Với số phiếu tán thành 95,62%, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về việc thành lập TP. Huế trực thuộc trung ương, trên cơ sở toàn bộ diện tích và dân số tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay.

thanh lap thanh pho hue truc thuoc trung uong
Huế nhìn từ trên không phố cổ Bao Vinh và sông Đông Ba nối liền với sông Hương, năm 2019. (Ảnh minh họa: Nguyen Quang Ngoc Tonkin/Shutterstock)

Sáng 30/11, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, 458/461 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương, chiếm 95,62% tổng số đại biểu Quốc hội.

Theo Nghị quyết, TP. Huế là thành phố trực thuộc trung ương trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên là 4.947,11 km2 và quy mô dân số là 1.236.393 người của tỉnh Thừa Thiên Huế.

TP. Huế gồm 9 đơn vị hành chính cấp huyện (2 quận, 3 thị xã, 4 huyện); 133 đơn vị hành chính cấp xã (78 xã, 48 phường, 7 thị trấn). TP. Huế giáp TP. Đà Nẵng, tỉnh Quảng Nam, tỉnh Quảng Trị; nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Biển Đông.

Quốc hội giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định việc sắp xếp, thành lập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc thành phố Huế bảo đảm có hiệu lực thi hành cùng thời điểm với Nghị quyết này. Các cơ quan, tổ chức, đơn vị có tên gọi gắn với địa danh tỉnh Thừa Thiên Huế được đổi tên để hoạt động với tên gọi TP. Huế kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành (ngày 1/1/2025).

Ngoài các chế độ, chính sách đối với thành phố trực thuộc trung ương, các cơ chế, chế độ, chính sách đặc thù đối với tỉnh Thừa Thiên Huế vẫn tiếp tục được thực hiện tại TP. Huế cho đến hết giai đoạn áp dụng, hoặc đến khi có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết trước đó, đối với ý kiến còn băn khoăn về tỷ lệ số đơn vị hành chính đô thị trực thuộc TP. Huế và chỉ tiêu thu nhập bình quân đầu người/tháng so với trung bình cả nước còn thấp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay TP. Huế được thành lập với nhiệm vụ trọng tâm là để bảo tồn, phát huy giá trị đặc sắc cố đô và di sản văn hóa vật thể đã được UNESCO công nhận, nên về nguyên tắc sẽ không nhấn mạnh yêu cầu về tỷ lệ đô thị hóa mà chú trọng nhiều hơn cho việc bảo đảm chất lượng và tính bền vững trong phát triển đô thị.

Huế là vùng đất văn hiến, văn hóa đặc sắc của Việt Nam, với 8 di sản được UNESCO ghi danh và là địa phương đầu tiên của Việt Nam có Di sản thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1993 và trở thành thành viên chính thức của các mạng lưới di sản quốc tế. Đây được xem là yếu tố, tiêu chuẩn đặc thù của thành phố trực thuộc Trung ương có tính chất “đô thị di sản”  đầu tiên của Việt Nam.

Việc thành lập thành phố Huế sẽ là động lực để Chính phủ, cấp ủy và chính quyền địa phương triển khai thực hiện các quy hoạch, chương trình phát triển đô thị đã được phê duyệt.

Về mặt hành chính, từ năm 2025, Việt Nam có 6 thành phố trực thuộc trung ương gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng, TP.HCM và Cần Thơ.

Định hướng mô hình tổ chức đơn vị hành chính TP. Huế

– Giai đoạn từ năm 2025 – 2030: TP. Huế trực thuộc Trung ương với các đơn vị hành chính cấp huyện gồm: 3 quận (quận Phú Xuân, quận Thuận Hóa, thành lập quận Hương Thủy trên cơ sở thị xã Hương Thủy), 2 thị xã (Hương Trà, Phong Điền) và các huyện. Xây dựng đô thị Chân Mây (gồm khu kinh tế Chân Mây – Lăng Cô và phần mở rộng đến thị trấn Phú Lộc, các xã ven biển huyện Phú Lộc hiện hữu) đạt tiêu chí đô thị loại III.

– Giai đoạn từ năm 2030 – 2045: TP. Huế trực thuộc Trung ương với các đơn vị hành chính cấp huyện gồm: 4 quận (quận Phú Xuân, quận Thuận Hóa, quận Hương Thủy, quận Hương Trà), 1 thành phố (Chân Mây), 1 thị xã là Phong Điền và các huyện. Xây dựng huyện Quảng Điền và huyện Phú Vang đạt tiêu chí đô thị loại IV, phấn đấu trở thành thị xã.

– Giai đoạn từ năm 2045 – 2065: TP. Huế trực thuộc Trung ương ổn định, nâng cao chất lượng đô thị với mô hình đô thị trung tâm gồm 4 quận (quận Phú Xuân, quận Thuận Hóa, quận Hương Thủy, quận Hương Trà), 1 thành phố (Chân Mây); các thị xã và các huyện.

Nguyễn Quân