Tokyo lên tiếng trước phát ngôn “chặt đầu” của Tổng Lãnh sự Trung Quốc
- Lý Ngọc
- •
Gần đây, Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Osaka Tiết Kiếm (Xue Jian) đã đăng tải trên mạng xã hội những lời lẽ mang tính đe dọa bạo lực nhằm vào Thủ tướng Nhật Bản Takaishi Sanae, khiến giới chính trị và dư luận Nhật Bản đồng loạt lên án mạnh mẽ. Chính phủ Nhật Bản hôm thứ Hai (10/11) xác nhận đã chính thức gửi công hàm phản đối tới phía Trung Quốc qua kênh ngoại giao, yêu cầu xóa nội dung liên quan và đưa ra lời giải thích. Cùng ngày, Thủ tướng Takaishi Sanae tái khẳng định tại Quốc hội rằng bà sẽ không rút lại phát biểu “sự cố ở Đài Loan có thể cấu thành tình huống đe dọa sự tồn vong của Nhật Bản”.
Nguồn cơn sự việc
Sự việc bắt đầu vào ngày 7/11, khi Thủ tướng Takaishi trong phiên họp Ủy ban Ngân sách Hạ viện phát biểu rằng nếu Trung Quốc (ĐCSTQ) phong tỏa trên biển hoặc dùng vũ lực với Đài Loan, thì điều đó có thể cấu thành “tình huống đe dọa sự tồn vong” – tức là Nhật Bản có thể thực thi quyền tự vệ tập thể. Đây là lần đầu tiên một Thủ tướng đương nhiệm của Nhật Bản công khai xác định mối liên hệ trực tiếp giữa “sự cố ở Đài Loan” và an ninh quốc gia của Nhật Bản.
Tối ngày 8/11/2025, Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Osaka Tiết Kiếm đã đăng phát ngôn đe dọa “chặt đầu” nhằm vào Thủ tướng Takaishi Sanae sau khi bà đưa ra lập trường về vấn đề Đài Loan.
Nhật Bản phản đối mạnh mẽ
Chánh Văn phòng Nội các Kihara Minoru ngày 10/11 phát biểu trong họp báo rằng phát ngôn của Tiết Kiếm là “cực kỳ không phù hợp đối với một người giữ chức vụ Tổng Lãnh sự của Trung Quốc”, đồng thời cho biết Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Đại sứ quán Nhật tại Trung Quốc đã gửi kháng nghị mạnh mẽ qua đường ngoại giao, yêu cầu ngay lập tức xóa bài đăng.
Theo nguồn tin, Cục trưởng Cục Châu Á – Châu Đại Dương của Bộ Ngoại giao Nhật Kanai Masaaki ngày 9/11 đã triệu tập quan chức Đại sứ quán Trung Quốc tại Nhật để tái khẳng định lập trường phản đối. Đến tối cùng ngày, bài đăng liên quan đã không còn khả dụng.
Khi được hỏi liệu chính phủ có xem xét yêu cầu Tiết Kiếm rời khỏi Nhật hay không, ông Kihara cho biết chính phủ đã nắm được nhiều hành vi không thích hợp khác của ông Tiết Kiếm, và đang nhiều lần yêu cầu phía Trung Quốc có biện pháp thích đáng, đồng thời sẽ tiếp tục thúc giục Bắc Kinh đưa ra lời giải thích rõ ràng.
Thủ tướng Takaishi tái khẳng định lập trường
Ngày 10/11, tại Quốc hội, Thủ tướng Takaishi Sanae nhấn mạnh không có ý định rút lại phát biểu về “tình huống Đài Loan có thể cấu thành mối đe dọa sự tồn vong”. Bà cho biết, phát biểu dựa trên giả định tình huống xấu nhất, phù hợp với lập trường nhất quán của chính phủ.
Bà nói thêm: “Tôi sẽ tránh đưa ra những câu trả lời quá cụ thể trong tương lai”, nhưng khẳng định đây là phát biểu theo đúng quan điểm của chính phủ, không có ý định rút lại hay sửa đổi.
Tiết Kiếm – nhà ngoại giao nhiều lần gây tranh cãi
Đây không phải lần đầu Tổng Lãnh sự Tạ Kiếm gây ra tranh cãi. Trong thời gian bầu cử Hạ viện Nhật Bản năm 2024, ông từng kêu gọi công khai trên mạng xã hội đề nghị cử tri Nhật bỏ phiếu cho đảng cánh tả thân Trung Quốc “Reiwa Shinsengumi”, khiến chính phủ Nhật chỉ trích là “can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ” và gửi kháng nghị ngoại giao, sau đó bài viết bị xóa.
Lần này, phát ngôn bạo lực nhắm vào Thủ tướng Nhật được xem là sai lầm ngoại giao nghiêm trọng hơn. Hãng Kyodo News dẫn lời quan chức chính phủ Nhật mô tả đây là “sai phạm chưa từng có trong giới ngoại giao”.
Tờ Tokyo Shimbun trích lời các chuyên gia ngoại giao cho rằng phát biểu của Tạ Kiếm có thể vi phạm Công ước Vienna về quan hệ ngoại giao. Trong khi đó, Sankei Shimbun đăng xã luận chỉ trích Tạ Kiếm là “ngoại giao thất cách”, kêu gọi chính phủ xem xét tuyên bố ông là “nhân vật không được hoan nghênh” (persona non grata).
Giới chính trị và dư luận đồng loạt lên án
Nhiều nghị sĩ Quốc hội Nhật bày tỏ “phẫn nộ tột độ”. Cựu Thứ trưởng Ngoại giao, Hạ nghị sĩ Matsubara Jin viết trên X rằng ông đã nhiều lần yêu cầu chính phủ trục xuất Tiết Kiếm theo Công ước Vienna.
Bình luận viên thời sự nổi tiếng Yaita Akio lên án Tiết Kiếm “hoàn toàn đánh mất lý trí ngoại giao”, cho rằng hành động của ông “gây tổn hại nghiêm trọng đến hình ảnh quốc tế của Trung Quốc”, đồng thời kêu gọi chính phủ Takaishi phản ứng cứng rắn trước “ngoại giao chiến lang” của Bắc Kinh.
Theo dữ liệu công khai, Tiết Kiếm, 57 tuổi, người Hoài An (Giang Tô), từng giữ chức Phó Vụ trưởng Vụ Châu Á Bộ Ngoại giao Trung Quốc, và từ tháng 11/2021 đảm nhiệm chức Tổng Lãnh sự Trung Quốc tại Osaka, hàm Đại sứ. Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn chưa có phản ứng công khai nào về vụ việc.
Xem thêm
Từ khóa tiết kiệm Ngoại giao chiến lang Takaishi
