Ông Aso Taro là động lực chính cho chiến thắng của bà Takaichi Sanae

Chung Nguyên, Giang Tả Nghi
•
Thứ Ba, 07/10/2025

Cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Nhật Bản, bà Takaichi Sanae, đã được bầu làm Chủ tịch thứ 29 của Đảng Dân chủ Tự do và có khả năng sẽ trở thành nữ Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản.

Bà Takaichi đã bắt đầu tiến hành sắp xếp nhân sự trong đảng và thành lập nội các. Theo báo chí Nhật, bốn ứng viên còn lại trong cuộc bầu cử lần này đều sẽ được bổ nhiệm vào chính phủ mới: cựu Bộ trưởng Ngoại giao Motegi Toshimitsu sẽ tiếp tục giữ chức Bộ trưởng Ngoại giao, cựu Bộ trưởng An ninh Kinh tế Kobayashi Takayuki sẽ làm Chủ tịch Ủy ban Chính sách Đảng LDP, Bộ trưởng Nông Lâm Ngư nghiệp đương nhiệm Koizumi Shinjiro và Chánh Văn phòng Nội các hiện tại Hayashi Yoshimasa sẽ tiếp tục vào nội các.

Người đóng vai trò then chốt cho chiến thắng của bà Takaichi là cố vấn tối cao 85 tuổi của Đảng LDP, ông Aso Taro, vì vậy các nghị sĩ thuộc phe của ông Aso sẽ được trọng dụng. Ông Aso Taro sẽ trở thành Phó Chủ tịch Đảng LDP, ông Suzuki Shunichi của phe này sẽ làm Tổng Thư ký Đảng, còn cựu Bộ trưởng Giảm tỷ lệ sinh Arimura Haruko sẽ làm Chủ tịch Ủy ban Tổng vụ.

Quốc hội Nhật dự kiến tổ chức cuộc họp đề cử thủ tướng vào ngày 15/10, lúc đó bà Takaichi sẽ được đề cử làm Thủ tướng mới.

“Tay trái Koizumi, tay phải Takaichi”

Ngày 5/10, báo chí Nhật đồng loạt đưa tin về chiến lược vận động của cựu Thủ tướng Aso Taro, người đứng sau hậu trường giúp bà Takaichi trúng cử.

Cuộc bầu cử chủ tịch lần này có năm ứng cử viên: bà Takaichi Sanae, ông Koizumi Shinjiro, ông Hayashi Yoshimasa, ông Motegi Toshimitsu và ông Kobayashi Takayuki. Đảng LDP có tổng cộng 295 nghị sĩ quốc hội, trong đó bà Takaichi có khoảng hơn 50 người ủng hộ; ông Koizumi có 80; ông Hayashi có 50; ông Kobayashi và ông Motegi mỗi người có 30.

Sau vòng bỏ phiếu đầu tiên, do không ai đạt quá bán, hai người có số phiếu cao nhất là bà Takaichi và ông Koizumi bước vào vòng thứ hai.

Vòng hai gồm 295 phiếu nghị sĩ và 47 phiếu địa phương.

Trong cuộc bầu cử này, ông Aso Taro luôn giữ thái độ kín tiếng. Ở cuộc bầu cử năm trước, ông ủng hộ bà Takaichi nhưng thất bại trước ông Ishiba Shigeru, người nhận được sự ủng hộ của các cựu Thủ tướng Kishida và Suga.

Trước ngày bầu cử, phe Koizumi dự định nếu vào được vòng hai sẽ phối hợp với phe đứng thứ ba là Hayashi Yoshimasa để giành thêm phiếu nghị sĩ và giành chiến thắng. Phe Hayashi thậm chí đã thống nhất ám hiệu bỏ phiếu: “bỏ phiếu bằng tay phải là ủng hộ Koizumi, bằng tay trái là ủng hộ Takaichi”.

Truyền thông dự đoán Koizumi sẽ giành được hơn 100 phiếu nghị sĩ.

Chiến lược vận động của ông Aso

Vào trưa ngày 4/10, ngày diễn ra cuộc bầu cử, ông Taro Aso, người luôn giữ im lặng, đã đưa ra chỉ thị: “Trong vòng bỏ phiếu quyết định, hãy bỏ phiếu cho ứng cử viên nhận được nhiều phiếu bầu từ các thành viên đảng nhất.”

Từ 11h đến trưa, kết quả phiếu thành viên từ các tỉnh dần được công bố, giúp bà Takaichi áp đảo ở số phiếu thành viên, và thông tin này nhanh chóng lan rộng trong các nghị sĩ.

Tuy bà Takaichi dẫn đầu về phiếu thành viên ở vòng đầu, số phiếu nghị sĩ mà bà nhận được chỉ khoảng 60. Thực tế, bà chỉ nhận được 64 phiếu nghị sĩ, trong khi ông Koizumi Shinjiro tuy không được như kỳ vọng cũng có 80 phiếu, nhỉnh hơn bà Takaichi.

Ước tính, số phiếu mà ông Aso điều động trực tiếp chỉ khoảng 20. Mặc dù phe Aso có 43 thành viên nhưng do phân tán nên thực quyền chỉ khoảng một nửa số này. 20 phiếu này là không đủ để xoay chuyển tình thế ở vòng quyết định.

Thông thường, ở vòng quyết định, ứng viên về nhì sẽ liên minh với ứng viên thứ ba để lật ngược ứng viên dẫn đầu. Tuy nhiên, lần này ông Aso không dồn phiếu cho bà Takaichi mà chia cho hai ứng viên thứ tư và thứ năm là ông Kobayashi và ông Motegi để tạo quan hệ “ân tình”.

Với các ứng viên xếp sau, chỉ vài phiếu hỗ trợ cũng giá trị. Thực tế, ông Motegi vốn chỉ được dự đoán khoảng hơn 20 phiếu nghị sĩ, cuối cùng có 34; ông Kobayashi cũng tăng từ dự đoán thành 44 phiếu, vượt xa kỳ vọng, giúp họ có vị thế trong chính phủ mới.

Ở vòng quyết định, ông Koizumi Shinjiro và ông Hayashi cùng chủ trương liên minh với người về thứ ba, nối tiếp dòng Ishiba, hy vọng tái hiện kịch bản đảo ngược như lần trước. Đáp lại, ông Aso chia phiếu ở vòng đầu cho bà Takaichi, ông Kobayashi và ông Motegi, và đạt thỏa thuận để hai người sau ủng hộ bà Takaichi ở vòng quyết định.

Ông Kobayashi và ông Motegi sau đó đều công khai xác nhận đã bỏ phiếu cho Takaichi ở vòng quyết định.

Phe Hayashi khi bỏ phiếu một số nghị sĩ thực sự dùng tay phải bỏ phiếu nhằm ủng hộ ông Koizumi, nhưng cuối cùng một số lại đổi ý về phía bà Takaichi. Một nghị sĩ cho biết, bà Takaichi có sự ủng hộ mạnh mẽ của thành viên và địa phương, với tư cách là nghị sĩ nên cần thuận theo ý dân.

Kết quả cuối cùng, ông Takaichi không chỉ dẫn đầu phiếu thành viên từ các địa phương mà còn vượt ông Koizumi ở phiếu nghị sĩ, giành thắng lợi toàn diện.

Sau khi ông Abe qua đời, Đảng LDP đã thông qua “Luật LGBT” và nhận nhiều người nhập cư, cộng thêm nhiều năm suy thoái kinh tế khiến công chúng ngày càng bất bình với đường lối thiên tả. Những người bảo thủ kiên định chuyển sang các đảng cánh hữu mới nổi. Trong một loạt bầu cử gần đây, LDP liên tiếp thất bại, liên minh cầm quyền mất quyền kiểm soát ở cả hai viện quốc hội.

Là người kế thừa đường lối của ông Abe, chiến thắng của bà Takaichi được xem là cuộc trở lại của thế lực bảo thủ.

Sau bầu cử, đoạn video phỏng vấn năm 38 tuổi của ông Aso Taro được lan truyền, khi đó ông nói: “Tôi muốn trở thành chính trị gia không để Nhật đi sai hướng”.

Tiểu sử của bà Takaichi

Bà Takaichi Sanae sinh ngày 7/3/1961 tại tỉnh Nara, Nhật Bản. Bà xuất thân bình thường, không có ai làm chính trị trong gia đình – điều hiếm thấy ở LDP vốn đầy “chính trị gia kế nghiệp”.

Tốt nghiệp đại học xong, bà vào trường đào tạo chính trị Matsushita, chuyên về chính sách công và đạo đức chính trị, sau đó sang Mỹ làm thực tập nghiên cứu ở Quốc hội. Trở về Nhật, bà bước vào chính trường.

Bước ngoặt xảy ra cuối thập niên 1990, khi bà gặp ông Abe Shinzo – được ông đánh giá cao về chủ trương và hành động, coi là ngôi sao bảo thủ mới nổi. Từ đó, bà trở thành gương mặt tiêu biểu của trường phái bảo thủ, nhất là các vấn đề quốc phòng, hiến pháp và giá trị truyền thống.

Bà Takaichi ba lần tranh chức Chủ tịch LDP. Dù chưa từng đắc cử trước đó, nền tảng vững chắc của phe bảo thủ giúp bà vững vị trí chính trị quan trọng trong đảng. Khẩu hiệu của bà “Làm cho Nhật Bản mạnh mẽ và giàu có hơn” đi sâu vào lòng người.

Về đời tư, bà kết hôn với cựu nghị sĩ LDP Yamamoto Taku năm 2004 nhưng ly dị năm 2017 do khác biệt chính trị (ông Yamamoto thuộc phe thân Trung Quốc). Đến năm 2021, khi bà Takaichi lần đầu tranh chức chủ tịch LDP, ông Yamamoto quyết định ủng hộ bà, hai người tái hôn, và ông Yamamoto đổi sang họ Takaichi để thuận tiện công việc chính trị.

Trong vận động tranh cử, bà cam kết rà soát toàn diện chính sách nhập cư, đấu tranh chống nhập cư bất hợp pháp, kiên quyết phản đối phát triển điện mặt trời. Khi được yêu cầu trả lời bằng tiếng Anh về “muốn biến Nhật thành nước như thế nào”, bà nói “I want to proudly shout ‘Japan is Back’!” (“Tôi muốn tự hào hét lên rằng ‘Nhật Bản đã trở lại’!”).

Khảo sát sau khi bà Takaichi đắc cử cho thấy 68% người dân kỳ vọng vào chính phủ của bà. Ngay thứ Hai, chứng khoán Nhật tăng mạnh, lên kỷ lục 47.944 điểm.