TQ đình chỉ đối thoại kinh tế vô thời hạn với Úc, nắm bao nhiêu phần thắng?

Trung Quốc tuyên bố đình chỉ vô thời hạn đối thoại kinh tế với Úc trong bối cảnh quan hệ ngoại giao ngày càng rạn nứt giữa hai nước.

Ngày 6/5, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc (NDRC) cho biết trong một tuyên bố ngắn gọn rằng: “Gần đây, một số quan chức Chính phủ Khối thịnh vượng chung Úc đã đưa ra một loạt biện pháp nhằm phá vỡ các hoạt động trao đổi và hợp tác bình thường giữa hai nước do phân biệt đối xử ý thức hệ và tâm lý Chiến tranh Lạnh.” Căn cứ vào thái độ hiện tại của Chính phủ Úc đối với hợp tác song phương, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia đã quyết định đình chỉ vô thời hạn tất cả các hoạt động theo cơ chế Đối thoại Kinh tế Chiến lược Trung Quốc – Úc do Ủy ban này và các ban ngành liên quan của Chính phủ Úc phối hợp lãnh đạo.

Ủy ban NDRC không cho biết trong tuyên bố của mình những biện pháp cụ thể nào của Chính phủ Úc khiến các nhà chức trách Trung Quốc phải hành động.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân tuyên bố rằng phía Úc phải chịu hoàn toàn trách nhiệm.

Tin tức này đã khiến đồng đô la Úc giảm mạnh xuống mức thấp nhất còn 0,7701 so với đô la Mỹ.

Bộ trưởng Thương mại Úc Dan Tehan cho biết quyết định của Trung Quốc là đáng thất vọng, bởi vì đối thoại kinh tế là “một cách quan trọng để Úc và Trung Quốc giải quyết các vấn đề liên quan đến quan hệ đối tác kinh tế giữa hai nước”.

Trong tuyên bố, ông Tehan nói: “Chúng tôi vẫn sẵn sàng tổ chức các cuộc đối thoại và tham gia ở cấp bộ trưởng”.

Cuộc gặp cuối cùng trong khuôn khổ Đối thoại Kinh tế chiến lược Trung Quốc – Úc là vào năm 2017, khi Bộ trưởng Bộ Thương mại Úc ký thỏa thuận hợp tác dự án “Một vành đai, một con đường” ở các nước thứ ba.

Năm 2018, Úc trở thành quốc gia đầu tiên công khai cấm ‘gã khổng lồ’ công nghệ Trung Quốc Huawei tham gia vào mạng 5G của nước này, căng thẳng trong quan hệ song phương bắt đầu từ đó.

Vào năm 2020, mối quan hệ giữa hai nước càng trở nên xấu đi khi Úc kêu gọi một cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc của virus corona mới (CoVid-19), khiến Trung Quốc tức giận và tiến hành trả đũa thương mại chống lại Úc. Các sản phẩm bị ảnh hưởng bao gồm lúa mạch, bông, thịt đỏ, hải sản, đường, gỗ, than.

Theo dữ liệu do các quan chức Úc công bố vào tháng Một năm nay, chính quyền Bắc Kinh đã tiến hành một cuộc tấn công thương mại kéo dài 9 tháng đối với các sản phẩm của nước này, gây thiệt hại 6 tỷ đô la Úc, giảm khoảng 4%. Tuy nhiên, năm 2020, xuất khẩu của Úc sang Trung Quốc đạt mức cao thứ hai trong lịch sử, năm 2019 đạt kỷ lục 154 tỷ đô la Úc, năm 2020 cao hơn gần 10% so với năm 2018.

Vào ngày 21/4, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Úc, bà Marise Payne, thông báo rằng Chính phủ Úc đã hủy bỏ hai thỏa thuận về sáng kiến ​​“Một vành đai, một con đường” mà chính quyền bang Victoria ký kết với Trung Quốc.

• Mỹ ủng hộ Úc hủy thỏa thuận “Vành đai và Con đường” với Trung Quốc

Người trồng nho và quản lý doanh nghiệp nông nghiệp Úc cho biết nho Úc hiện đang bị chậm trễ thông quan tại các cảng ở Trung Quốc, họ cho rằng đây là một dấu hiệu khác cho thấy mối quan hệ thương mại giữa hai nước đang xấu đi.

• Căng thẳng thương mại Úc – Trung, Bắc Kinh sử dụng cách cũ để trả thù 

Vào ngày 23/4, Reuters đưa tin, Giám đốc điều hành của Hiệp hội nho Úc, Jeff Scott, cho biết: “Nho Úc đang bị trì hoãn kéo dài tại cảng. Khoảng 400 hoặc 500 container thông quan lâu hơn bình thường từ 5 đến 10 ngày. “

Ông Scott chỉ ra rằng hầu hết các trường hợp chậm thông quan được báo cáo đều xảy ra ở các cảng phía nam Trung Quốc, rõ ràng nhất là Thâm Quyến, nhưng nhà xuất khẩu Úc cũng không nhận được lời giải thích về sự chậm trễ trong việc thông quan, trong khi đó các nhà xuất khẩu ở các nước khác không bị vấn đề chậm trễ tương tự.

Đây là trường hợp mới nhất chính quyền Bắc Kinh dùng thương mại để trả đũa Úc.

Tuy nhiên, thiệt hại do các hành động thương mại của Trung Quốc gây ra phần lớn được bù đắp bởi giá quặng sắt tăng. Trong năm tài chính 2019-2020, thị phần xuất khẩu của Úc chiếm 60% thế giới. Brazil đứng thứ hai với 21%, tiếp theo là Nam Phi với 4%, Canada với 3% và Ấn Độ với 2%.

Trung Quốc nhập khẩu hơn 1 tỷ tấn quặng sắt từ nước ngoài mỗi năm, giá quặng sắt dao động 1 NDT/tấn, tương đương hơn 1 tỷ NDT (khoảng 1,55 tỷ USD). Giá quặng sắt tăng trong vài tháng liên tiếp đã ảnh hưởng đến hàng trăm tỷ USD lợi nhuận của các công ty thép Trung Quốc mỗi năm. Các công ty thép lớn của Trung Quốc đã kêu gọi giới chức Trung Quốc có những biện pháp hữu hiệu và can thiệp kịp thời.

Là sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của Úc, giá quặng sắt đã tăng lên mức cao nhất trong lịch sử. Nguyên nhân là do kế hoạch kích thích kinh tế của Trung Quốc tập trung vào đầu tư vào cơ sở hạ tầng đã thúc đẩy nhu cầu mạnh mẽ đối với nguyên liệu thô quan trọng này trong ngành thép.

Giá quặng sắt tăng không phải là tin tốt đối với chính quyền Bắc Kinh. Số liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố cho thấy do giá hàng hóa quốc tế tiếp tục tăng, áp lực lên chi phí mua sắm của các ngành chế biến như chế biến xăng dầu, chế biến dầu mỏ than…, luyện và cán kim loại đen, luyện và cán kim loại màu, thiết bị máy móc điện và các ngành công nghiệp khác tiếp tục làm tăng áp lực lên chi phí mua sắm, đồng thời làm tăng chi phí mua giá nguyên liệu đầu vào làm tăng giá xuất xưởng.

Văn Long, Vision Times

Xem thêm: