Mỹ nghi ngờ Trung Quốc bí mật thử hạt nhân dưới lòng đất

Tờ Wall Street Journal (WSJ) hôm thứ Năm (16/4) dẫn một báo cáo chưa công bố của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington phát hiện Trung Quốc có thể đã bí mật thử vũ khí hạt nhân dưới lòng đất vi phạm hiệp ước quốc tế.

Embed from Getty Images

Theo WSJ, báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ đánh giá các nước tuân thủ các thỏa thuận vũ khí hạt nhân ra sao đã dẫn ra hàng loạt các hoạt động của Trung Quốc làm Mỹ dấy lên quan ngại rằng chế độ Bắc Kinh có thể không tuân thủ lệnh cấm thử vũ khí hạt nhân ‘hiệu suất zero’.

Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ đặc biệt quan ngại về hoạt động tại bãi thử hạt nhân Lop Nur, ở Tân Cương, Trung Quốc, trong đó có thi công đào đắp quy mô lớn và kích hoạt lại các buồng cách ly cháy nổ. Phía Mỹ cho rằng những hoạt động đó của Trung Quốc khó có thể giải thích theo hướng nào khác ngoài việc thử hạt nhân.

Một vụ thử hạt nhân như vậy (nếu có) là vi phạm Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện 1996. 184 quốc gia đã tham gia ký kết hiệp ước này nhưng đến nay hiệp ước vẫn chưa có hiệu lực do còn 8 quốc gia ký kết vẫn chưa phê chuẩn, trong đó gồm Trung Quốc, Bắc Hàn, Israel và Mỹ. Dù vậy, Trung Quốc và Mỹ đều đã tuyên bố tuân thủ các điều khoản đã ký kết.

Theo WSJ, báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng chỉ ra một yếu tố đáng ngờ khác là việc trong vài năm qua dữ liệu truyền từ các trạm giám sát tại Trung Quốc ra quốc tế liên tục bị gián đoạn. Các trạm giám sát này thuộc mạng giám sát hạt nhân quốc tế được thiết lập tại Trung Quốc để phát hiện phát thải phóng xạ và các dư chấn địa chất.

Các nhà điều tra Hoa Kỳ gia tăng nghi ngờ Trung Quốc đã thử vũ khí hạt nhân khi phía Trung Quốc được cho là đã tắt các cảm biến của các trạm giám sát làm nhiệm vụ phát hiện phóng xạ từ các vụ nổ hạt nhân hiệu suất thấp tại các bãi thử dưới lòng đất.

Theo Breitbart News, Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân toàn diện có trụ sở tại Vienna, Áo cho biết các cảm biến tại các trạm giám sát ở Trung Quốc đã đang truyền dữ liệu đều đặn từ tháng Chín năm ngoái, nhưng trước đó đã gián đoạn dịch vụ trong năm 2018.

Trong khi đó, theo tờ Nam Hoa Tảo báo (Hồng Kông), 5 trạm cảm biến Trung Quốc quan trọng trong năm 2018 nhiều lần đã dừng chuyển dữ liệu tới Vienna và đã không nối lại dịch vụ cho tới tháng 9/2019.

“Tốc độ và cách thức mà chính phủ Trung Quốc hiện đại hóa kho dự trữ vũ khí là đáng lo ngại, gây bất ổn và minh chứng lý do tại sao thế giới cần phải đưa Trung Quốc vào các hiệp ước kiểm soát vũ khí toàn cầu”, Nam Hoa Tảo báo dẫn lời một quan chức cao cấp của chính phủ Mỹ.

Vị quan chức nêu trên lưu ý rằng chính quyền Trump muốn Trung Quốc tham gia cùng với Mỹ và Nga trong việc đàm phán một hiệp định kiểm soát vũ khí mới nhằm giải quyết toàn diện hơn các mối quan ngại của Washington. Tuy nhiên, Trung Quốc đã nhiều lần từ chối các yêu cầu này với lý do rằng chương trình hạt nhân của họ là rất nhỏ và chỉ mang bản chất phòng vệ.

Trước thông tin Bộ Ngoại giao Mỹ nghi ngờ Trung Quốc thử vũ khí hạt nhân, chế độ Bắc Kinh đã giận dữ phủ nhận. Trung Quốc gọi những thông tin mà Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra là “hoàn toàn không có cơ sở”, nhưng họ cũng không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào để tranh biện.

Tại cuộc họp báo hôm 16/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng Trung Quốc thực hiện nghiêm túc tất cả cam kết của mình trong các hiệp ước kiểm soát vũ khí quốc tế, theo Nam Hoa Tảo báo.

“Đây là bóp méo sự thật hoàn toàn”, Nam Hoa Tảo báo dẫn lời ông Triệu Lập Kiên nói với báo giới ở Bắc Kinh.

Đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói thêm rằng Trung Quốc coi các hiệp ước và cơ chế kiểm soát và không phổ biến vũ khí là các trụ cột quan trọng cho việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định trên toàn cầu.

Xuân Thành

Xem thêm: