Ngày 26/4, các công tố viên Hoa Kỳ cho biết, một cựu giáo sư Đại học Harvard đã bị kết án 6 tháng quản thúc tại gia vì nói dối về mối quan hệ của ông với một chương trình tuyển dụng của nhà nước Trung Quốc. Đây là một trong những vụ án nghiêm trọng nhất được tiến hành theo một chương trình xử lý nghiêm khắc ảnh hưởng của Trung Quốc đối với nghiên cứu của Hoa Kỳ.

Liebes
Giáo sư Charles Lieber đã bị kết án 6 tháng quản thúc tại gia (Ảnh chụp màn hình video)

Giáo sư Charles Lieber, một nhà khoa học nano nổi tiếng và là cựu trưởng khoa hóa của Đại học Harvard, đã được miễn thêm thời gian ngồi tù trong bản án do Thẩm phán Khu vực Hoa Kỳ ở Boston công bố sau khi ông bị kết án vào tháng 12/2021.

Các công tố viên thông báo, Giáo sư Lieber đã bị kết án hai ngày tù, bằng với thời gian mà ông bị giam sau khi bị bắt, và nửa năm quản thúc tại gia cùng với khoản phạt 50.000 đô la.

Theo các công tố viên, Giáo sư Lieber còn bị kết án hai năm giám sát sau khi được trả tự do và phải bồi thường cho Sở Thuế vụ 33.600 đô la.

Giáo sư Lieber, đang chiến đấu với căn bệnh ung thư, đã phủ nhận hành vi sai trái của mình.

Một bồi thẩm đoàn liên bang đã kết tội Giáo sư Lieber khai báo sai với chính quyền, khai thuế sai và không báo cáo một tài khoản ở ngân hàng Trung Quốc trong một vụ án được điều tra theo chương trình “Sáng kiến Trung Quốc” của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ.

Bản án đã đánh dấu một chiến thắng quan trọng đối với các công tố viên theo đuổi các vụ án phát sinh theo chương trình “Sáng kiến Trung Quốc” được đưa ra dưới thời chính quyền của Tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump vào năm 2018 nhằm chống lại các hoạt động bị tình nghi là gián điệp kinh tế và đánh cắp nghiên cứu Mỹ của chính quyền cộng sản Trung Quốc.

Bộ Tư pháp Mỹ dưới thời Tổng thống Đảng Dân chủ Joe Biden đã chấm dứt sáng kiến này vào tháng 2/2022 sau một số vụ truy tố bị thất bại và một số người chỉ trích sáng kiến này đã làm nguội lạnh nghiên cứu và thúc đẩy thành kiến đối với người châu Á. Tuy nhiên Bộ Tư pháp Mỹ lưu ý, họ sẽ tiếp tục theo đuổi các vụ kiện về các mối đe dọa an ninh quốc gia do Trung Quốc gây ra.

Các vụ truy tố thất bại bao gồm một vụ án ở thành phố Boston. Tháng 1/2022, các công tố viên đã hủy bỏ cáo buộc đối với Giáo sư Gang Chen của Viện Công nghệ Massachusetts vì che giấu mối quan hệ của ông với Trung Quốc khi tìm kiếm tiền tài trợ.

Trong trường hợp Giáo sư Lieber, các công tố cáo buộc rằng trong hành trình tìm kiếm Giải thưởng Nobel, vào năm 2011, ông đã đồng ý trở thành một “nhà khoa học chiến lược” tại Đại học Công nghệ Vũ Hán ở Trung Quốc và thông qua đó ông đã tham gia vào một chương trình tuyển dụng của chính phủ Trung Quốc có tên là “Kế hoạch ngàn nhân tài”.

Chính phủ Trung Quốc đã sử dụng chương trình này để tuyển dụng các nhà nghiên cứu nước ngoài nhằm tận dụng kiến thức của họ đem lại lợi ích cho quốc gia cộng sản này. Việc tham gia vào chương trình không phải là tội phạm, nhưng các công tố viên cáo buộc Giáo sư Lieber đã nói dối về vai trò của ông trong chương trình này nhằm đáp ứng các yêu cầu của Bộ Quốc phòng Mỹ và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, nơi đã trao cho ông ấy 15 triệu đô la tiền tài trợ nghiên cứu.

Theo các công tố viên, Đại học Vũ Hán đã đồng ý trả cho Giáo sư Lieber lên tới 50.000 đô la Mỹ mỗi tháng, cộng với chi phí sinh hoạt 158.000 đô la Mỹ. Ông ấy đã được trả bằng tiền mặt và tiền được gửi vào tài khoản của ông ấy ở một ngân hàng Trung Quốc.

Các công tố viên cáo buộc, Giáo sự Lieber đã không báo cáo về khoản tiền lương này của ông trong tờ khai thuế thu nhập năm 2013 và 2014. Ông cũng không báo cáo về tài khoản của ông ở ngân hàng Trung Quốc trong hai năm này.

Nhật Minh (Theo Reuters)