TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng 3.000 điểm sạc và đổi pin công cộng trước năm 2028, đảm bảo mỗi 800 m nội thành có một trạm, phục vụ chuyển đổi 400.000 xe máy và 3.300 xe buýt sang điện.

tp hcm cu 800m noi thanh se co 1 tram sac xe dien
TP.HCM đặt mục tiêu xây dựng 3.000 điểm sạc và đổi pin công cộng trước năm 2028, đảm bảo mỗi 800 m nội thành có một trạm, phục vụ chuyển đổi 400.000 xe máy và 3.300 xe buýt sang điện. (Ảnh minh họa: 4045/shutterstock)

Ngày 18/7, Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) cho biết TP.HCM đang xây dựng đề án chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy xăng sang xe điện cho tài xế công nghệ và giao hàng, đồng thời thay thế hơn 3.300 xe buýt chạy dầu diesel hoặc khí CNG bằng xe buýt điện vào năm 2030.

Để thực hiện mục tiêu này, thành phố lên kế hoạch triển khai 3.000 điểm sạc và đổi pin công cộng trước tháng 12/2028, với bán kính phục vụ dưới 800 m ở nội thành và dưới 2 km ở các trục logistics liên tỉnh.

Hiện tại, TP.HCM chỉ có khoảng 600 điểm sạc công cộng, đáp ứng dưới 10% nhu cầu cho 350.000–400.000 xe điện hai bánh trong tương lai.

Các điểm sạc chủ yếu do doanh nghiệp tư nhân triển khai, như VinFast (600 điểm sạc), Selex (50 trạm đổi pin), và một số dự án thí điểm của Trung tâm sản xuất thiết bị đo điện tử Điện lực miền Trung (hợp tác Mitsubishi) và MBI tại Đại học Quốc gia TP.HCM và khu đô thị Eco Retreat. Hệ thống sạc cho xe buýt điện được VinBus và Công ty Cổ phần Xe khách Phương Trang – Futa Bus Lines đầu tư, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu.

Để mở rộng hạ tầng, Trung tâm Quản lý Giao thông công cộng (Sở Giao thông Vận tải TP.HCM) phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng 19 trạm sạc lớn phục vụ 700 xe buýt điện trên 47 tuyến trợ giá, dự kiến vận hành từ năm 2027, với kinh phí khoảng 400 tỷ đồng.

Các trạm này đặt tại các bến xe như Bến xe buýt Sài Gòn, Chợ Lớn, Văn Thánh, Bình Thái, và các khu vực Tân Phú, Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ, với diện tích từ 50 m² đến gần 800 m². Thành phố cũng ưu tiên sử dụng cây xăng, bãi đỗ xe, trung tâm thương mại, công viên, nhà chờ xe buýt, và chợ để bố trí trạm sạc và đổi pin.

Lộ trình triển khai được chia thành ba giai đoạn. Từ tháng 7/2025 đến 12/2026, TP.HCM sẽ lắp đặt 250 trạm sạc/đổi pin (công suất ≤ 15 kW), phục vụ 120.000 xe điện (30% tài xế công nghệ), theo nguyên tắc “tam giác 2 km”.

Giai đoạn 1/2027–12/2027, thành phố xây dựng 1.000 điểm sạc/đổi pin, trong đó 750 điểm đổi pin mô-đun, phục vụ 320.000 xe điện (80% tài xế), với bán kính 1 km ở nội đô và 3 km ở ngoại thành.

Đến năm 2028, mạng lưới đạt 2.400–3.000 điểm sạc/đổi pin, với 20% tích hợp điện mặt trời và hệ thống quản lý năng lượng tiên tiến.

Để đảm bảo nguồn điện, Sở Công Thương TP.HCM phối hợp với Tổng công ty Điện lực TP.HCM (EVNHCMC) nâng cấp lưới điện, đặc biệt tại 12 nút 22 kV có nguy cơ quá tải, với kế hoạch hoàn thành từ 2025–2027.

EVNHCMC đã đầu tư hơn 30.200 tỷ đồng cho lưới điện 220–110 kV giai đoạn 2021–2025 và đạt tỷ lệ ngầm hóa 50–60% lưới trung thế, 35–40% lưới hạ thế vào năm 2025. Biểu giá điện linh hoạt được áp dụng, giảm 30% từ 23h–5h và phụ thu 20% từ 17h–21h, khuyến khích sạc vào giờ thấp điểm.

HIDS đề xuất bố trí trạm sạc nhanh (≥ 60 kW) tại bãi dừng nghỉ lớn, trạm đổi pin tốc độ cao (≤ 90 giây) tại điểm giao hàng, và trạm sạc chậm (3,3 kW) tại nhà xe chung cư.

Các dự án nhà ở (>500 căn) hoặc trung tâm thương mại (>5.000 m²) phải bố trí ít nhất 1 trạm sạc nhanh 40 kW và 1 tủ đổi pin 24 ngăn, với 35% không gian đỗ xe tích hợp hạ tầng sạc. Chủ đầu tư được giảm 50% tiền sử dụng đất nếu hoàn thiện hạ tầng sạc đúng tiến độ.

Ông Lê Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Tư vấn Ứng dụng Kinh tế (HIDS), cho biết hạ tầng sạc hiện nay chủ yếu phụ thuộc vào doanh nghiệp tư nhân, chưa có dự án công cộng đồng bộ do Nhà nước đầu tư.

Ông Trần Nguyên Thái, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Xe buýt Bảo Yến, nhấn mạnh trạm sạc cần được đặt gần bãi đậu xe và có chính sách ưu đãi lãi suất để khuyến khích doanh nghiệp.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM, nhận định 19 trạm sạc xe buýt là bước khởi đầu, nhưng cần nhân rộng và đảm bảo tính đồng bộ, dùng chung để hỗ trợ giao thông xanh bền vững.

Minh Long