TNK đồng ý với Mỹ sẽ dừng tấn công Syria để người Kurd rút lui

Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Năm (17/10) đã đồng ý tạm dừng tấn công Syria trong 5 ngày để lực lượng chiến binh người Kurd rút khỏi “vùng an toàn” mà Ankara muốn thiết lập bên trong lãnh thổ Syria, giáp biên giới Thổ Nhĩ Kỳ. Chính quyền Trump đánh giá cao thỏa thuận này và Ankara cũng coi đây là chiến thắng hoàn toàn của họ, trong khi phản ứng của người Kurd là không rõ ràng.

Embed from Getty Images

Theo Reuters, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đã thông báo về thỏa thuận ngừng bắn sau cuộc hội đàm tại Ankara với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng lập tức hoan nghênh thỏa thuận và nói nó sẽ cứu “hàng triệu sinh mạng”.

Tuy nhiên, nếu được thực thi, thỏa thuận ngừng bắn này sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ đạt được tất cả mục tiêu mà họ đã thông báo khi họ phát động cuộc tấn công hôm 9/10: kiểm soát một dải lãnh thổ Syria sâu hơn 30km và người Kurd – đồng minh của Mỹ – buộc phải rút lui khỏi khu vực này mà Ankara gọi là “vùng an toàn”.

Hiện cũng chưa rõ liệu Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo có tuân thủ hoàn toàn thỏa thuận ngừng bắn nêu trên hay không, bởi vì thỏa thuận này cho phép lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ chiếm giữ một vùng lãnh thổ mà người Kurd đã kiểm soát với sự hỗ trợ của quân đội Mỹ.

“Vùng an toàn sẽ chủ yếu được thực thi bởi Lực lượng Vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ,” theo tuyên bố chung Mỹ – Thổ Nhĩ Kỳ phát hành sau cuộc hội đàm Pence – Erdogan.

Chỉ huy SDF Mazloum Kobani nói với Ronahi TV rằng lực lượng do ông lãnh đạo sẽ chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn với Thổ Nhĩ Kỳ tại miền bắc Syria, nhưng nói thêm rằng nó chỉ được giới hạn ở các khu vực biên giới giữa các thị trấn Ras al-Ain và Tal Abyad.

Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ nói với Reuters rằng Ankara đã đạt được “chính xác những gì chúng tôi muốn” sau cuộc hội đàm với Mỹ. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu gọi thỏa thuận vừa thống nhất với Washington là tạm dừng chiến, đơn thuần chỉ là để cho phép các chiến binh người Kurd rút lui.

Ông Cavusoglu cho biết các chiến binh người Kurd sẽ buộc phải bỏ lại vũ khí hạng nặng và các căn cứ của họ sẽ bị phá hủy. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ không chấp nhận gọi thỏa thuận vừa đạt được là “đình chiến” với lý giải rằng những hiệp định đình chiến chỉ được ký kết giữa các bên hợp pháp và dân quân người Kurd không phải là lực lượng hợp pháp, mà Thổ Nhĩ Kỳ chỉ coi họ là một nhóm khủng bố.

“Khi các phần tử khủng bổ rời khỏi vùng an toàn hoàn toàn, chúng tôi có thể kết thúc hoạt động [quân sự],” ông Cavusoglu nói.

Trong tuyên bố chung Mỹ – Thổ Nhĩ Kỳ nêu rõ Washington và Ankara sẽ hợp tác để xử lý các chiến binh IS và gia đình của họ đã đang bị giam giữ trong các nhà tù và trại tập trung. Điều này giúp giải quyết lo lắng của Mỹ rằng IS có thể tái lập và lại thực hiện các cuộc tấn công vào các mục tiêu phương Tây.

Phó Tổng thống Mike Pence cho biết Washington đã liên lạc với SDF do người Kurd lãnh đạo và họ đã đồng ý rút quân và đang thực hiện rút quân rồi.

Tuy nhiên, lập trường của người Kurd là không rõ ràng. Trao đổi với Ronahi TV, chỉ huy SDF Mazloum Kobani nói rằng thỏa thuận “chỉ đang bắt đầu” và sẽ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không đạt được tất cả mục tiêu của họ.

Ông Aldar Xelil – một chính trị gia người Kurd hàng đầu tại Syria, nói với kênh truyền hình Al Arabiya rằng người Kurd sẽ tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn nhưng sẽ tự bảo vệ mình.

Ông Pence nói rằng một khi thỏa thuận ngừng bắn tạm thời trở thành hiệp định đình chiến vĩnh viễn, Washington sẽ hướng tới thực hiện rút quân Mỹ khỏi miền bắc Syria.

Trong khi đó, Tổng thống Trump đăng tweet: “Tin tức tuyệt vời từ Syria. Cảm ơn ông, Erdogan. Hàng triệu sinh mạng sẽ được cứu”.

Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu phát động tấn công vào Syria từ ngày 9/10 sau khi ông Trump thông báo cho rút 50 lính Mỹ khỏi miền bắc Syria hôm 6/10.

Chính quyền Trump đã áp đặt chế tài lên Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Hai (14/10) và nhấn mạnh sẽ tiếp tục thắt chặt chế tài tàn phá nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này không dừng tấn công người Kurd tại Syria.

Ông Pence cho biết các chế tài vừa áp đặt lên Thổ Nhĩ Kỳ đầu tuần sẽ được dỡ bỏ một khi thỏa thuận ngừng bắn trở thành hiệp định đình chiến lâu dài.

Tuy nhiên, các nghị sĩ Mỹ – những người chỉ trích chính quyền Trump không ngăn chặn cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào Syria ngay từ đầu – đã nói rằng họ sẽ tiếp tục thúc đẩy thông qua luật để chế tài Ankara bất chấp các bên đã thông báo thỏa thuận ngừng bắn.

Xuân Thành

Xem thêm: