Nghèo khó bất nghĩa, nhờ thiện tâm mà cải biến vận mệnh

Từ xưa đến nay, thiện hữu thiện báo là đạo lý nhắc nhở người ta làm nhiều điều tốt; ác hữu ác báo là đạo lý cảnh tỉnh người ta tránh làm điều xấu gây họa hại. Đó cũng là đạo lý có thể cải biến vận mệnh của con người.

Thời nhà Minh, ở vùng Kinh Khẩu thuộc Giang Tô có một người tên là Trương Sinh, gia cảnh nghèo khó bần hàn, nhưng thường hay phá phách trong vùng. Anh ta luôn gây sự kiếm tiền của người khác, nhưng cũng thường dùng số tiền đó để giúp người nghèo, do vậy mà trong nhà anh thường xuyên gặp tình cảnh không có lương thực dự trữ.

Vào một đêm giao thừa, nhà của Trương Sinh lại hết lương thực. Anh nghĩ bụng, đa số họ hàng và bạn bè mình đều đã từng đắc tội, những người quen biết có chút quyền thế thì đều là tiểu nhân ưa nịnh nọ, nhưng mình ghét nhất là phải luồn cúi nịnh nọt để cầu cạnh người ta. Nghĩ đoạn, anh bèn lấy một miếng vải cũ trong nhà đem đi cầm được một ít tiền, đủ mua một đấu gạo, thực phẩm và nhang để trong một cái hộp rồi mang về.

Trời tối lại đổ tuyết, trên đường rất trơn, khi sắp đến cửa nhà, anh bất cẩn bị ngã, đồ trong hộp đều rơi vào vũng bùn. Trương Sinh vội vàng về nhà lấy đèn rồi quay lại tìm. Không ngờ lại nhặt được một cái túi, nhấc lên thì thấy rất nặng. Anh mang cái túi về nhà, nhìn vào bên trong thấy có mấy nén vàng, mấy chục lượng bạc, vài trăm đồng dương và xu lẻ, một quyển sổ nợ, nhiều cuộn giấy, anh biết những thứ này là của một cửa hàng lụa. Trương Sinh vui lắm, anh nghĩ từ nay có thể sống sung túc rồi.

Khi đang định mang vào nhà, anh bỗng nghĩ đến nhất định những thứ này là khoản nợ mà người làm trong cửa hàng vừa lấy về đánh rơi giữa đường. Nếu không đưa được cho người chủ thì chắc chắn anh ta chỉ còn đường chết thôi, chi bằng đợi anh ta đến tìm rồi trả lại vậy. Anh bèn để ở đó rồi cầm đèm ngồi trong tuyết bên ngoài đợi.

Không lâu sau, từ xa có một ông lão và hai thiếu niên cầm đèn hiệu của cửa hàng lụa dò đường bước đến, sắc mặt họ rất căng thẳng. Trương Sinh nghĩ chắc chắn đây là chủ của túi đồ, anh bèn gọi họ: “Các ông tìm gì vậy?” Ông lão nhìn thấy Trương Sinh, biết anh là một kẻ vô lại nên không dám nói, chỉ úp úp mở mở tỏ ý muốn đi. Trương Sinh nói lớn: “Các ông rọi đèn khắp nơi, có phải là đang tìm đồ bị mất không, mau nói cho tôi biết!”

Ông lão đành nói thật: “Vừa rồi thu nợ về có đi ngang qua chỗ này gặp phải trời vừa đổ mưa lại vừa đổ tuyết, đi gấp gáp, làm mất một cái túi cho nên quay lại tìm. Bây giờ tìm không thấy nữa, tôi nghĩ chắc là người qua đường đã nhặt nó rồi!” Trương Sinh hỏi ông này bên trong túi có những gì, ông lão kể từng thứ từng thứ một, hoàn toàn không sai chút nào. Trương Sinh nói: “Mời các ông vào nhà tôi ngồi, tôi đã biết người nhặt được đồ là ai rồi!”

Ông lão phất tay về phía Trương Sinh và nói: “Nếu anh biết thì xin hãy nói ngay với tôi, không dám tùy tiện vào nhà làm phiền anh!” Trương Sinh nói: “Ở đây tuyết rơi nhiều, nhà của tại hạ ở ngay bên cạnh thôi!” Nói xong anh kéo ông lão đến nhà mình, anh vào nhà lấy cái túi rồi nói: “Mau xem thử có phải là đồ trong túi này không?” Ông lão kinh ngạc, nhìn anh một cách sợ hãi, miệng ông như muốn nói mà lại không dám nói gì cả.

Trương Sinh an ủi: “Ông đừng nghi ngờ tôi. Nếu tôi mà muốn lấy đồ trong túi thì sao lại còn ngồi một mình trong gió tuyết đợi ông để nói với ông chứ!” Anh vừa nói vừa giao cái túi cho ông. Ông lão rơi nước mắt nói: “Tôi quản lý việc thu nợ trong cửa hàng, hôm nay làm mất đồ dù bán cả nhà cũng trả không nổi, chỉ còn đường chết thôi. Cảm ơn anh đã cứu tôi!”

Ông lão liên tục dập đầu cảm tạ. Sau khi đứng dậy, ông muốn Trương Sinh lấy một nửa. Trương Sinh nghiêm túc từ chối. Ông lão nói: “Nếu anh không lấy thì tôi cũng không đi.” Trương Sinh cười nói: “Nếu thế thì cho tôi vay hai đồng dương đi để năm mới đến tôi được ăn một bữa no là tôi đã biến ơn ông rồi.” Ông lão thấy anh thật lòng như vậy thì không dám nói gì nữa, ông đưa cho anh hai đồng, cúi đầu cảm tạ rồi đi.

Trương Sinh lấy tiền xong lại ra chợ mua lương thực và hoa quả để cúng trời đất. Hai vợ chồng anh được ăn một bữa cơm năm mới. Đêm hôm đó Trương Sinh mơ thấy bị người ta bắt cóc đưa đến trước mặt một người giống như vua. Vua trách mắng anh: “Ngươi hành xử bất nghĩa, nếu còn không sửa đổi thì sẽ làm quỷ đói.” Trương Sinh đang dập đầu van xin thì bỗng có người cầm một bản cáo trạng bước vào. Sắc mặt của vua lập tức dịu lại, ngài nói: “Đây là một việc tốt to lớn đủ để xóa bỏ những hành động xấu xa trước đây. Nên trả cho anh ta một vận may để anh ta vào được khoa bảng năm nay.” Vua quay lại nói với Trương Sinh: “Sau khi ngươi quay về, hãy sửa đổi, một lòng hướng thiện, con đường phía trước sẽ vô cùng rộng mở!”

Sau khi tỉnh lại, Trương Sinh biết rằng việc anh trả lại tiền đã khiến Thần tiên cảm động. Trời vừa sáng cũng lập lời thề trước thần linh, dừng ác hướng thiện để chuộc lại tội lỗi trước đây. Không lâu sau, ông lão lần trước áo mũ chỉnh tề đến cảm tạ, ông nói: “Lần trước nếu không nhờ ân đức của cậu thì mạng sống của cả nhà tôi đã hết rồi! Tôi đã báo cáo việc này với ông chủ, ông ấy nhất định muốn báo đáp.” Trương Sinh khiêm tốn cảm tạ. Từ đó cố gắng làm việc thiện, nhưng cuộc sống vẫn càng lúc càng nghèo hơn, thường xuyên nhiều ngày không có cái ăn.

Vào một ngày rằm đầu thu, tất cả tú tài đều đến Kim Lăng tham gia kỳ thi. Chỉ có Trương Sinh không có xu nào, tiền cơm mỗi ngày còn khó kiếm nên chẳng nghĩ gì đến việc thi cử nữa. Đột nhiên anh gặp ông lão trước đây, ông này hỏi: “Vì sao cậu còn chưa đi thi?” Anh đáp vì không có tiền. Ông lão nói: “Cậu là một người tốt mà lại không tham gia kì thi hương! Cậu hãy quay về nhà đợi tôi!” Trương Sinh vừa về nhà không lâu thì ông lão và một người trẻ tuổi vội vàng đến, ông nói với Trương Sinh: “Người này là ông chủ của tôi, cảm động trước sự trọng nghĩa của cậu, từ lâu đã muốn báo đáp! Được biết cậu phải đi thi, cuộc sống khó khăn, ông chủ tôi muốn quyên tặng hai mươi nén vàng và bốn tạ gạo.” Nói xong, ông lão lấy hai mươi nén vàng từ trong túi của mình đưa cho Trương Sinh và nói: “Đây là tiền công tôi tích góp được, tôi cũng quyên tặng cho cậu, cậu mau đi thi đi.” Trương Sinh bèn nhận lấy tiền, lập tức đón tàu đến Kim Lăng ứng khảo. Ngày yết bảng, quả nhiên anh thi đậu. Ông lão và người chủ cửa tiệm lại tặng cho Trương Sinh tiền đi đường để lên kinh ứng khảo, anh liên tục thi đậu lên tiến sỹ, làm đến chức Quan sát sứ.

Qua câu chuyện của Trương Sinh, có thể thấy rằng thiện niệm chính là điều quý giá nhất. Trương Sinh đã từ quỷ đói trở nên thành danh nhờ thiện niệm thiện tâm của mình. Anh thấy món hời lớn mà có thể không tham lam, đây cũng chính là lý do anh luôn sẵn sàng giúp đỡ những người nghèo khó.

Vận mệnh của một người không phải là cố định, mà thay đổi theo hướng nào nằm ở chính lựa chọn của bản thân họ. Ông Trời luôn công bằng, trừng phạt cái ác biểu dương cái thiện, báo ứng rõ ràng. Thiện hữu thiện báo, ác hữu ác bão,  vì vậy sống ở đời nhất định phải luôn giữ gìn thiện niệm. Người tốt sẽ được mọi người kính trọng, đồng thời chắc chắn sẽ nhận được phúc lành, phúc báo trường cửu. Đi ngược lại lẽ trời, phụ lòng người, sống tham lam tàn ác thì khó có được kết thúc tốt đẹp.

Tiểu Minh

Xem thêm: