Bỏ hạn chế nhiệm kỳ chủ tịch nước, Tập Cận Bình sẽ nắm trọn quyền lực?

Để trải con đường bằng phẳng cho việc nắm quyền vô thời hạn của ông Tập Cận Bình, ngày 25/2, chính quyền Trung Quốc đã công bố “Kiến nghị liên quan đến một phần nội dung sửa đổi Hiến pháp” của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Trong đó có một số chi tiết nhạy cảm mà trước đó đã trở thành tiêu điểm chú ý của dư luận, bao gồm “lý luận” của ông Hồ Cẩm Đào và Tập Cận Bình đồng thời được đưa vào Điều lệ Đảng và xóa bỏ chế độ nhiệm kỳ của Chủ tịch và Phó chủ tịch nước.

Ngày 25/2, theo truyền thông của ĐCSTQ,  Ủy ban Trung ương đã đưa ra kiến nghị trên, trong đó bao gồm cả việc sẽ sửa đổi nhiệm kỳ của Phó chủ tịch nước.

Theo Hiến pháp hiện hành của Trung Quốc, ông Tập Cận Bình sẽ giải nhiệm chức Chủ tịch nước của mình sau 2 nhiệm kỳ. Tại Đại hội Đại biểu nhân dân toàn Trung Quốc diễn ra vào ngày 5/3 tới đây, ông Tập sẽ chính được phê chuẩn đảm nhiệm chức Chủ tịch nước nhiệm kỳ thứ 2.

Chức vụ Tổng bí thư ĐCSTQ và Chủ tịch Quân ủy Trung ương của ông Tập không có hạn chế về nhiệm kỳ, tuy nhiên, từ lịch sử mấy chục năm của ĐCSTQ có thể thấy, nhiệm kỳ lâu nhất với 2 chức vụ này là 10 năm. Hồi tháng Mười năm ngoái, ông Tập đã bắt đầu nhiệm kỳ thứ 2 của mình với chức Tổng bí thư và Chủ tịch Quân ủy Trung ương.

Học giả lịch sử Chương Lập Phàm có chia sẻ với Reuters rằng, thông tin này không khiến người ta phải ngạc nhiên, nhưng cũng rất khó đoán được ông Tập Cận Bình có thể nắm quyền trong thời gian dài nhất là bao nhiêu năm.

“Về lý luận, nhiệm kỳ của ông Tập có thể dài hơn ông Robert Mugabe – cựu Tổng thống Zimbabwe, nhưng trên thực tế, không ai có thể biết được chuyện gì sẽ xảy ra”, ông Chương Lập Phàm nói. Cựu Tổng thống Zimbabwe là ông Robert Mugabe nắm quyền trong suốt 40 năm và đã bị lật đổ hồi tháng 11 năm ngoái (2017).

Việc sửa đổi Hiến pháp vẫn phải được Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc (Nhân đại) phê chuẩn, nhưng những đại biểu của Nhân đại đều là những người thành tâm cống hiến sức lực cho ĐCSTQ, điều này có nghĩa là việc sửa đổi Hiến pháp sẽ không gặp cản trở.

Giáo sư Trương Hồng, hiện công tác tại Khoa Chính trị Trường Đại học Nhân dân Trung Quốc nói: “Tại Trung Quốc, người dân Trung Quốc đã coi ông Tập Cận Bình là hoàng đế rồi”.

Truyền thông tại Trung Quốc Đại Lục ngày càng dùng nhiều từ “lãnh tụ” để chỉ về ông Tập. “Lãnh tụ” có địa vị cao hơn một bậc so với “lãnh đạo”, đồng thời còn có hàm nghĩa về tinh thần.

Ví dụ, ông Mao Trạch Đông được gọi là lãnh tụ, còn hai người trước nhiệm kỳ của ông Tập là ông Giang Trạch Dân và ông Hồ Cẩm Đào đều không được xưng hô như vậy.

Từ lâu đã có nhiều dấu hiệu cho thấy Trung Quốc sẽ xóa bỏ hạn chế nhiệm kỳ để đặt nền móng cho việc ông Tập chấp chính trong thời gian dài.

Đồng minh chính trị thân thiết nhất của ông Tập , “Sa hoàng chống tham nhũng” Vương Kỳ Sơn đã giải nhiệm chức Thường ủy Bộ Chính trị hồi tháng Mười năm ngoái, và năm nay ông lại được chọn làm đại biểu tham dự Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc. Reuters dẫn nguồn tin cho biết, ông Vương (69 tuổi) có khả năng sẽ trở thành Phó chủ tịch nhà nước Trung Quốc.

Ý nghĩa của việc này vô cùng to lớn, bởi nếu ông Vương Kỳ Sơn không nghỉ hưu, vậy sẽ tạo ra tiền lệ tiếp tục lưu nhiệm khi đến tuổi nghỉ hưu cho ông Tập Cận Bình, hiện tại ông Tập đã 64 tuổi.

Giáo sư Trương Bá Hội, công tác tại Đại học Lĩnh Nam (Lingnan University, Hồng Kông) chia sẻ nhận định, hành động của ĐCSTQ hôm 25/2 sẽ khiến cho ông Tập có quyền lực lớn hơn nữa, đồng thời sẽ ngăn chặn bất cứ trở lực nào còn sót lại nhắm vào sự thống trị của ông.

Ông Trương Bá Hội nói: “Một khi người ta biết ông sẽ nắm quyền bao nhiêu năm, điều đó sẽ làm cho quyền lực của ông mạnh thêm, khích lệ mỗi người tham gia vào phe của ông”, “Bất kể đối thủ nào đều sẽ cho rằng ông Tập Cận Bình là toàn năng (do đó sẽ khó để khiêu khích ông).”

Nhà phân tích cũng cho biết, nếu ông Tập Cận Bình chỉ có 2 nhiệm kỳ, như vậy thì quyền lực của ông trong 1 đến 2 năm sẽ bắt đầu suy giảm, ông sẽ trở thành “con vịt què”. Theo thông lệ của ĐCSTQ, một khi lãnh đạo gần đến nửa cuối của nhiệm kỳ thứ 2, thì quyền lực sẽ bắt đầu suy yếu.

Theo New York Times đưa tin, ĐCSTQ hủy bỏ hạn chế nhiệm kỳ có thể giải thích vì sao gần đây ông Tập phái trợ thủ thân thiết của mình là Lưu Hạc thăm Washington. Mới đầu dư luận cho rằng chuyến thăm Mỹ lần này là để thảo luận với chính phủ của Tổng thống Trump về những lời lẽ cứng rắn của phía Mỹ liên quan đến thương mại hai nước, nhưng hiện nay lại cho thấy, có thể ông Tập hy vọng mượn cơ hội này để giải thích với lãnh đạo Mỹ về kế hoạch của mình.

Phân tích nhận định, ĐCSTQ có thể đưa ra một số lý do cho ý đồ xóa bỏ hạn chế nhiệm kỳ của chủ tịch nước, ví như cần thực hiện mong muốn xây dựng xã hội Trung Quốc hiện đại, phồn vinh vào năm 2050 mà ông Tập đã đưa ra.

Nhà bình luận chính trị Hồ Tinh Đẩu tại Bắc Kinh chia sẻ với hãng tin AP, mặc dù ông Tập cần nhiều hơn 2 nhiệm kỳ để thực thi kế hoạch của mình, nhưng Trung Quốc không thể nào trở về thời đại nguyên thủ quốc gia nhậm chức cả đời được.

Ông nói: “Ông Tập Cận Bình có thể đảm nhiệm chức vụ lãnh đạo trong thời gian tương đối dài, điều này có lợi cho việc đẩy mạnh cải cách, chống tham nhũng, nhưng Trung Quốc không thể lại một lần nữa thực hiện chế độ lãnh đạo trọn đời”.

Hồ Tinh Đẩu nói về Cách mạng Văn hóa từ năm 1966 đến năm 1976 do ông Mao Trạch Đông phát động, “chúng ta đã có được bài học sâu sắc từ chế độ nhiệm kỳ trọn đời”.

Trí Đạt

Xem thêm: