Meta giấu nghiên cứu ngưng Facebook một tuần giảm trầm cảm, cô đơn, so sánh xã hội

Thiên Vân
•
Thứ Ba, 25/11/2025

Meta bị cáo buộc đã dừng và che giấu nghiên cứu nội bộ Dự án Mercury (Project Mercury) sau khi kết quả cho thấy ngưng dùng Facebook/Instagram một tuần giúp giảm trầm cảm, lo âu, cô đơn và so sánh xã hội. Hồ sơ tòa án còn nói Meta biết nền tảng gây hại đặc biệt cho thanh thiếu niên (tính gây nghiện, tiếp xúc người lạ, áp lực hình thể) nhưng chậm hoặc né tránh biện pháp bảo vệ vì sợ ảnh hưởng tăng trưởng. Meta phủ nhận, cho rằng nghiên cứu có lỗi phương pháp và khẳng định đang triển khai các tính năng an toàn cho người dùng trẻ.

Ông Mark Zuckerberg (Ảnh: FotoField/shutterstock)

Theo các hồ sơ tòa án mới được công bố, Meta đã ngừng một nghiên cứu nội bộ mang tên Dự án Mercury (Project Mercury) thực hiện khoảng năm 2020–2021, sau khi kết quả nghiên cứu cho thấy nếu người dùng ngưng sử dụng Facebook/Instagram trong một tuần thì cảm giác trầm cảm, lo âu, cô đơn và so sánh xã hội đều giảm đi.

Hồ sơ tố tụng cho rằng Meta đã biết rõ những tác hại tiềm tàng đối với thanh thiếu niên của các nền tảng mạng xã hội, nhưng lại giấu thông tin, chậm thực hiện biện pháp bảo vệ, và có phần bảo vệ tăng trưởng người dùng thay vì ưu tiên an toàn cho người dùng trẻ.

Cụ thể, các cáo buộc nêu ra rằng:

Meta biết rằng hàng triệu người lạ lớn tuổi (adult strangers) đã và đang liên lạc với trẻ vị thành niên qua các nền tảng của họ.
Meta bị cáo buộc có một chính sách 17 lần vi phạm (17-strike policy) cho các tài khoản vi phạm nghiêm trọng như mại dâm/trẻ em — nghĩa là phải bị vi phạm tới lần thứ 17 mới bị khoá tài khoản, theo một nhân chứng nội bộ.
Meta trong một công bố với Quốc hội Hoa Kỳ từng nói rằng họ không thể xác định rõ ràng việc sử dụng nền tảng có tương quan tới lo âu và trầm cảm ở nữ thiếu niên hay không — trong khi hồ sơ nội bộ lại cho thấy họ có dữ liệu rằng có ảnh hưởng tiêu cực.
Meta biết rằng nếu chuyển tài khoản thanh thiếu niên sang chế độ riêng tư mặc định, có thể tránh nhiều tương tác không mong muốn – tuy nhiên công ty đã chần chừ vì lo ngại mất số lượng người dùng.

Meta phản hồi rằng: nghiên cứu bị ngưng vì phương pháp luận có vấn đề, và khẳng định họ đã và đang thực hiện các biện pháp bảo vệ cho thanh thiếu niên — ví dụ như tài khoản dành cho thanh thiếu niên với chế độ phụ huynh quản lý.

Các nhà nguyên đơn (các học khu, phụ huynh, tiểu bang) cho rằng: Meta đã thiết kế sản phẩm – gồm các tính năng tương tác, cuộn không ngừng (infinite scroll), các bộ lọc làm đẹp (beauty filters) – với mục tiêu tăng thời gian sử dụng, thu hút người dùng trẻ, mà biết rõ rằng những cơ chế này có thể gây ra so sánh xã hội, áp lực hình thể, khó ngủ, và các vấn đề sức khoẻ tâm thần khác.

Một chi tiết đáng chú ý: trong dự án Project Mercury, kết quả cho thấy rằng việc ngưng sử dụng trong một tuần giúp giảm đáng kể các triệu chứng tâm thần; thay vì công bố và mở rộng nghiên cứu, Meta quyết định dừng và không công bố. Một nhân viên nội bộ thậm chí nói rằng nếu giữ im lặng thì giống như các công ty thuốc lá biết thuốc có hại rồi giấu đi.

Bối cảnh

Vụ việc là một phần của một nhóm vụ kiện lớn (multidistrict litigation – MDL) ở Hoa Kỳ, tại quận Bắc California (Northern District of California).

Những công việc pháp lý bao gồm: yêu cầu Meta cung cấp các tài liệu nội bộ chưa bị lược bỏ thông tin mật, tranh cãi về việc liệu Meta có thể bị buộc chịu trách nhiệm vì thiết kế nền tảng gây hại, và liệu Meta có lừa dối công chúng hoặc Quốc hội về khả năng gây hại cho thanh thiếu niên của nền tảng.

Meta đã nỗ lực chống lại việc mở các tài liệu nội bộ.

Thiên Vân, theo RT, Reuters, TIME, New York Post