đức Kinh của Lão Tử là ngọn nguồn trọng yếu của Đạo gia, trong đó ẩn chứa nhiều đạo lý tu thân, trị quốc, dưỡng sinh và được xưng là “Vạn kinh chi Vương”. Cuốn sách này tiết lộ cho chúng ta rằng: Đạo sinh ra bởi tĩnh, Đức sinh ra bởi khiêm, Phúc sinh ra bởi kiệm và Mệnh sinh ra bởi hòa.
Đạo sinh ra bởi tĩnh
Trong Đạo Đức Kinh, Lão Tử giảng: “Trí hư cực, thủ tĩnh đốc. Vạn vật tịnh tác, ngô dĩ quan kỳ phục”, tạm diễn nghĩa là: “Hư không cùng cực, hết sức yên tĩnh, vạn vật đua sống, ta nhân đó xem chúng trở về”. Vạn vật phồn thịnh đều trở về căn nguyên, căn nguyên của vạn vật tức là đạo. Trở về căn nguyên thì tĩnh, tĩnh là bản tính của mọi vật. Giữ cho tâm linh được tĩnh lặng, ổn định, không bị ảnh hưởng tác động bên ngoài thì có thể nhìn thấu tỏ nhiều điều.
Để tâm tĩnh lặng, khai thông trí huệ, thì chỉ có một cách là bỏ đi tư dục, bỏ đi những ý nghĩ xằng bậy. Đây chính là căn bản nhất của tu Đạo. Đạt được đến đâu thì trí huệ tự nhiên khai thông đến đó. Ngược lại, nếu ngày đêm sốt sắng, thấp thỏm lo lắng được mất, lo lắng tổn hại lợi ích của bản thân, thì “Đạo” cũng tự rời xa.
Phúc sinh ra bởi kiệm
Lão Tử bàn rằng: “Ngã hữu tam bảo, trì nhi bảo chi… Nhất viết từ, nhị viết kiệm, tam viết bất cảm vi thiên hạ tiên”, nghĩa là: Ta có ba báu vật, ta hết sức nắm giữ, một là từ, hai là kiệm, bà là không coi mình hơn người. Bậc trí giả vì khoan từ nên mới hùng dũng, vì cần kiệm nên mới rộng rãi, vì không dám đứng trước người nên mới được hiển dương.
Nhà thơ Lý Thương Ẩn triều nhà Đường nói: “Những bậc tiên hiền trong lịch sử đều thành nhờ vào cần kiệm, bại là vì xa hoa”. Phúc khí của một người là từ “thanh tâm quả dục” mà đến, phúc khí của một gia đình, một quốc gia là từ “thanh liêm tiết kiệm” mà ra.
Khổng Tử từng khen ngợi Nhan Hồi: “Một giỏ cơm, một bầu nước, ở trong ngõ hẹp, người khác không chịu được cảnh khốn cùng kham khổ ấy, riêng Nhan Hồi thì không hề thay đổi niềm vui.” Từ đời Nhan Hồi, dòng tộc họ Nhan kéo dài suốt 700 năm mà không suy, hưng thịnh tới thời Nam Bắc triều, Tùy-Đường.
Xã hội hiện đại, mọi người đều truy cầu cuộc sống vật chất xa hoa, nhà cao cửa rộng, xe cộ đắt tiền, ăn những món ăn sơn hào hải vị… nhưng lại bỏ qua những truy cầu về mặt tinh thần. Kỳ thực trong cuộc sống, nếu có thể làm người đơn giản chất phác thì phúc khí tự nhiên đến.
Mệnh sinh ra bởi hòa
Đạo Đức Kinh giảng: “Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật. Vạn vật phụ âm nhi bão dương, trùng khí dĩ vi hòa”, Đạo sinh một, một sinh hai, hai sinh ba, ba sinh vạn vạt, vạn vật đều cõng âm ôm dương, lấy trung khí là hòa. Âm dương kết hợp mà sinh ra vạn vật, cho nên sinh mệnh tồn tại là bởi âm dương điều hòa.
Một người khỏe mạnh hay không, sống thọ hay không, điều quan trọng là ở chỗ tâm linh của người đó có bình hòa, thông suốt hay không. Danh y Trương Bồi Nhân đời nhà Thanh nói rằng: “Người thường hòa nhã thì tâm khí đầy đủ, ngũ tạng tất an”.
“Hòa” còn có ý nghĩa là điều gì cũng phải có “độ”, có chừng có mực, không nhiều quá mà cũng không ít quá. Dục vọng của con người thế gian là vô cùng. Người ta việc gì cũng nên có chừng mực, thứ không thuộc về mình thì không cưỡng cầu, luôn giữ một tâm bình thản, sống thuận theo tự nhiên. Có thể làm được vậy thì mệnh cũng được thông, sống được thản nhiên, tự tại.
Đức sinh ra bởi khiêm
Lão Tử viết: “Thượng đức nhược cốc”, Đức cao thượng thì giống như khe núi, người có đạo đức cao thì đặt mình ở dưới khe núi sâu. Trong Chu Dịch cũng giảng: “Khiêm, đức chi bính dã”, khiêm tốn là cái gốc để tu dưỡng đạo đức. Khiêm tốn, nhún nhường sẽ khiến cho đức hạnh của một người ngày càng cao, tâm lượng càng ngày càng rộng.
Con người ta khi xử thế thì cần bảo trì được tâm khiêm tốn, khoan dung người khác. “Trời không nói gì, bốn mùa hưng thịnh, vạn vật sinh sôi”, “Đất có tính nhu hòa, người quân tử lấy đức dày để nâng đỡ vạn vật”. Người khiêm tốn có tâm lượng rộng lớn, vậy nên mới có thể bao dung được hết thảy, từ đó mà phúc trạch dày rộng.
Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập
Xem thêm:
Mời xem video:
Từ khóa Lão Tử Đạo gia số mệnh Phúc khí Đạo Đức Kinh
