Truyền hình Suspilne của Ukraine đã có báo cáo về tình hình khai quật các hài cốt khi tháo dỡ sạch sẽ khu tưởng niệm liệt sỹ chống Phát xít Đức ở Đồi Vinh quang, tỉnh Lviv, Ukraine. Hội đồng thành phố có nhắc tới “sáng kiến” của Thị trưởng Sadovyi về việc “trao đổi hài cốt liệt sỹ Liên Xô lấy ‘anh hùng’ Ukraine” và bình luận rằng “chúng tôi vẫn chưa nhận được yêu cầu nào [từ phía Nga] liên quan đến việc này.” Việc này đã đánh dấu việc Ukraine giải tán toàn bộ cái mà họ gọi là “nghĩa trang quân đội” của Liên Xô ở tỉnh Lviv. Trong báo cáo của Suspilne có nhắc tới bộ hài cốt của thiếu tá Stepan Putin và điệp viên Nikolay Kuznetsov.

250717HillOfGloryLviv
Đồi Vinh quang ở Lviv, xây dựng từ thời Liên Xô, khu tưởng niệm và chôn cất các liệt sỹ chống Phát xít thời Đại Thế chiến II. Nay đã bị phá dỡ trở thành khu đất trống. Chính quyền Lviv tuyên bố đã quét sạch sẽ hết tàn dư của Liên Xô khỏi thành phố. (ảnh từ Wikipedia)

Sáng kiến đổi hài cốt liệt sỹ chống Phát xít Đức

“Thị trưởng Lviv [Andriy Sadovyi] đã tuyên bố rằng thành phố Lviv sẵn sàng trao đổi hài cốt liệt sỹ Liên Xô lấy những ‘anh hùng’ Ukraine. Sáng kiến này đã được công bố rộng rãi. Nhưng cho đến nay chúng tôi vẫn chưa nhận được bất kỳ yêu cầu nào liên quan tới việc này,” Yevhen Boyko, người đứng đầu Ủy ban Điều hành Hội đồng Thành phố Lviv, cho biết (video vào phút 0:00).

Ông Boyko ‘tự hào’ khẳng định rằng việc tẩy sạch các ký ức về quãng lịch sử này đã được hoàn tất.

“Hôm nay, chúng ta đã sạch hết và không còn bất kỳ dấu hiệu tồn tại của họ ở thành phố chúng ta nữa. Cái này là cái nghĩa trang quân đội cuối cùng của thời Xô Viết tại Lviv,” ông Boyko nói (video phút 0:28).

250718YevhenBoiko
Yevhen Boiko, người đứng đầu Ủy ban Điều hành Hội đồng Thành phố Lviv, đứng trước nơi mà trước từng là kiến trúc tưởng niệm ở Đồi Vinh quang (ảnh cắt từ video)

Điệp viên Nikolay Kuznetsov

Nikolay Kuznetsov được Liên Xô coi là một nhà tình báo xuất sắc trong Đại Thế chiến II chống Phát xít Đức, hy sinh tháng 3/1944, và được truy tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô.

Theo Suspilne báo cáo, phía Nga đã từng yêu cầu Lviv trả hài cốt của Kuznetsov, nhưng đã bị phía Ukraine từ chối.

Năm 2008, do bị từ chối nên công dân Nga đã đâm đơn kiện, và sau 13 năm theo đuổi vụ kiện này, đã thắng kiện. Tòa án đã phán quyết Lviv phải trả hài cốt Kuznetsov cho thân nhân của ông ở Nga.

Nhưng mà thị trưởng Lviv Sadovyi đã từ chối và không trả hài cốt, với lý do rằng ông không hợp tác với Nga.

Năm 2023, Sadovyi tố cáo rằng người Nga đã tìm cách trộm đi hài cốt của Kuznetsov, nhưng đã thất bại.

Hiện nay, theo phía Lviv thông báo, thì hài cốt của Kuznetsov đã được đào đi, và cải táng sang nghĩa trang mang tên Holoskivskyi.

Báo cáo (video phút 3:26) cũng nói rõ rằng vị trí chôn mới là bí mật, và được camera theo dõi 24/7 để tránh cái gọi là sự cố trộm cắp gì đó tái diễn.

Thiếu tá Stepan Putin

Liệt sỹ Liên Xô này qua đời năm 1945. Ngoài việc cùng họ với đương kim tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin, thì dường như không có gì nổi bật ở trường hợp này.

Theo nhận định của một nhà sử học thì thiếu tá này không có họ hàng xa hay gần gì với tổng thống Putin. Việc trùng họ chỉ là ngẫu nhiên mà thôi.

Di sản của đài tưởng niệm liệt sỹ

Báo cáo của Suspilne nói rằng sau khi đài tưởng niệm được tháo dỡ, thì một số thứ như tượng, vòng hoa, đuốc, v.v. —những thứ vốn dùng để tôn vinh liệt sỹ— thì nay được chuyển tới một viện bảo tàng mang tên “Lãnh thổ Khủng bố” để phục vụ cho mục đích tuyên truyền của Ukraine.

Khuôn viên Đồi Vinh quang sẽ dùng để làm gì?

Đồi Vinh quang đã không tồn tại nữa, mặt bằng đã giải phóng xong, nhưng hiện nay chính quyền vẫn chưa có quyết định rằng sẽ dùng khu đất này để làm gì, theo Suspilne báo cáo thì là như thế.

“Hiện tại hội đồng thành phố Lviv vẫn chưa quyết định sẽ xử lý như thế nào về nơi mà trước đây là ‘Đồi Vinh quang’.” báo cáo viết. “Họ dự định sẽ tổ chức một cuộc thảo luận công khai.”

250717LvivDigsite
Để xóa bỏ triệt để ký ức liên quan tới Liên Xô, thì Đồi Vinh quang, khu tưởng niệm chống Phát xít Đức ở Lviv từng được Liên Xô dựng lập nay bị chính quyền Ukraine tháo dỡ, báo cáo 355 di thể liệt sỹ bị khai quật và chính quyền Lviv nói sẽ di dời sang nghĩa trang (ảnh do thị trưởng Andriy Sadovyi của Lviv đăng trên mạng xã hội ngày 16/7/2025)

Như tin đã đưa thị trưởng Lviv Sadovyi hôm Thứ Tư đã tuyên bố hoàn tất việc tháo dỡ và khai quật Đồi Vinh quang.

Đây là khu có chôn cất và tưởng niệm các liệt sỹ chống Phát xít Đức, được xây dựng vào thời Liên Xô.

“355 bộ hài cốt đã được tìm thấy,” Sadovyi viết trong thông báo, và tuyên bố rằng Lviv sẵn sàng dùng các bộ hài cốt này để trao đổi lấy những “người bảo vệ Ukraine.”

Đồi Vinh quang ở Lviv là một trong số rất nhiều các kiến trúc tưởng niệm để nhắc lại giai đoạn lịch sử Đại Thế chiến II, được xây dựng rải rác các nơi trên thế giới bởi Liên Xô cũng như bởi các quốc gia từng bị Phát xít Đức chiếm đóng. Vinh danh cho các liệt sỹ, và ghi lại tội ác của Phát xít.

Kể từ năm 2014 sau đảo chính Maidan Kiev do phương Tây hậu thuẫn diễn ra ở Ukraine —một quốc gia thành lập bằng cách tách khỏi Liên Xô năm 1991 vào quãng thời gian Liên Xô tan rã— thì chính quyền mới đặc biệt cổ súy tư tưởng “chống Nga” trong dân chúng.

Không chỉ các di sản của thời Xô Viết bị xóa đi, mà cả các di sản về danh nhân và địa danh lịch sử của các thế kỷ trước đều gặp nạn. Những địa danh liên quan tới cái tên của nhà thơ Pushkin, hay nhà văn Lev Tolstoi, cũng bị đổi tên. Tượng đài của Đại đế Ekaterina tại thành phố Odessa cũng bị tháo dỡ, mặc dù thành phố này là thành phố do chính bà kiến lập.

Thay vào đó, Kiev tôn vinh tất cả những gì liên quan đến “chống Nga” kể cả các nhân vật mà cộng đồng quốc tế coi là tội phạm chiến tranh đồng lõa với Phát xít, như nhóm UON-UPA của Stepan Bandera.

Đó là tại Ukraine.

Tại Nga, Tổng thống Vladimir Putin không phải là một người ủng hộ chế độ cộng sản. Về cá nhân, ông đã có không ít lần chỉ trích cộng sản và một số lãnh tụ của Liên Xô trong các dịp khác nhau. Các kênh truyền thông chính thức của Nga, nhìn chung cũng không cổ xúy chủ nghĩa cộng sản. Dù sao thì bây giờ Liên bang Nga là mô hình thể chế khác xưa.

Đã từng có câu hỏi đặt ra cho Putin, rằng tại sao ông vẫn giữ, không động đến các di tích, tượng đài, v.v. của chế độ cộng sản. Ông đã trả lời rằng, trong dân chúng hiện nay ở Nga, vẫn có những người còn giữ cảm tình với Liên Xô cũ, chủ yếu là người cao tuổi. Làm một tổng thống một quốc gia, ông tôn trọng họ, dù quan điểm của ông là khác với họ.

Ông cũng phân biệt giữa vấn đề chủ nghĩa cộng sản và vấn đề anh hùng dân tộc. Người có công với dân tộc thì ở chế độ nào cũng có, dù là chế độ phong kiến hay cộng sản. Ông thường bày tỏ sụ tôn trọng các liệt sỹ chống Phát xít năm xưa.

Nga nhiều lần chỉ trích rằng truyền thông phương Tây cố ý gán ghép rằng Nga là Liên Xô, là cộng sản. Nga cho rằng đó là thủ đoạn của phương Tây để kích động thù hận.

Nhật Tân