Một viện nghiên cứu về Biển Đông nói với Reuters rằng, vào tuần trước có máy bay không người lái (UAV) của quân đội Trung Quốc đã bật thiết bị theo dõi gần bờ biển Việt Nam, lần đầu tiên sau 5 năm viện này phát hiện ra hành động như vậy của Trung Quốc.

QQ Jie Tu 20240529170750
Ảnh minh họa. Máy bay không người lái WZ-10 của quân đội Trung Quốc (Ảnh : Mạng xã hội)

Theo bản đồ đường bay mà Reuters xem được và chia sẻ của Tổng giám đốc Sáng kiến ​​Biên niên sử Biển Đông (Dự án Đại Sự Ký Biển Đông) là TS. Vân Phạm sử dụng dữ liệu theo dõi được công bố rộng rãi, cho thấy một máy bay không người lái Wing Loong-10 (được Quân đội Trung Quốc đặt tên là “Vô truy – 10”) cất cánh từ đảo Hải Nam vào thứ Sáu và quay trở lại đảo Hải Nam dọc theo con đường khoảng 100 km từ bờ biển Việt Nam đến thành phố Nha Trang phía nam. Không rõ liệu trước đây phía Trung Quốc có thực hiện các chuyến bay khác như vậy nhưng tắt thiết bị theo dõi hay không.

Các tàu Trung Quốc thường áp dụng biện pháp tắt thiết bị theo dõi khi họ đi trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của các nước láng giềng. Vùng đặc quyền kinh tế là vùng biển cách bờ biển của một quốc gia từ 12 – 200 hải lý, hầu hết các hoạt động ở vùng biển này đều được phép mà không cần có sự cho phép trước nhưng thường được giám sát chặt chẽ.

TS. Vân Phạm cho biết, các nhà nghiên cứu khác từng theo dõi Biển Đông lâu năm cũng xác nhận với cô rằng đây là lần đầu tiên Trung Quốc công khai chuyến bay như vậy. Reuters không thể xác minh độc lập hồ sơ của các chuyến bay như vậy. Chuyến bay diễn ra chỉ vài ngày sau khi Việt Nam tuyên bố sẽ tổ chức thao luyện bảo vệ bờ biển chung đầu tiên với Philippines, dự kiến ​​bắt đầu vào ngày 9/8, và cũng là sau khi Việt Nam đề xuất với Liên Hợp Quốc vào tháng trước về yêu sách mở rộng thềm lục địa ở Biển Đông.

Bộ ngoại giao và quốc phòng của Việt Nam đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng vậy. Các tàu Trung Quốc thường xuyên đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, hoạt động của họ khi bật bộ phát đáp (thiết bị liên lạc) bị Hà Nội và các bên tranh chấp khác ở Biển Đông theo dõi và đôi khi chỉ trích.

Tình hình ở khu vực Biển Đông cũng thường xuyên phức tạp do việc đi qua của tàu chiến Mỹ mà theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc là vi phạm luật pháp quốc tế và làm suy yếu chủ quyền, an ninh của Trung Quốc. Bất chấp sự phản đối từ Bắc Kinh, quan chức Washington tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ đi qua bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép.

Mộc Vệ (theo Reuters)