Zelensky hiểu khác Trump về nhà máy điện nguyên tử
- Nhật Tân
- •
Sau cuộc điện đàm hôm Thứ Tư, hai nhà lãnh đạo đều tuyên bố đã thảo luận về “hệ thống điện và nhà máy điện nguyên tử ở Ukraine,” nhưng mà, dường như có điểm chưa thống nhất, hoặc có lẽ là hiểu lầm. Theo phần tóm tắt nội dung điện đàm, Tổng thống Mỹ Trump nói “Mỹ có thể rất hữu ích trong việc vận hành các nhà máy đó” và gợi ý rằng việc chuyển giao quyền sở hữu sang người Mỹ sẽ là “biện pháp bảo vệ tốt nhất cho cơ sở hạ tầng [năng lượng] này.” Tuy nhiên, trong một phỏng vấn, Tổng thống Ukraine Zelensky bác bỏ rằng đã nói chuyện với ông Trump về vấn đề đó, và tuyên bố rằng Kiev muốn sở hữu nhà máy điện nguyên tử Zaporozhye, điều mà Nga gần như chắc chắn không đồng ý, vì hiện nay đang nằm trong địa phận mà Nga đã sáp nhập vào bản đồ từ 3 năm trước.
Như tin đã đưa, cả hai phía Mỹ và Ukraine đều tuyên bố cuộc điện đàm khoảng 1 giờ đồng hồ giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã thu được kết quả “tốt đẹp”, mà cả hai bên đều hài lòng.
Tuy nhiên, theo truyền thông Ukraine báo cáo hôm Thứ Năm, Zelensky đã bác bỏ rằng ông đã thảo luận về việc nhờ Mỹ vận hành hộ hay nhận quyền sở hữu các nhà máy điện nguyên tử của Ukraine.
“Nhưng mà, chúng tôi chắc chắn đã không nói về vấn đề sở hữu đó với Tổng thống Trump,” tờ báo trích lời của Zelensky.
Thay vào đó, theo Zelensky, câu chuyện trong cuộc điện đàm là nói về nhà máy điện nguyên tử Zaporozhye.
Nhà máy điện nguyên tử Zaporozhye này được xây dựng từ thời Liên Xô, thuộc tỉnh Zaporozhye, nằm trong phần lãnh địa do Nga kiểm soát. Tỉnh Zaporozhye được Nga tuyên bố sáp nhập vào bản đồ của mình từ năm 2022.
Phía Ukraine cho đến nay không thừa nhận sự sáp nhập này.
“Tôi nói với ông ấy (Donald Trump) rằng nó là của Ukraine, nó sẽ không phục vụ cho ai khác,” tờ báo trích dẫn lời của Zelensky.
Như vậy, đây là điểm khác biệt đáng kể so với nội dung cuộc điện đàm Trump-Zelensky, được công bố ngay trước đó bởi Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Mike Waltz.
“Ông ấy (Donald Trump) cho biết Hoa Kỳ có thể rất hữu ích trong việc vận hành các nhà máy đó nhờ vào chuyên môn về điện và tiện ích của mình,” trích tuyên công bố từ phía Mỹ. “Việc Mỹ sở hữu những nhà máy đó sẽ là sự bảo vệ tốt nhất cho cơ sở hạ tầng này, và hỗ trợ tốt nhất cho cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.”
Nguyên nhân của điểm khác biệt này
Hiện chưa có công bố chính thức, tuy nhiên, có phỏng đoán rằng điểm khác biệt này là do hiểu lầm, với khả năng rất cao là do trình độ ngoại ngữ của Zelensky. Như được chứng kiến qua rất nhiều giao tiếp, nhiều khi Zelensky tự nói tiếng Anh với người nước ngoài, thay vì dùng thông dịch viên chuyên nghiệp. Rất nhiều khả năng đây không phải là do mâu thuẫn hay bất đồng quan điểm.
“Tổng thống [Trump] hỏi [tôi]: ‘Nếu chúng ta hiểu rằng nước Mỹ sẽ xây dựng lại nó, thì sao?’ Tôi trả lời, ‘Nếu ông muốn nâng cấp nó và đầu tư tiền, chúng tôi có thể thảo luận với ông.’ Nhưng cuộc trò chuyện của chúng tôi chỉ giới hạn ở một nhà máy điện duy nhất này,” Zelensky đã nhấn mạnh như vậy trong cuộc phỏng vấn.
Nhà máy điện tại Ukraine
Liên Xô những năm đó đã có quyết sách rằng miền đất phía Tây của Liên Xô, mà nay là Ukraine, là nơi trình diễn những gì mà được cho là tốt đẹp của chế độ cộng sản cho thế giới phương Tây coi. Nghĩa là, Liên Xô đã từng có không ít đầu tư cho nơi này.
Ngày nay, Nga cũng đang làm điều tương tự. Ví dụ, Nga đang đầu tư rất lớn vào việc tái thiết thành phố Mariupol, khiến thành phố cảng vốn bị đập tan tành trong chiến tranh ấy, đã hồi sinh chỉ sau hơn 2 năm.
Những năm đó, Liên Xô đã cho xây dựng không ít nhà máy điện nguyên tử và nhà máy thủy điện tại vùng đất mà nay là Ukraine, vùng đất thuộc sở hữu của Liên Xô nhưng gần gũi hơn với các nước phương Tây.
Nhà máy điện nguyên tử Zaporozhye được Liên Xô khởi công xây dựng năm 1980, trở thành nhà máy điện nguyên tử lớn nhất châu Âu, và nằm trong top 10 các nhà máy điện nguyên tử lớn nhất thế giới.
Không chỉ nổi tiếng về kích thước, nó còn được Liên Xô xây dựng với tiêu chí làm một nhà máy điện nguyên tử có khả năng bền bỉ, thậm chí chịu được cả các cuộc tấn công quân sự. Nó là một trong những biểu tượng cho chế độ cộng sản thời bấy giờ.
Năm 2022, trong quá trình Nga triển khai “hoạt động quân sự đặc biệt” thì tỉnh Zaporozhye đã được sáp nhập trở lại Liên bang Nga. Nga tuyên bố đó là phù hợp với luật quốc tế, bằng cuộc trưng cầu dân ý hợp lệ. Phía Ukraine đương nhiên không thừa nhận điều này.
Nhà máy điện nguyên tử Zaporozhye từ đó trở đi nằm trong quản lý của Nga, dưới sự giám sát của IAEA (tổ chức giám sát các hoạt động hạt nhân quốc tế, thuộc Liên Hợp Quốc). Hiện nay, do chiến tranh, nhà máy này coi như không còn cung ứng điện nữa.
Là bên đang chiếm thượng phong ở chiến trường, phía Nga kiên quyết không nhượng bộ phần lãnh thổ họ đang kiểm soát. Thậm chí, trong yêu sách được đưa ra hiện nay —trong quá trình đàm phán— Nga yêu cầu Ukraine phải rút hết khỏi phần lãnh thổ thuộc 4 tỉnh phía Đông Ukraine.
Đầu tháng 8 năm ngoái, Kiev đã đột kích sang tỉnh Kursk của Nga, kèm theo tuyên bố rằng thông qua cuộc chiến tranh xâm lược ấy thì Kiev sẽ có được lợi thế khi đàm phán với Nga. Vô hình trung, chính Kiev đã thừa nhận bản thân mình đang theo luật chơi “binh chinh thiên hạ” trong cuộc chiến tranh này với Nga.
Tiếc thay, hiện nay thì quân đội của Kiev coi như đã bị đánh bật hoàn toàn khỏi tỉnh Kursk.
Nếu chính quyền Kiev đã chấp nhận luật chơi “binh chinh thiên hạ” khi tiến quân xâm lược lãnh thổ Nga, phần chủ quyền được quốc tế thừa nhận theo mọi điều luật là thuộc về Nga, thế thì, Kiev trong đàm phán sắp tới sẽ rất khó ăn nói. Nếu đánh thắng bằng quân sự thì đất chiếm được sẽ là của mình và có thể đem ra đàm phán, còn nếu đánh thua thì kêu gào là mình bị bắt nạt? Lôgic này dường như không dễ ăn nói.
Thời điểm đó, phương Tây đã cho tên lửa tầm xa tấn công vào lãnh thổ Nga. Lúc đó, phương Tây cho rằng Nga sẽ không có khả năng đáp trả thách thức này, trừ phi dùng đến vũ khí kiểu như bom nguyên tử.
Nhưng mà, một khi Nga dám dùng đến vũ khí hủy diệt ấy, thì cả thế giới sẽ lập tức lên án Nga, và sẽ xúm vào đòi Nga phải phi hạt nhân hóa. Chắc hẳn rằng khi đó Nga sẽ không cách nào chịu nổi áp lực của toàn thế giới. Mỹ và Anh đã bất chấp rủi ro chiến tranh hạt nhân theo cách như vậy, coi thường nhân mạng người Slavơ.
Nhưng bất ngờ là Nga tung ra Oreshnik, loại vũ khí siêu thanh, kết thúc vụ đối đầu tên lửa với phương Tây bằng lời “thách đấu công nghệ thế kỷ 21” khi mà cho đến tận hôm nay phương Tây vẫn chưa có ai nhận lời thách đấu này. Chỉ có cử Zelensky đứng ra tranh cãi và chỉ trích bằng lời nói.
Từ đầu tới nay, Nga chưa bao giờ nói rằng họ theo luật chơi “binh chinh thiên hạ”, mặc dù phương Tây cho rằng trên thực tiễn thì Nga chính là đang làm như vậy. Nhưng mà, Nga chưa từng bao giờ thừa nhận điều ấy. Nga nói rằng đó là “hoạt động quân sự đặc biệt” để đạt một số mục tiêu nào đó, mà nghe thì có vẻ khá là cao thượng, kiểu như, giải phóng người huyết thống Nga đang bị đàn áp, hay là để phi phát xít hóa, v.v.
Nhật Tân
Xem thêm
Từ khóa Chiến tranh Nga - Ukraine Volodymyr Zelensky Hòa đàm Mỹ Nga Ukraine Donald Trump Dòng sự kiện
