Hoa Kỳ bắt truyền thông nhà nước Trung Quốc đăng ký nhân viên và tài sản

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ hôm thứ Ba (18/2) đã yêu cầu 5 hãng truyền thông nhà nước Trung Quốc hoạt động tại Hoa Kỳ phải đăng ký nhân viên, tài sản và các hoạt động liên quan khác với Bộ.

Hoa Kỳ tăng cường thắt chặt các quy định đối với các tổ chức truyền thông nhà nước Trung Quốc khi liệt nhóm này là các phái bộ nước ngoài và phải tuân thủ “Đạo luật Đăng ký Đại lý Nước Ngoài”. Washington thẳng thắn lên án truyền thông nhà nước Trung Quốc là bộ máy “tuyên truyền” của chế độ Bắc Kinh.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ liệt kê 5 hãng truyền thông nhà nước Trung Quốc bị phân loại là phái bộ nước ngoài gồm: Tân Hoa Xã, Mạng lưới Truyền hình Toàn cầu Trung Quốc (CGTN), Đài Phát thanh Quốc tế Trung Quốc, và hai chi nhánh tại Hoa kỳ của Nhân dân Nhật báo và China Daily bản tiếng Anh. Hoa Kỳ đã thông tin các quy định mới cho 5 hãng thông tấn Trung Quốc vào sáng thứ Ba 18/2 (giờ địa phương).

5 hãng thông tấn này sẽ phải nhận được sự phê duyệt của giới chức Hoa Kỳ nếu muốn mua hoặc thuê bất kỳ tài sản nào tại Mỹ. Họ cũng được yêu cầu phải chuyển tất cả danh sách nhân viên, gồm cả số lượng lớn các công dân Mỹ, cho nhà chức trách Washington.

Fox News dẫn tài liệu của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ giải thích rằng: “Các tổ chức được chỉ định là phái bộ nước ngoài phải tuân thủ các yêu cầu hành chính nhất định đối với các đại sứ quán và lãnh sự quán tại Hoa Kỳ… Các tổ chức này phải thông báo cho Bộ Ngoại giao về danh sách nhân sự và tài sản bất động sản của họ, v.v…“

Trong một tài liệu khác, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết: “Năm [hãng truyền thông Trung Quốc] không phải là các tổ chức tin tức độc lập và tất cả đều đáp ứng định nghĩa về phái bộ nước ngoài theo luật phái bộ nước ngoài, nghĩa là họ là những tổ chức thuộc sở hữu cơ bản hoặc được kiểm soát hiệu quả bởi một chính phủ nước ngoài.”

Thông tin về 5 hãng thông tấn Trung Quốc cũng sẽ được cung cấp cho các cơ quan khác trong chính phủ Hoa Kỳ, bao gồm cả các cơ quan tình báo, theo một quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, Bộ Ngoại Hoa Kỳ cho biết thêm rằng họ sẽ không áp đặt bất kỳ hạn chế nào đối với hoạt động báo chí của truyền thông Trung Quốc bên trong nước Mỹ.

“Những người này làm việc ở Hoa Kỳ trong một môi trường thoải mái hơn bất kỳ phương tiện truyền thông nước ngoài nào ở Trung Quốc,” một quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ giấu tên nói.

Hai quan chức cấp cao khác của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết những quy định mới đối với truyền thông Trung Quốc được đưa ra vì chế độ Bắc Kinh đang siết chặt kiểm soát nhà nước đối với truyền thông và Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) cầm quyền đã đang mạnh tay hơn khi sử dụng truyền thông nhà nước để truyền bá tuyên truyền ủng hộ Bắc Kinh.

Một trong hai quan chức nêu trên nói rằng tại Hoa Kỳ việc kiểm soát nội dung và đội ngũ phóng viên làm cho các hãng truyền thông Trung Quốc đã được tăng cường trong những năm gần đây, “những người này thực sự là vũ khí cho các cơ quan tuyên truyền của ĐCSTQ”.

Vị quan chức thứ hai cho biết ĐCSTQ “ngày càng kiểm soát chặt chẽ hơn” các hãng truyền thông nhà nước và coi đó là công cụ “tuyên truyền” cho chế độ cầm quyền.

Các quan chức Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói thêm rằng quyết định hôm 18/2 không liên quan gì đến những phát triển mới nhất trong quan hệ Trung Quốc – Hoa Kỳ và chính sách này đã được Bộ cân nhắc một thời gian rồi.

Trao đổi với tờ New York Times, Giáo sư luật Jonathan Turley của Đại học George Washington cho hay: “Trung Quốc từ lâu đã sử dụng nhà báo vào các hoạt động tình báo của họ.”

Tại Hội nghị An ninh Munich tại Đức mới đây, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper đã gọi Trung Quốc là “địch thủ số một”, xếp trên các chế độ tại Nga, Iran và Bắc Hàn.

“Là thành viên của cộng đồng quốc tế, chúng ta phải cảnh giác trước những thách thức từ sự thao túng của Trung Quốc. [Chế độ này] muốn đạt lợi thế bằng mọi cách và mọi giá,” ông Esper nói.

Theo AFP, Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ cũng đã có các quy định riêng bắt buộc các hãng truyền thông Trung Quốc phải đăng ký là đại lý nước ngoài và phải nộp hồ sơ cho Bộ Tư pháp về hoạt động của họ.

Trong chiến lược đặt ra các ưu tiên an ninh quốc gia từ tháng 12/2017, chính quyền Trump đã cảnh báo rằng các đối thủ của Hoa Kỳ, trong đó có Trung Quốc, sẽ ngày càng gia tăng sử dụng “tuyên truyền và các phương tiện khác để làm mất uy tín nền dân chủ”.

Cũng theo AFP, hiện nay ngay tại nội địa Hoa Kỳ, Trung Quốc ngày càng tăng cường đầu tư vào các hãng truyền thông tiếng Anh, thuê người bản ngữ sản xuất các tác phẩm báo chí, thường là chuyên nghiệp và có kiểm duyệt nhằm tránh các chủ đề nhạy cảm đối với Bắc Kinh.

Một nghiên cứu của tổ chức nhân quyền Freedom House mới đây chỉ ra rằng Trung Quốc đã đang tìm cách đẩy mạnh thông điệp của họ với một loạt các bài đăng về gấu trúc, các dự án phát triển và văn hóa Trung Quốc.

Các bài viết của Trung Quốc nhấn mạnh tới mối đe dọa khủng bố từ người Duy Ngô Nhĩ và lặp đi lặp lại khẳng định rằng những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Hồng Kông đã được vũ trang bất hợp pháp.

Nghiên cứu của Freedom House cũng chỉ ra rằng chi tiêu của các hãng thông tấn Trung Quốc tại Hoa Kỳ ngày càng tăng theo thời gian. China Daily đã tăng chi tiêu tại Hoa Kỳ từ 500.000 USD trong nửa đầu năm 2009 lên tới hơn 5 triệu USD trong nửa sau năm 2019.

Ngoài Trung Quốc, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cũng đã từng liệt các hãng truyền thông của Liên Xô cũ là các phái bộ nước ngoài vào năm 1987, và sau đó đã chỉ định Thông tấn xã Việt Nam là một phái bộ nước ngoài vào năm 2010.

Như Ngọc

Xem thêm: