Bầu cử Nhật Bản: Liên minh cầm quyền mất quyền kiểm soát Thượng viện

Trương Đình
•
Thứ Hai, 21/07/2025

Nhật Bản đã tổ chức bầu cử Thượng viện vào Chủ nhật (ngày 20/7). Hiện tại, kết quả cuối cùng vẫn chưa được công bố, nhưng truyền thông Nhật Bản đưa tin liên minh cầm quyền đã mất quyền kiểm soát Thượng viện. Đây là một đòn giáng mạnh vào Thủ tướng Shigeru Ishiba, người đã tuyên bố sẽ tiếp tục giữ chức Thủ tướng Nhật Bản và Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do.

Thu tuong Nhat Ban Ishiba — Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba. (Nguồn ảnh: YUICHI YAMAZAKI/AFP via Getty Images)

Cuộc bầu cử sẽ không trực tiếp quyết định liệu Chính phủ của Thủ tướng Shigeru Ishiba có sụp đổ hay không, nhưng nó sẽ gây áp lực rất lớn lên nhà lãnh đạo đang gặp khó khăn, người có vận mệnh chính trị càng thêm căng thẳng sau khi liên minh cầm quyền mất quyền kiểm soát Hạ viện đầy quyền lực vào tháng 10.

Thượng viện Nhật Bản có 248 ghế, và một nửa trong số đó được bầu lại trong mỗi cuộc bầu cử. Lần này, có 125 ghế được bầu lại, bao gồm 124 ghế đã hết nhiệm kỳ và 1 ghế bầu cử bổ sung tại khu vực bầu cử Tokyo. Trong số đó, có 75 ghế từ các khu vực bầu cử trên toàn quốc, và 50 ghế còn lại được phân bổ theo tỷ lệ phiếu bầu của mỗi đảng.

Liên minh cầm quyền gồm Đảng Dân chủ Tự do và Đảng Komeito nắm giữ 75 ghế tại Thượng viện không cần bầu lại. Để duy trì đa số (hơn một nửa) số ghế tại Thượng viện và giữ quyền kiểm soát Thượng viện, liên minh cầm quyền phải giành được ít nhất 50 ghế trong cuộc bầu cử lại.

Đài NHK và Kyodo News dự đoán vào sáng thứ Hai rằng liên minh cầm quyền sẽ mất quyền kiểm soát thượng viện.

Ông Ishiba sẽ phải đối mặt với động thái bất tín nhiệm, nếu được thông qua, có thể lật đổ chính phủ của ông và dẫn đến một cuộc bầu cử mới.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình NHK 2 giờ sau khi kết thúc bỏ phiếu, ông Ishiba cho biết ông “trân trọng” chấp nhận “kết quả khắc nghiệt” của cuộc bầu cử. Khi được hỏi liệu ông có ý định tiếp tục làm thủ tướng và chủ tịch đảng LDP hay không, ông Ishiba trả lời “có”, đồng thời cho biết thêm rằng Nhật Bản đang trong giai đoạn đàm phán quan trọng về thuế quan với Hoa Kỳ.

Cuộc bầu cử thượng viện là thước đo lòng tin của cử tri vào Chính phủ của Shigeru Ishiba, người có khả năng lãnh đạo đang bị nghi ngờ về cuộc khủng hoảng giá cả ngày càng trầm trọng của Nhật Bản và các cuộc đàm phán thuế quan đang diễn ra với Hoa Kỳ.

Các cuộc thăm dò ý kiến cử tri cho thấy các đảng đối lập ủng hộ việc cắt giảm thuế và tăng chi tiêu phúc lợi dường như đang giành được lợi thế trong cuộc bầu cử, nơi giá tiêu dùng tăng cao, đặc biệt là gạo, là vấn đề chính đối với cử tri.

Theo báo cáo từ Reuters, ông David Boling, giám đốc của công ty tư vấn Eurasia Group, cho biết: “Đảng Dân chủ Tự do về cơ bản đang ở thế phòng thủ trong cuộc bầu cử này, và họ đã đứng sai phía trong một vấn đề quan trọng đối với cử tri.”

“Khảo sát cho thấy, đa số các hộ gia đình muốn giảm thuế tiêu dùng để đối phó với lạm phát, nhưng Đảng Dân chủ Tự do lại phản đối điều này, trong khi các đảng đối lập đã nắm bắt được vấn đề này và không ngừng nhấn mạnh thông điệp này,” ông Boling nói.

Đảng Dân chủ Tự do vẫn kêu gọi các biện pháp thắt lưng buộc bụng tài chính, đồng thời chú trọng vào thị trường trái phiếu chính phủ đang gặp căng thẳng. Điều khiến người dân Nhật Bản lo lắng hơn là quốc gia này phải đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ trước ngày 1/8, nếu không Nhật Bản sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% từ Mỹ. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản.