Bạn đã chuẩn bị tâm lý để nghỉ hưu chưa?

Nghỉ hưu là một cột mốc quan trọng trong cuộc đời, đánh dấu sự thay đổi từ công việc bận rộn sang một giai đoạn tự do hơn. Tuy nhiên, việc rời xa môi trường công sở không phải lúc nào cũng dễ dàng. Ngoài những lợi ích rõ ràng, nghỉ hưu còn tiềm ẩn một số nguy cơ tâm lý mà bạn cần lưu ý. 

Cuối cùng, sau hàng chục năm làm việc từ 8 giờ sáng đến 5 giờ chiều, với công việc bận rộn và không ít phiền toái, bạn không thể nào tưởng tượng được cuộc sống sau khi nghỉ hưu. Nhưng rồi không biết từ khi nào, bạn thật sự đã nghỉ hưu, và có thể bạn cảm thấy vừa ngạc nhiên vừa vui mừng. Đặc biệt là trong 6 tháng đầu, có người muốn ngay lập tức đi du lịch vòng quanh thế giới, có người muốn tặng đi bộ vest của mình; nhưng cũng có người nhận ra rằng việc thích nghi với cuộc sống không còn công việc lại khó khăn hơn nhiều so với tưởng tượng.

Khi nghỉ hưu, chúng ta sẽ trải qua một sự thay đổi lớn. Sau khi rời khỏi công sở, bạn sẽ cảm thấy như mình đang sống trong một thế giới khác. Một sáng thức dậy, bạn nhận ra mình đã thay đổi, không còn gánh nặng về thể chất, nhưng lại cảm thấy trống rỗng trong lòng. Các công việc hàng ngày và áp lực công việc đột ngột biến mất, điều này có thể là cú sốc đối với bạn, nhưng cũng có thể là sự giải thoát.

Nhớ công việc

Bạn có thể đã quen với việc thức dậy mỗi ngày theo tiếng chuông báo thức, hoặc có những thói quen cũ khó thay đổi, điều này có thể ảnh hưởng đến cả tâm lý lẫn thể chất. Ví dụ, nếu trước đây bạn thường xuyên phải đưa ra những quyết định quan trọng, thì giờ đây, cuộc sống hưu trí lại trở nên quá tĩnh lặng, khiến bạn cảm thấy bất an hoặc nhàm chán. Bạn có thể sẽ tìm kiếm một việc gì đó để làm, như làm tư vấn, làm tình nguyện viên, hay tìm kiếm sở thích mới, điều này nghe có vẻ cũng không tệ.

Có thể có rất nhiều công ty và tổ chức trân trọng khả năng chuyên môn của bạn, nhưng trước khi tiếp tục công việc, bạn cần suy nghĩ kỹ. Khi làm tư vấn cao cấp, bạn sẽ tiếp tục tiếp xúc với lĩnh vực chuyên môn của mình, nhưng cái giá phải trả là gì? Một số công ty có quy định tuổi nghỉ hưu, và lý do là công việc đó có thể rất căng thẳng. Nghỉ hưu là phần thưởng xứng đáng cho những năm tháng vất vả trong sự nghiệp, bạn nên tận hưởng và trân trọng thời gian này. Nếu thật sự không thể ngồi yên, hãy lên kế hoạch cho cuộc sống nghỉ hưu. Một thói quen buổi sáng tốt cho sức khỏe sẽ giúp bạn tỉnh táo và minh mẫn suốt cả ngày.

Ông Mike Portegello, người đã làm việc tại một trong 4 công ty kế toán lớn (Big Four) suốt 37 năm, gần đây đã nghỉ hưu. Ông chia sẻ về trải nghiệm nghỉ hưu của mình trong một bài viết trên blog: “Tôi quyết định giữ lại nhiều thói quen trong suốt 37 năm qua, chỉ là tôi đã điều chỉnh một chút. Mỗi ngày tôi vẫn dậy sớm, lên kế hoạch cho những việc cần làm trong ngày và thiết lập các mục tiêu cần đạt được. Tôi thậm chí vẫn mặc áo sơ mi và giày tây, dù tôi đã nghĩ đến việc mặc đồ thể thao vì tôi đã nghỉ hưu rồi”. Ông đã áp dụng các chiến lược và thói quen công sở vào cuộc sống nghỉ hưu, chỉ là công việc đã thay đổi.

Đặt mục tiêu

Bạn có thể tìm những hoạt động nhẹ nhàng để làm, ví dụ như chơi sudoku để rèn luyện trí não mà không làm hại đến mắt; tự nấu bữa sáng với các thực phẩm giàu vitamin, protein và chất chống oxy hóa; tập thể dục để tăng cường độ dẻo dai cho xương và cơ bắp; thiền để điều chỉnh suy nghĩ, hoặc đọc sách để duy trì thái độ tích cực.

Sau khi hoàn thành những hoạt động sáng tạo này, bạn có thể thư giãn một chút. Nếu vẫn chưa muốn nghỉ ngơi, bạn có thể làm gì tiếp theo? Ông Portegello khuyên bạn nên lên một “danh sách” các công việc bạn muốn làm và những việc cần làm, nhưng đừng lên lịch quá chặt chẽ. Nếu có nhiều lời mời làm tư vấn hoặc tình nguyện viên, bạn nên suy nghĩ kỹ. Trước khi nhận công việc, hãy cân nhắc xem nó có ảnh hưởng đến cuộc sống nghỉ hưu của bạn hay không. 

Giai đoạn đầu nghỉ hưu rất quan trọng

Giai đoạn đầu của nghỉ hưu là thời gian để điều chỉnh và tự suy ngẫm, vì vậy trải nghiệm cuộc sống tự do và thoải mái là rất quan trọng. Nếu bạn quay lại công việc toàn thời gian quá sớm, bạn sẽ bỏ lỡ rất nhiều trải nghiệm tuyệt vời trong kỳ nghỉ hưu, chẳng hạn như dành thời gian bên gia đình, làm những việc bạn yêu thích, và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Hãy tận dụng thời gian nghỉ hưu này để thử những điều mới mẻ, du lịch khắp nơi, hoặc đơn giản là tận hưởng những niềm vui trong cuộc sống hàng ngày. Sau một thời gian, bạn có thể quyết định có quay lại cuộc sống bận rộn hay không.

Ông Portegello gợi ý: “Kinh nghiệm của tôi là biến những điều bạn cho là quan trọng (dù bạn có thích hay không) thành các hoạt động hàng ngày, ví dụ như các hoạt động tốt cho sức khỏe và mở rộng tầm nhìn. Tôi lập kế hoạch cho cuộc sống hàng ngày dựa trên nguyên tắc này và luôn cảm thấy rất thoải mái”.

Cảm giác bị tách khỏi xã hội

Nhiều người nghỉ hưu cảm thấy khủng hoảng về nhận thức cá nhân, có thể bạn không để ý, nhưng vô tình bạn sẽ thường xuyên nghĩ về vai trò của mình trong công việc. Trong suốt thời gian học hành và mài giũa nghề nghiệp, bạn đã nỗ lực rất nhiều, nhưng một đêm thức dậy, bạn từ một chuyên gia được kính trọng bỗng trở thành một người “ngoài cuộc”, ít nhất là ở bề ngoài.

Rất nhiều người sau khi nghỉ hưu không tìm được vị trí của mình, họ không nhận ra nguyên nhân vấn đề và trở nên sống khép kín. Không có danh tính rõ ràng, không có mục tiêu chiến lược, bạn có thể cảm thấy bối rối và lo lắng. Tuy nhiên, đừng than vãn về những gì mình “mất đi”, hãy trân trọng những đóng góp trong công việc trước đây của bạn, ví dụ như bạn đã làm việc tại một công ty phát triển lớn, nghĩ về những gì bạn đã đóng góp cho xã hội. Hoặc nếu bạn đã làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận, hãy suy ngẫm về bao nhiêu cuộc sống đã được cải thiện nhờ bạn.

Giữ kết nối với ngành nghề

Bạn có thể tìm một công việc giúp bạn phát huy những điểm mạnh của mình, chẳng hạn như làm tình nguyện viên cho một tổ chức, nhằm giúp đỡ họ và đồng thời cũng hỗ trợ sự nghiệp của bạn. Bạn cũng có thể tham gia vào các nhóm chuyên môn, chia sẻ kinh nghiệm và cung cấp những hiểu biết của mình, giúp đỡ người mới vào nghề và hướng dẫn những người đi sau. Nói chung, hãy tìm những việc bạn yêu thích mà không ảnh hưởng đến cuộc sống nghỉ hưu của mình.

Nhiều người nhận thấy rằng, điều mất mát lớn nhất khi nghỉ hưu không phải là công việc, mà là bạn bè và các mối quan hệ. Tình bạn trong công việc hình thành từ những trải nghiệm chung và thời gian dài gắn bó, khi bạn rời khỏi môi trường đó, cảm giác cô đơn rất dễ xuất hiện, và cảm xúc này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và thể chất.

Để xóa bỏ cảm giác cô đơn, bạn cần sắp xếp các hoạt động xã hội hàng ngày. Hãy chủ động liên lạc với bạn bè, đồng nghiệp cũ, người thân và lên lịch gặp gỡ, chẳng hạn như cùng nhau xem bóng đá, ăn tối hay đi du lịch. 

Vấn đề quan hệ xã hội

Sau khi nghỉ hưu, bạn không cần phải lo lắng về số ngày nghỉ còn lại hay bị công việc chi phối nữa, bạn cuối cùng có thể làm những điều mình muốn. Tuy nhiên, nhiều người khi mới nghỉ hưu rất muốn liên lạc với những người bạn lâu ngày không gặp, nhưng lại ngần ngại. Nếu trước đây bạn không tham gia các cuộc họp mặt thường niên của bạn bè, giờ bạn muốn tham gia nhưng lại không dám lên tiếng, thì việc vượt qua sự e ngại này rất quan trọng. Nó sẽ ảnh hưởng đến hạnh phúc trong cuộc sống nghỉ hưu của bạn. Đối với người nghỉ hưu, sự cô đơn là một “sát thủ” nguy hiểm đối với sức khỏe, vì vậy cần phải tái thiết lập và chăm sóc các mối quan hệ xã hội của mình.

Trước khi nghỉ hưu, bạn có thể có thời gian ở bên vợ/chồng ít nhiều; nhưng khi nghỉ hưu, bạn sẽ có nhiều thời gian bên nhau hơn, điều này có thể là tốt, nhưng cũng có thể mang lại một số vấn đề mới. Bạn có thể cảm thấy tiếng vợ/chồng quá ồn ào, hoặc mối quan hệ vợ chồng có thể bắt đầu xa cách, không công bằng trong việc phân chia trách nhiệm, hoặc không còn giao tiếp nhiều như trước. Khi gặp phải vấn đề, đừng tránh né, hãy dành thời gian chăm sóc mối quan hệ vợ chồng và tìm cách giải quyết.

Duy trì mối quan hệ vợ chồng

Tiến sĩ John Gottman, một nhà tâm lý học nổi tiếng và chuyên gia về các mối quan hệ, đặc biệt là trong hôn nhân và mối quan hệ vợ chồng, cho biết trong cuốn sách ‘The Seven Principles for Making Marriage Work’ (7 Nguyên tắc để hôn nhân bền vững) rằng: “sự dịu dàng và sự khen ngợi là hai yếu tố quan trọng nhất để duy trì một cuộc hôn nhân lãng mạn”. Nếu bạn cần tái thiết lập mối quan hệ của mình, hãy bắt đầu từ những hành động nhỏ, thể hiện sự quan tâm tới đối phương, như một câu hỏi thăm: “Chào buổi sáng”, “Phiền anh/em giúp…”, “Cảm ơn”. Bạn cũng có thể viết những lời quan tâm lên giấy ghi chú; cùng nhau nhớ lại những kỷ niệm xưa; chia sẻ những điều bạn ngưỡng mộ ở họ.

Vấn đề sức khỏe và lão hóa

Sau khi nghỉ hưu, bạn có thể phải đối mặt với một số vấn đề, chẳng hạn như việc phải xem xét lại các kế hoạch bảo hiểm y tế, những căn bệnh kéo dài mà bạn chưa chữa trị, hoặc thói quen ít vận động của mình.

Khi rời khỏi bảo hiểm y tế của công ty, có thể bạn sẽ cần tự lên kế hoạch bảo hiểm y tế tốt nhất cho mình. Đồng thời, hãy nhớ lời khuyên của bác sĩ và chăm sóc sức khỏe bản thân. Về việc vận động, nếu bạn chưa từng thích thể thao, hiện tại bạn cũng không cần phải ép buộc mình quá mức. Tuy nhiên, các chuyên gia chỉ ra rằng, đối với những người nghỉ hưu, để có thể khỏe mạnh và duy trì sức khỏe tinh thần, việc vận động là vô cùng cần thiết. 

Đi bộ là một hình thức tập thể dục dễ dàng và tiết kiệm, có thể thực hiện cả trong nhà lẫn ngoài trời. Thêm nữa, việc tập thể dục cũng có thể giúp bạn mở rộng các mối quan hệ xã hội, bạn có thể mời vợ/chồng, con cái hoặc bạn bè cùng tham gia, tạo cơ hội gắn kết. Bạn cũng có thể gặp gỡ nhiều người bạn mới cùng sở thích tại công viên, phòng tập gym, hay các lớp thể dục.

Khi có tuổi, khả năng vận động và chức năng nhận thức có thể suy giảm, quan điểm sống của bạn cũng sẽ thay đổi. Sau khi nghỉ hưu, bạn có thể nhận ra thể lực không còn như trước. Tuy nhiên, hãy chú ý đến cả thể chất và tinh thần của mình, và nhìn nhận mọi việc một cách lý trí và tích cực. Hãy chăm sóc bản thân sau khi nghỉ hưu.

Nghỉ hưu không phải là kết thúc, mà là một điểm khởi đầu mới. Hãy nắm bắt cơ hội trong giai đoạn cuộc sống mới đầy thú vị này, hãy thư giãn vì bạn đã có nền tảng tài chính ổn định và có thể thoải mái khám phá những điều mới mẻ.

Hãy suy nghĩ về những điều bạn đã từng muốn làm khi còn đi làm nhưng chưa thực hiện được, giờ đây là thời điểm lý tưởng để thực hiện chúng. Nghỉ hưu là cơ hội để bạn khám phá lại chính mình, xây dựng lại các mối quan hệ và có những niềm vui mới trong cuộc sống, cùng với những mục tiêu mới và cảm giác thành tựu.

Xem thêm

Jack Ma lần đầu đăng bài viết sau 5 năm “nghỉ hưu”, vẫn có thể chi phối Alibaba

Vào ngày 10/4, Jack Ma đã đăng một bài viết lên mạng nội bộ của Alibaba lần đầu tiên sau 5 năm kể từ khi ông “nghỉ hưu”.