Nội tệ mất giá, người Venezuela phải vật lộn với nhu cầu hàng ngày vì không có USD

Trong khi đồng Bolivar ngày càng trở nên vô giá trị, xã hội Venezuela đang tự động đô la Mỹ hóa nền kinh tế, người dân ngày càng gặp khó khăn khi không thể có được USD để chi tiêu cho nhu cầu tối thiểu hàng ngày.

Lạm phát tại Venezuela đã lên đến hơn 2000%, tỉ giá đồng Bolivar trên thị trường chợ đen so với đồng USD thấp hơn hàng trăm nghìn lần so với tỉ giá công bố của chính quyền Maduro. Giới thương nhân mặc định đô la hóa trong hầu hết hoạt động buôn bán, người dân không có tiền Mỹ để chi tiêu cho các sinh hoạt thiết yếu.

Anh Jose Ramon Garcia, một người vận chuyển thực phẩm ở thành phố miền nam Guayana, không có cách nào để có thể thay bộ lốp mới cho chiếc xe tải của anh, mỗi chiếc lốp trị giá tới 350 USD.

Nếu lựa chọn trả bằng tiền USD hoặc tiền bolivar theo tỉ lệ quy đổi trên thị trường chợ đen, anh Garcia đã phải tiết kiệm tiền trong nhiều năm.

Mặc dù đã quen với việc phải sử dụng các dịch vụ sửa chữa xe với chi phí đắt đỏ, giá trị của những chiếc lốp xe là quá nhiều và đã đẩy anh ra khỏi công việc kinh doanh.

“Việc sửa chữa [xe] tại Venezuela tốn kém như thay chân với tay vậy”, người đàn ông 42 tuổi, đang phải nuôi vợ và hai con nhỏ chia sẻ với Reuters.

“Giữ đồng bolivar chẳng có ý nghĩa gì cả”, anh Garcia nói.

Trong 15 năm qua, việc chính quyền kiểm soát trao đổi ngoại hối chặt chẽ đã giới hạn hầu hết việc tiếp cận đồng USD của thường dân. Thị trường chợ đen lưu hành đồng tiền giá trị cao lan rộng để đáp ứng nhu cầu của người dân, và khi nguồn thu dầu mỏ với giá-cao-trên-trời sụp giảm thê thảm, nền kinh tế Venezuela lao dốc không phanh.

Thực tế trong vài năm gần đây, những cửa hàng ăn uống ở thủ đô Caracas đã lan rộng việc tính phí bằng USD với người nước ngoài hoặc người dân Venezuela sở hữu đồng bạc xanh của Mỹ.

Sau đó những người bán thực phẩm, nha khoa và các dịch vụ y tế, cùng nhiều sản phẩm, dịch vụ khác cũng bắt đầu tính tiền bằng đồng USD hoặc lấy tiền bolivar theo tỉ lệ quy đổi trên thị trường chợ đen. Điều này đã khiến đa số người dân Venezuela không đủ khả năng chi trả các mặt hàng và dịch vụ sinh hoạt thiết yếu.

Theo số liệu của Quốc hội Venezuela do phe đối lập kiểm soát, tỉ lệ tăng giá tiêu dùng trong tháng 11 đã vượt đỉnh chuẩn truyền thống của các viện nghiên cứu về lạm phát, tăng hơn 50% mỗi tháng và tỉ lệ lạm phát có thể đạt hơn 2000% vào cuối năm nay. Tuy nhiên, chính quyền Maduro không công khai số liệu lạm phát trong hơn một năm qua.

Anh Yoselin Aguirre, 27 tuổi, sản xuất và bán đồ kim hoàn tại bán đảo Paraguana hiện tại đã phải yết giá bằng đồng USD. Anh Aguirre nói rằng: “Tôi không thể nghĩ về đồng bolivar thêm nữa, vì mỗi giờ chúng tôi lại phải thay đổi giá. Để tồn tại, chúng ta phải đô la hóa”.

Chính quyền xã hội chủ nghĩa của cố tổng thống Hugo Chavez vào năm 2003 đã thiết lập chính sách kiểm soát chặt chẽ ngoại tệ để giảm tình trạng “chảy máu” dòng tiền ra nước ngoài, vì khi đó giới nhà giàu đã tìm cách chuyển tiền ra khỏi Venezuela sau một nỗ lực đảo chính và biểu tình lớn năm 2002.

Ban đầu, khi doanh thu từ dầu thô vẫn cao, chính phủ có thể tăng tỷ giá hối đoái nhân tạo bất chấp chênh lệnh cao so với thị trường chợ đen. Nhưng hiện nay khi nguồn thu từ dầu mỏ đã tụt dốc, chính quyền Maduro không thể quản lý tỉ lệ trao đổi ngoại trệ trên thị trường chợ đen được nữa.

Tổng thống Nicolas Maduro học theo người tiền nhiệm Chavez cố gắng kiểm soát nền kinh tế bằng mệnh lệnh hành chính. Ông Maduro duy trì kiểm soát chặt chẽ việc trao đổi  ngoại hối. Nhưng khoảng cách giữa tỉ giá do chính quyền công bố và giá chợ đen là quá lớn. Tỉ giá quy đổi chính thức chính phủ niêm yết là 10 bolivar đổi được 1 USD, nhưng tỉ lệ trên thị trường chợ đen dao động ở quanh mức 110.000 bolivar đổi 1 USD.

Thị trường chợ đen phát triển kéo theo mâu thuẫn xã hội tăng lên. Trong khi người bán nhìn thấy việc chuyển sang tính tiền bằng đồng ngoại tệ mạnh là tất yếu, người mua đôi khi lại đổ lỗi cho họ đang cố tình đầu cơ.

Ông Rafael Vetencourt, 55 tuổi, một công nhân ngành thép tại Ciudad Guayana, cần số tiền 250 USD để thực hiện phẫu thuật tuyến tiền liệt và phải lấy 1/10 tiền tiết kiệm trong nhiều năm của mình để chi trả cho dịch vụ y tế này.

“Chúng tôi không thể kiếm được USD. Người ta đang lạm dụng dùng USD!”, ông Vetencourt bức xúc nói.

Chỉ trong vòng một năm qua, đồng tiền Venezuela đã yếu đi tới 97,5% so với đồng USD, tức là nếu đầu năm người dân Venezuela dùng tiền địa phương tương đương 1000 USD để mua hàng, thì đến hiện nay số tiền đó chỉ đáng giá 25 USD.

Tổng thống Maduro đổ lỗi cho các website công bố tỉ lệ trao đổi ngoại hối trên thị trường chợ đen như trang DolarToday đã gây ra tình trạng lạm phát phi mã ở Venezuela. Lãnh đạo Đảng Xã hội chủ nghĩa cho rằng đó là “một phần của cuộc chiến tranh kinh tế” do phe đối lập và Hoa Kỳ tạo ra để lật đổ ông.

Trên biên giới giữa Venezuela với Brazil và Colombia, giá dầu, trứng và bột mì bột biến động hàng ngày thay đổi theo giá tỉ lệ quy đổi đồng bolivar và USD trên thị trường chợ đen.

Theo Reuters, trong một siêu thị cao cấp ở Caracas, bánh ngô – loại bánh truyền thống được làm từ bột ngô, đã tăng giá 65% chỉ trong vòng 2 tuần. Cũng khoảng thời gian tương tự, một kg thịt hun khói đã tăng tới 171%.

Giá thực phẩm tăng cao đã khiến lễ Giáng Sinh năm nay tại Venezuela rất ảm đạm. Cảnh tượng chung ở khắp đất nước là thiếu vắng cây thông Noel, đồ chơi và không có đủ các đồ thực phẩm như thịt lợn, thịt gà và bột ngô để làm các loại bánh truyền thống.

Trong một trò đùa vui nhộn và có phần chua chát, người dân ở Maracaibo – thủ đô dầu mỏ và thành phố lớn thứ hai tại Venezuela đã trang trí một cây thông Noel với hầu hết đồng tiền bolivar mất giá.

Phần lớn người dân Venezuela hiện nay chỉ kiếm được 5 USD mỗi tháng theo tỉ lệ quy đổi trên thị trường chợ đen. Với số tiền ít ỏi như vậy họ hầu như không thể tiết kiệm được USD để sử dụng cho chi tiêu thiết yếu.

Cristina Centeno, 31 tuổi, đang làm giáo viên chia rẻ rằng: “Tôi phải đối mặt với điều này thế nào? Lương của tôi được trả bằng đồng bolivar và chẳng có cách nào để mua ngoại tệ”.

Cũng giống như nhiều người khác, giáo viên Centeno đang tìm kiếm công việc trên mạng trực tuyến để có thể có được ngoại tệ mạnh, chi tiêu cho mùa Giáng Sinh và năm mới.

Tân Bình

Xem thêm: