26 quốc gia hứa bảo đảm an ninh sau chiến tranh cho Ukraine

Nhật Tân
•
Thứ Sáu, 05/09/2025

“Hãy lấy nguyên tắc từ chối mọi hạn chế về quân đội Ukraine, và khả năng khôi phục quân đội. 26 quốc gia đã sẵn sàng gửi quân đến Ukraine hoặc đóng góp hỗ trợ. Điều này đã được thống nhất với [Tổng thống Mỹ Donald] Trump,” Tổng thống Pháp Emannuel Macron nói trong cuộc họp báo chung với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm Thứ Năm, nhưng không đưa ra con số cụ thể là bao nhiêu quân. Ông cũng báo cáo rằng hiện nay 60% vũ khí ở Ukraine là được sản xuất trong nước Ukraine.

250905MacronZelensky — Volodymyr Zelensky (trái, Tổng thống Ukraine) và Emmanuel Macron (phải, Tổng thống Pháp) trong cuộc họp báo chung về bảo đảm an ninh cho Ukraine ngày 4/9/2025 (ảnh từ video)

Như tin đã đưa, Pháp đứng ra mời và tổ chức cuộc họp “Liên minh Thiện chí” hôm Thứ Năm ngày 4/9 tại Paris về bảo đảm an ninh cho Ukraine. Một số thành viên tới Pháp, một số là họp từ xa qua mạng Internet.

Theo Tổng thống Pháp Macron, thì “Liên minh Thiện chí” (Coalision of Willing) nay gồm 35 quốc gia, trong đó 26 quốc gia đã đồng ý gửi quân hoặc hỗ trợ an ninh về không phận hoặc hải phận cho Ukraine. Sau cuộc họp, ông Macron đã nói chuyện qua điện thoại với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong cuộc họp báo ngay sau đó, ông Macron kể rằng ông Trump xác nhận sự tham gia của Liên minh theo hình thức này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói rằng những đảm bảo an ninh này là nền tảng lâu dài để bảo vệ đất nước “trong nhiều thập kỷ.”

Đây là bảo đảm an ninh sau chiến tranh, ông Macron nói rằng bất kể có hòa bình hay ngừng bắn, các đảm bảo an ninh cho Ukraine sẽ có hiệu lực ngay lập tức. Tổng thống cũng báo cáo rằng gần 60% tổng số vũ khí mà Ukraine sử dụng được sản xuất trong nước.

“Các dây chuyền sản xuất vũ khí của châu Âu hiện không hoạt động hiệu quả, cần phải tăng tốc độ và số lượng,” ông Zelensky nói thêm.

Theo ông Zelensky, thì quan điểm của Ukraine là họ muốn rằng các bảo đảm an ninh lần này sẽ không lặp lại tình trạng thỏa thuận Budapest (1994) hay hòa ước Minsk 1 & 2 (2014 & 2015), điều mà Ukraine cho là họ đã chịu thiệt. Ông nói rằng kết luận cuối cùng từ phía Ukraine sẽ cần được Quốc hội nước này thông qua.

“Tất cả các đối tác đều hiểu rằng chúng tôi không muốn và không chấp nhận việc lặp lại Bản ghi nhớ Budapest, cũng như chúng tôi không chấp nhận các thỏa thuận Minsk. Do đó, chúng tôi muốn có những đảm bảo an ninh ràng buộc về mặt Pháp Lý, nghĩa là chúng cần phải được bỏ phiếu tại quốc hội của các quốc gia này hoặc các quốc gia khác,” ông nói.

Ông Zelensky nói rằng tư cách thành viên EU của Ukraine được xem như bao một điều khoản riêng về đảm bảo an ninh, nằm ngoài khuôn khổ bảo đảm an ninh nói trên.

“Trong số các đảm bảo an ninh mà chúng tôi thấy, tư cách thành viên Liên minh Châu Âu đối với chúng tôi là những đảm bảo an ninh kinh tế, chính trị và địa chính trị bắt buộc. Do đó, trong cách tiếp cận của chúng tôi, đây là một điểm quan trọng, được trình bày trong một đoạn riêng,” ông nói.

Trước đó, phía Nga đã nhiều lần tuyên bố rằng các đảm bảo an ninh cho Ukraine về phương diện quân sự là cần phải Nga đồng ý. Phía Nga không phản đối việc Ukraine gia nhập EU, miễn là quan hệ này không kèm theo các điều khoản về quân sự. Phía Hungary đã tỏ ý không chấp nhận Ukraine trở thành thành viên của EU. Phía Ba Lan đã tuyên bố nếu vấn đề thảm sát Volhynia chưa được giải quyết thì Ba Lan cũng không đồng ý việc Ukraine gia nhập EU.

Tổng thống Macron: Châu Âu đã sẵn sàng bảo đảm an ninh cho Ukraine

–/–

241029MarianaBudjeryn — Cuốn sách “Thừa kế quả bom: Sự Tan rã của Liên Xô và việc Giải trừ vũ khí hạt nhân của Ukraine” xuất bản năm 2023, mà nhờ đó tác giả Mariana Budjeryn đoạt giải “Cây bút Quân sự William E. Colby 2024” (ảnh cắt ghép từ website của Harvard Kennedy School)

Trong cuốn sách “Thừa kế quả bom: Sự Tan rã của Liên Xô và việc Giải trừ vũ khí hạt nhân của Ukraine”, tác giả cho rằng các điều khoản trong thỏa thuận Budapest 1994 có vẻ như Ukraine chịu thiệt khi trao trả lại vũ khí hạt nhân cho Nga, nhưng mà, trên thực tế đó là điều khó mà khác đi được. Tác giả Mariana Budjeryn, người Ukraine, đã đoạt giải “Cây bút Quân sự William E. Colby 2024” nhờ cuốn sách này.

Như đã báo cáo về cuốn sách này, sức ép lên Ukraine là chủ yếu từ phía Mỹ. Lúc đó quan hệ của Ukraine với Mỹ không phải là như hiện nay, và toàn bộ hệ thống phòng thủ hạt nhân đó vốn kế thừa từ Liên Xô, kỳ thực là có đầu não điều khiển nằm ở Nga, và mục tiêu cuối cùng của các vũ khí đó là nhắm vào các quốc gia phương Tây. Ukraine lúc đó nếu muốn thật sự kế thừa di sản hạt nhân này thì phải đầu tư thêm rất nhiều, cả về nghiên cứu lẫn chi phí; mà cả 2 điều đó thì đất nước mới tách ra vào năm 1991 thì đều thiếu.

Từ bỏ hạt nhân, đồng ý với lập trường “không phổ biến vũ khí hạt nhân”, năm 1994, sẽ giúp Ukraine nhận được 1 số lợi ích, ví như Nga xóa nợ, và Mỹ giúp 1 chút về kinh tế. Theo cuốn sách, cái gọi là đảm bảo an ninh trong thỏa thuận 1994 kỳ thực không có giá trị thực tế, và Tổng thống Ukraine và Quốc hội Ukraine lúc đó đã hiểu như vậy, nhưng mà, Ukraine cũng là chấp nhận. Sau này, khi Ukraine quyết định gia nhập NATO, từ bỏ vị thế trung lập về quân sự, thì ý nghĩa bảo đảm an ninh của thỏa thuận Budapest cũng không còn, tức là, Ukraine không thể trách Nga dựa vào điều khoản của thỏa thuận này.

Mỹ vẫn luôn giữ lập trường “không phổ biến vũ khí hạt nhân” trong gần 1 thế kỷ qua, kể từ khi Mỹ ném 2 quả bom xuống Nhật Bản. Việc Mỹ oanh tạc Iran mấy tháng trước cũng là để ngăn ngừa Iran phát triển năng lực hạt nhân.

Nhật Tân

Từ khóa Volodymyr Zelensky Emmanuel Macron Chiến tranh Nga - Ukraine