Tòa Phúc thẩm phán quyết hầu hết thuế quan của ông Trump là bất hợp pháp

Lý Ngọc
•
Thứ Bảy, 30/08/2025

Ngày 29/8, Tòa Phúc thẩm Liên bang Hoa Kỳ ra phán quyết rằng hầu hết các mức thuế quan do Tổng thống Donald Trump áp đặt là bất hợp pháp, vì ông đã vượt quá thẩm quyền theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977. Phán quyết được thông qua với tỷ lệ 7-4, đồng thời giữ nguyên hiệu lực của các mức thuế hiện tại trong khi vụ việc được trả về tòa án cấp dưới và có thể được kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.

goi hang nho scaled e1753922164420 — Nhân viên tại Trung tâm Phân phối Bưu chính Los Angeles lái xe nâng để xử lý các gói hàng và thư từ vào ngày 5/12/2023. (Ảnh: Lý Mai/ Epoch Times)

Tòa án cho rằng IEEPA không trao quyền rõ ràng cho Tổng thống trong việc đánh thuế, nghĩa vụ hay bất kỳ hình thức thuế quan tương tự nào. Các thẩm phán nhận định Quốc hội không có ý định giao cho Tổng thống quyền áp đặt thuế quan đơn phương mà không thông qua thủ tục hoặc giới hạn rõ ràng. Mặc dù vậy, phán quyết sẽ chưa có hiệu lực cho đến ngày 14/10, nhằm tạo điều kiện cho quá trình kháng cáo tiếp theo.

Phán quyết mới này khẳng định lại phán quyết trước đó từ Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) tại New York vào tháng 5, trong đó cũng tuyên bố rằng Tổng thống Trump đã lạm dụng quyền lực khẩn cấp khi ban hành hai mức thuế bị phản đối. Vào tháng 6, Tòa phúc thẩm đã tạm hoãn phán quyết của CIT để xem xét kỹ lưỡng hơn.

Thuế quan – công cụ chủ chốt trong chính sách đối ngoại của Trump

Trong nhiệm kỳ của mình, đặc biệt là từ tháng 4 năm nay, ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, viện dẫn thâm hụt thương mại kéo dài và ảnh hưởng đến năng lực công nghiệp quốc gia. Dựa trên tuyên bố này, ông áp dụng hàng loạt mức thuế nhằm giảm nhập siêu, bảo vệ sản xuất trong nước, và củng cố năng lực quốc phòng.

Ngoài mục tiêu thương mại, ông Trump cũng sử dụng thuế quan như một công cụ để ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp, chống buôn bán ma túy (đặc biệt là fentanyl) và gây sức ép lên các nước láng giềng như Mexico và Canada. Trong chính sách đối ngoại, thuế quan đã trở thành đòn bẩy mặc cả để đạt được nhượng bộ kinh tế từ các đối tác thương mại lớn như Trung Quốc.

Mặc dù mang lại một số lợi ích trong đàm phán thương mại, chính sách thuế quan của Trump cũng gây biến động mạnh trên thị trường tài chính và làm dấy lên nhiều tranh cãi trong nước.

Phản ứng mạnh mẽ của ông Trump

Ngay sau khi phán quyết được công bố, Tổng thống Trump đã phản ứng trên nền tảng Truth Social, khẳng định rằng tòa phúc thẩm là “thiên vị” và rằng quyết định của họ là “sai lầm nghiêm trọng”. Ông tuyên bố: “TẤT CẢ CÁC MỨC THUẾ QUAN VẪN CÒN HIỆU LỰC”, và bày tỏ niềm tin rằng ông sẽ chiến thắng tại Tòa án Tối cao.

Ông Trump cảnh báo rằng nếu các mức thuế bị bãi bỏ, nền kinh tế Hoa Kỳ sẽ “sụp đổ như năm 1929”, ám chỉ đến cuộc Đại Suy Thoái lịch sử. Ông cho rằng việc chấm dứt thuế quan sẽ khiến chính phủ không thu được nguồn thu cần thiết và nền kinh tế mất đi động lực sản xuất trong nước.

Ông cũng nhấn mạnh tinh thần Ngày Lao động, kêu gọi người Mỹ ủng hộ các sản phẩm “MADE IN AMERICA” và cho rằng thuế quan là cách thiết thực nhất để hỗ trợ người lao động Mỹ.

Phân biệt các mức thuế theo thẩm quyền khác

Phán quyết của tòa phúc thẩm không ảnh hưởng đến tất cả các mức thuế quan mà ông Trump đã áp dụng. Cụ thể, những mức thuế được ban hành theo Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 – chẳng hạn như thuế đánh vào thép và nhôm nhập khẩu – vẫn hợp pháp và không bị tòa bác bỏ.

Tuy nhiên, phán quyết lần này tập trung vào các mức thuế áp dụng theo IEEPA, vốn không được viết ra để sử dụng như một công cụ điều chỉnh thương mại. Tòa án lưu ý rằng IEEPA không có điều khoản nào liên quan đến thuế quan hoặc quy trình pháp lý để kiểm soát hành vi áp thuế từ phía Tổng thống.

Tác động pháp lý và chính trị lâu dài

Phán quyết ngày 29/8 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc xác định giới hạn quyền lực của Tổng thống trong các vấn đề thương mại quốc tế. Nếu được Tòa án Tối cao giữ nguyên, phán quyết có thể làm suy yếu khả năng các tổng thống tương lai sử dụng tình trạng khẩn cấp như một công cụ để điều hành chính sách thương mại mà không cần thông qua Quốc hội.

Từ khóa trump Thuế quan Mỹ