2020: Chặng đường ngày càng gập ghềnh tới nhiệm kỳ 2 của TT Trump

Cho tới tháng 2/2020 mọi cơ hội đều xán lạn với ông Trump. Tổng thống Mỹ vừa thoát vụ “đàn hặc” của Đảng Dân chủ; nền kinh tế Mỹ phát triển thần kỳ, đứng ngoài xu thế suy thoái toàn cầu; việc làm nở rộ; thỏa thuận thương mại giai đoạn 2 với Trung Quốc chuẩn bị ký xong. Người ủng hộ Trump yên tâm một chiến thắng dễ dàng, đảng đối lập chật vật tìm ra người đại diện và những yếu điểm mới để đánh bại ông.

Embed from Getty Images

Nhưng từ khi virus Trung cộng (Sars-Cov2) lan rộng đã thay đổi tất cả. Con đường đến với nhiệm kỳ 2 của ông Trump đột ngột giăng đầy chướng ngại. Covid chưa hết, nước Mỹ lại chìm ngập trong khủng hoảng và chia rẽ bởi xung đột sắc tộc mà phần lớn các cuộc biểu tình này đều mang yếu tố chống Trump. Tiếp theo, Trump lại bị một tâm phúc “phản lại”, đăng đàn viết sách và công khai chế giễu ông là không đủ phẩm chất lãnh đạo. Các thất bại liên tiếp tại Tòa Án Tối Cao gần đây cũng khiến ông Trump phải tự đặt câu hỏi rằng liệu Tòa Án Tối cao trong đó có 2 nhân vật mà đích thân ông đề cử, có phải đang chống lại ông hay không?

Covid-19 và các biện pháp cách ly, phong tỏa khắp nơi đã làm tiêu tan mọi thành tựu kinh tế của năm 2019, khiến thất nghiệp gia tăng kỷ lục. Mặc dù đã cấm biên với Trung Quốc từ khá sớm, Mỹ vẫn trở thành quốc gia có số ca nhiễm bệnh và tử vong nhiều nhất thế giới, theo các con số thống kê chính thức, một “kỷ lục” mà Trump không hề mong muốn. Vụ người da đen George Floyd chết trong tay một cảnh sát da trắng đã biến nước Mỹ trở thành một chảo lửa của bạo loạn, cướp bóc, trả thù và thù hận. Kết quả thăm dò sự tín nhiệm của dư luận sụt giảm thê thảm; Joe Biden – đối thủ của ông Trump đang trên đường “bất chiến tự nhiên thành”?

Embed from Getty Images

Những người ủng hộ ông Trump chỉ vào năm 2016, khi ông đánh bại mọi dự đoán và chiến thắng Hillary Clinton trong một buổi tối bầu cử không ai đoán trước được. Nhưng theo the Hill, chiến thắng 2016 không có nghĩa rằng Trump thoát được các quy luật chính trị.

Trong tháng 5, Biden đã vượt mặt Trump về số tiền quyên góp từ người ủng hộ (80,8 triệu USD so với 74 triệu USD). CNN nhận định rằng không chỉ ông Trump đang bị giảm bớt uy tín mà Biden còn gia tăng uy tín trong các cử tri Mỹ.

“Không nghi ngờ gì Biden đang dẫn trước”, Mark Mellman, nhà bình luận báo The Hill, đồng thời là người tiến hành các cuộc thăm dò dư luận Đảng Dân chủ nói.

Fox News, một trang tin có xu hướng ủng hộ Trump và các nhân vật bảo thủ, hôm thứ Năm công bố kết quả thăm dò cho thấy Trump đang thua Biden tới 12 điểm tín nhiệm. Hôm sau, ông Trump phản bác lại kết quả này, nói đây “chỉ là một cuộc thăm dò giả dối khác, được thực hiện bởi một nhóm những kẻ thù hận mà đã từng phạm sai lầm tệ hơn vào năm 2016”.

Kết quả Fox News không phải là duy nhất. Ba khảo sát gần đây của CNN, CNBC và The Economist đều cho thấy ông Trump đang bị dẫn trước bởi Biden lần lượt ở mức 14, 10 và 9 điểm. Theo trang RealClearPolitics (RCP) tính toán trung bình các cuộc thăm dò tín nhiệm, ông Trump đã sụt 8,8 điểm trong đêm thứ Sáu. Kết quả thăm dò mới nhất của Ipsos/Reuters cho thấy tỷ lệ ủng hộ Biden là 48%, trong khi Trump chỉ là 35%.

Tất nhiên trong bầu cử Mỹ, Đại Cử tri đoàn mới là quan trọng. Bà Clinton đã đánh bại ông Trump trong tổng số phiếu phổ thông với khoảng cách 2%, nhưng lại thua áp đảo về phiếu Đại cử tri (306-232). Tuy thế, nếu các thăm dò này là đúng, không có một kịch bản nào mà ông Trump có thể thua phiếu phổ thông mà lại thắng phiếu Đại cử tri đoàn vào tháng 11 này cả. Theo the Hill, ông cũng đang bị tụt hạng liên tục ở các bang chiến địa, bao gồm Michigan, Florida, Pennsylvania và Wisconsin.

Tuy nhiên những con số này cũng không có nghĩa là Trump sẽ thất bại. Năm 2016 đã khiến người ta phải nghi ngờ tính tín nhiệm của các cuộc thăm dò, một điều người ta lý giải là do hiện tượng “người ủng hộ Trump tiềm ẩn”, nhóm người mà ông Trump hay gọi là “phần đa số im lặng”.

Các cuộc khủng hoảng đang bủa vây ông cũng có thể và đang thay đổi. Nền kinh tế đang tốt đẹp hơn bất chấp COVID-19 và biểu tình sắc tộc vẫn tiếp diễn. Thị trường chứng khoán đã tăng vài ngàn điểm từ đáy do dịch bệnh, thất nghiệp đã giảm, và tuyên bố “tái khôi phục nền kinh tế vĩ đại nhất thế giới” có thể đủ sức nặng đối với cử tri. Các phong trào biểu tình rồi sẽ đi qua như bao cuộc biểu tình khác trong lịch sử Mỹ. Nỗ lực tấn công vào trí năng của đối thủ Joe Biden của ban vận động cho Trump cuối cùng cũng có thể đạt kết quả.

Trong lịch sử Mỹ, các tổng thống trong cuộc chiến tái cử chật vật cũng tìm cách công kích cá nhân đối thủ của mình, Tổng thống Obama đã làm vậy với Mitt Romney năm 2012, Tổng thống Bush cũng làm tương tự với John Kerry năm 2004. Nhưng lối chơi của ông Trump là đấu “tay trần”, tập trung vào tuổi già (77) và nhận xét ông Biden không còn đủ minh mẫn để làm tổng thống.

Cuối tuần trước, chiến dịch của Trump công bố một website mới với tiêu đề “Biden không tỉnh táo”, tuyên bố sẽ chiếu bằng chứng cho thấy các phát ngôn không mạch lạc của cựu phó tổng thống.

Trong một email gửi tới các phóng viên loan báo về trang web này, giám đốc truyền thông của chiến dịch Trump 2020 Tim Murtaugh khẳng định: “Bất kỳ ai xem Joe Biden nói chuyện trong hơn một phút có thể thấy rằng ông ta không tỉnh táo”.

Tận dụng điều này, ông Trump cũng đang thúc đẩy đòi tổ chức nhiều cuộc tranh luận đối mặt, được truyền hình trực tiếp hơn là bình thường. Hôm thứ Năm, tờ Politico đưa tin rằng đội ngũ Trump sẽ yêu cầu 4 cuộc tranh luận trực tiếp trong vòng bầu cử đối đầu hơn là 3 tranh luận như thường thấy. Một mặt đội ngũ của ông Trump tin rằng Biden sẽ sụp đổ dưới áp lực phải nói nhiều trong thời gian dài và căng thẳng, nhưng mặt khác, đây lại là chỉ dấu cho thấy ban vận động của Trump phải công nhận họ gặp thách thức lớn. Theo the Hill, một quy luật của chính trị là ứng viên ở vị trí thấp hơn muốn tranh luận nhiều hơn so với ứng viên đang dẫn trước.

Những người ủng hộ Biden đang tự tin, nhưng vẫn phải nhấn mạnh vào sự cảnh giác trước một đối thủ như Trump.

“Chúng ta vẫn còn gần 5 tháng nữa”, Dick Harpootlian, thành viên ủy ban tài chính của Biden nói. “Tôi không coi điều gì là tất nhiên. Tôi không nghĩ bất kỳ ai nên thả lỏng một chút nào. Gã này đang tuyệt vọng, ông ta sẽ làm mọi thứ để tái đắc cử”.

Harpootlian cũng cho rằng tình trạng kinh tế là một quân bài mạnh mẽ chống lại Tổng thống Trump. Hồi tháng 2, tỷ lệ thất nghiệp là 3,5%, một mức thấp kỷ lục trong hơn 50 năm qua, nhưng tỷ lệ này vào tháng trước là 13,3%.

“Tình trạng kinh tế ảm đạm không chỉ khiến Trump đánh mất quân bài tốt nhất, nó lấy đi toàn bộ ván bài. Tranh luận thực sự duy nhất mà Trump có là ông ta đã kiến trúc một nền kinh tế rất tốt đẹp”Harpootlian nói.

Nhưng chiến dịch tranh cử của Trump có cách nghĩ khác. “Donald Trump đã xây dựng được nền kinh tế vĩ đại nhất thế giới, ông ấy là người duy nhất có thể khôi phục lại nó”, một dòng quảng cáo trên facebook của ban vận động tranh cử viết.

Tổng thống Trump đã khởi động lại buổi tập trung đầu tiên vào thứ Bảy tại Tulsa, Oklahoma – một sự kiện bị báo giới và các đối thủ gọi là “bom xịt”. Khi loan báo con số đăng ký nghe ông Trump diễn thuyết là 1 triệu người thì con số thực có mặt chỉ khoảng mười ngàn. Trong khi tranh cãi về lý do mà khán đài thường chật kín người của ông Trump nay đầy chỗ trống – do phe cấp tiến đăng ký ảo, phe chống Trump phá hoại hay vì tình trạng dịch bệnh phức tạp khiến người dân e ngại mang gia đình tới – ngay cả Đảng Dân chủ cũng phải thừa nhận rằng còn quá sớm để tự tin về khả năng đánh bại Trump.

“Trump đang quay cuồng. Nhưng giờ mới chỉ là tháng 6”, Paul Maslin chuyên gia thăm dò ý kiến Đảng Dân chủ nói.

Với những người ủng hộ Trump trung thành, các sự cố diễn ra chỉ làm cho cuộc đua đến tháng 11 trở nên thú vị hơn mà thôi.

“Càng nhiều thứ tồi tệ xảy ra ở đất nước này, Trump càng được củng cố sự ủng hộ”, Philip Stephens, thành viên đảng Cộng hòa ở hạt Robeson, bang Bắc Carolina nói với CNN. “Chúng tôi gọi ông là Trump vững vàng. Chẳng gì có thể gây trở ngại, bởi nếu có, nó chỉ khiến cuộc đua trở nên thú vị hơn hồi năm 2016″.

Trần Minh

Xem thêm: