Buôn bán ế ẩm, giờ thêm chi phí đầu tư máy tính tiền, hàng tháng phát sinh chi phí, thuế phải trả ngay khi bán hàng, đầu vào không có chứng từ, nhiều hộ kinh doanh không có động lực triển khai hóa đơn điện tử, nhiều hộ buông xuôi chờ ngày giải nghệ. 

cho an dong 9
Một góc bán quần áo tại chợ An Đông, TP.HCM. Ảnh mia.vn

Từ ngày 1/6/2025, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP,  các hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 1 tỷ đồng/năm cung cấp hàng hóa dịch vụ trực tiếp tới người tiêu dùng sẽ phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiến, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, thay vì nộp thuế khoán như hiện nay.

Trong những ngày đầu tháng 5, cơ quan đăng ký kinh doanh, cán bộ thuế cùng các công ty phần mềm đã tích cực tiếp cận từng địa bàn, tổ dân phố, từng khu chợ để hướng dẫn các hộ kinh doanh triển khai áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.

Nếu có ý thức tuân thủ pháp luật, mỗi thủ tục đăng ký như đăng ký kinh doanh, đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, chỉ mất 5 phút là xong“, ông Vũ Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Chi cục trưởng Chi cục Thuế khu vực I cho biết.

Dễ, nhanh, thuận tiện nhưng …nhiều tiểu thương vẫn thấy “ngợp”

Chỉ còn vài ngày nữa sẽ đến hạn của các hộ, cá nhân kinh doanh phải áp dụng hóa đơn điện tử, tuy nhiên theo khảo sát tại các khu chợ, nhiều tiểu thương vẫn rất thờ ơ, tâm lý “chấp nhận sai quy định”.

Trao đổi với Báo Thanh Niên, một tiểu thương kinh doanh đồ khô tại tầng hầm của chợ An Đông cho biết muốn áp dụng hóa đơn điện tử, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế phải đầu tư thêm một laptop, máy in hóa đơn, máy in mã vạch, máy quét mã vạch… tính sơ sơ cũng vài chục triệu đồng.

Để chi một khoản tiền lớn như vậy trong lúc này là rất khó với chúng tôi. Hiện việc kinh doanh tại chợ truyền thống rất ảm đạm“, người này khoát tay chỉ xung quanh.

Một số tiểu thương lớn tuổi khác bán hàng may mặc chợ An Đông chia sẻ tâm thế “nghỉ bán” nếu bắt buộc phải thực hiện quy định.

Hai chị em tôi kinh doanh tại chợ hơn 40 năm, nay tuổi cũng gần 80, đến điện thoại thông minh cũng không dùng, làm gì biết máy tính mà sử dụng bán hàng. Việc kinh doanh tại chợ ngày càng khó khăn, hàng hóa mua từ trong nước, khéo vén lắm mới đủ trang trải chi phí. Nếu bắt buộc áp đầu tư máy móc lúc này, chắc chắn 2 chị em nghỉ bán, một phần do không biết dùng máy móc, mặt khác không thể đầu tư máy móc, lại phải thuê người đứng ra bấm hóa đơn trong khi thu nhập không đủ“.

Tại khu chợ Ninh Hiệp, nơi được mệnh danh thủ phủ thời trang giá rẻ tại khu vực phía Bắc, hàng loạt hộ kinh doanh đóng cửa “né” cán bộ thuế đi vận động tuyên truyền. Rất nhiều tâm tư sau những cánh cửa đóng hờ.

“Hàng hóa không có đầu vào hợp lệ mà xuất hóa đơn là khai tử chính mình”.  – hộ kinh doanh tên H cho biết.

“Biết là sớm muộn thế nào cũng phải thực hiện, nhưng lúc này mình lo lắng ngành hàng của mình đóng thuế 5%, trong khi lời ít, vốn cao. Giá bán sản phẩm 120 ngàn đồng, mình chỉ lời có 2 ngàn đồng, đóng thuế tới 6 ngàn đồng, là mình lỗ. Chỉ còn cách nâng giá bán, nhưng lại sợ mất khách” – hộ kinh doanh tên L chia sẻ.

Thế hệ chúng tôi giờ lạc hậu rồi. Không biết kê khai máy móc thế nào. Mà đi thuê kế toán thì hết lãi, Khó khăn quá các bác ơi. Đến nghỉ chợ thôi” – hộ kinh doanh tên B nói.

“Kinh doanh ế ẩm giờ còn thuế. Đóng cửa nghỉ hết” – hộ kinh doanh N.A nhận định.

Đầu nào cũng phải nộp thuế, cuối cùng người tiêu dùng phải chịu mức cao nhất” – hộ kinh doanh L.H.

Chi phí khởi tạo hóa đơn điện tử từ máy tính tiền từ vài triệu đến vài chục triệu

Theo khảo sát, để đầu tư hệ thống hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, hộ kinh doanh cần trang bị phần cứng (bao gồm máy tính tiền đơn giản, máy POS cảm ứng, máy tính bảng, máy in hóa đơn), phần mềm hóa đơn điện tử, gói truyền dữ liệu.

Chi phí khởi tạo ước tính từ 3-7 triệu đồng cho hộ kinh doanh nhỏ (quán ăn, bán lẻ), từ 7-12 triệu đồng đối với hộ kinh doanh trung bình, từ 12-20 triệu hoặc cao hơn đối với hộ kinh doanh lớn, chuỗi cửa hàng.

Ngoài chi phí khởi tạo ban đầu, hộ kinh doanh sẽ phải trả chi phí hóa đơn, chi phí phần mềm, chi phí gói truyền dữ liệu hàng tháng. Chi phí ước tính khoảng 5 triệu đồng/năm. Hiện nay một số công ty phần mềm đang khuyến mại 6 tháng sử dụng miễn phí, sau đó sẽ tính tiền thuê bao tháng.

hoa don dien tu khoi tao tu may tinh tien 3
Một hệ thống hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Ảnh minh họa Misa.vn

Theo quy định của pháp luật quản lý thuế, sau 1/6/2025, hộ kinh doanh sẽ bị xử phạt từ 2 đến 4 triệu đồng nếu không đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền hoặc đã đăng ký nhưng không sử dụng đầy đủ. 

Cục thuế cho biết, khoảng 270.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức khai thuế từ ngày 1/6/2025. Đây là một phần trong lộ trình chuyển đổi số và minh bạch hóa hoạt động kinh doanh, nhằm tăng cường quản lý thuế và giảm thất thu ngân sách. Việc áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp cơ quan thuế theo dõi doanh thu thực tế của các hộ kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc kê khai và nộp thuế.

Nguyên Hương (t/h)