“Ông ấy (Zelensky) đã hoàn toàn đúng… Chúng tôi không xin lỗi, vì cái cho là lỗi đó không tồn tại,” Cố vấn Podolyak nói về sự cố ngoại giao cấp tổng thống tại Tòa Bạch Ốc cuối tuần trước. Khi được hỏi về làm thế nào nối lại quan hệ với Tổng thống Trump, thì ông Podolyak nói rằng “đó là vấn đề địa chính trị” mà trong đó quan hệ cấp quốc gia được quyết định bởi các nhân tố mà ông cho là có tính quyết định cao hơn. Khi được hỏi về lời giải cho việc thiếu súng đạn, ông nói “chúng tôi tự sản xuất vũ khí cho mình,… tìm đến bạn bè ở Châu Âu để tìm giải pháp; cuối cùng mới là thỏa hiệp với Washington.”

230914 podo 01
Mykhailo Podolyak, Cố vấn cao cấp của Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine, 12/9/2024 (ảnh lấy từ video phỏng vấn)

Tờ báo Le Point (Pháp) bình luận về cuộc phỏng vấn của mình với Mykhailo Podolyak, Cố vấn cao cấp của Chánh văn phòng Tổng Ukraine, rằng ông Podolyak đã truyền đạt ý tứ “[Kiev] muốn duy trì quan hệ tốt nhất trong khả năng có thể với Washington, nhưng mà, những lời chỉ trích vẫn là nhiều hơn (il dit vouloir maintenir les meilleures relations possible, mais la critique affleure).”

Khi được phóng viên hỏi rằng sự cố Nhà Trắng cuối tuần trước có phải là sự sỉ nhục chăng, thì ông Podolyak nói Đó không phải là sự sỉ nhục. Đó là cuộc thảo luận đầy nhiệt huyết giữa các nhà lãnh đạo chính trị.

Theo nhiều kênh truyền thông đưa tin và đánh giá, Tổng thống Ukraine đã “bị đá khỏi Nhà Trắng”, bị hủy bữa trưa thân mật dù đã lên kế hoạch, đánh dấu sự kiện chưa từng có trong lịch sử ngoại giao Mỹ.

Ông Podolyak cho rằng nguyên nhân căn bản của sự cố đó là: Khác với chúng tôi, Mỹ tiếp tục tưởng rằng Nga là một quốc gia có thể đàm phán… Chúng tôi không thể đàm phán với Nga. Đoạn sau đó ông nói “Không thể đồng ý bất cứ điều gì với Nga.”

Đa số các bình luận trung lập cho rằng nguyên nhân căn bản của sự cố, nói nhẹ là do ông Zelensky đã tìm cách mở một cuộc tranh luận trước ống kính truyền thông trong một cuộc họp báo ngắn dùng để ăn mừng và ký thỏa thuận. Ông ta có mục đích khác. Nói nặng là ông Zelensky đã tìm cách lợi dụng Mỹ, trong khi ký thỏa thuận được hay không thì cũng không phải là mục đích chính.

Donald Trump từ lâu đã tỏ rõ quyết tâm tìm cách chấm dứt chiến tranh Ukraine bằng con đường đàm phán ngoại giao, thay vì bằng con đường leo thang chiến tranh như tổng thống tiền nhiệm. Cho nên, việc Zelensky bác bỏ khả năng đàm phán với Nga được chính quyền Trump coi là không thiện chí hợp tác.

Khi được hỏi về việc Ukraine sẽ như thế nào khi Mỹ chặn viện trợ, ông Podolyak nói rằng kỳ thực Ukraine “đã từng có lần bị hạn chế viện trợ trong 6 tháng rồi (ông nói về việc Đảng Cộng hòa ngăn chặn duyệt tại Hạ viện cuối 2023, ghi chú của biên tập) cho nên chúng tôi đã thích nghi rồi.”

“Bây giờ chúng tôi tự sản xuất vũ khí cho mình… với sự giúp đỡ của các đối tác Châu Âu. Chúng tôi tìm các giải pháp thay thế, tương tự, nhưng sản xuất ở Châu Âu. Nếu gặp khó khăn,… chúng tôi sẽ tìm đến bạn bè ở Châu Âu để tìm giải pháp. Cuối cùng mới là thỏa hiệp với Washington.”

Khi được hỏi về việc nối lại quan hệ với Tổng thống Trump, thì ông Podolyak trả lời rằng “đó là vấn đề địa chính trị, đối với Ukraine thì điều quan trọng là duy trì quan hệ song phương tích cực với Mỹ. Để giải vấn đề này, thì khuôn khổ cuộc thảo luận (le cadre de discussion) sẽ gồm Ukraine, quốc gia bị tấn công, EU, người hàng xóm lớn liên quan đến chiến tranh, và Mỹ, người bảo lãnh an ninh toàn cầu.” Ông không nói đến Nga trong “khuôn khổ” đó.

“Ông ấy (Zelensky) đã hoàn toàn đúng… Chúng tôi không xin lỗi, vì cái cho là lỗi đó không tồn tại,” ông Podolyak nhận định.

Sau sự cố cuối tuần trước ở Nhà Trắng, phía Mỹ đã yêu cầu ông Zelensky có lời xin lỗi. Mặc dù sau 3 lần, quá tam ba bận, không ký vào thỏa thuận khai khoáng, ông Zelensky lại một lần nữa nói rằng Kiev “sẵn sàng ký vào bất kỳ lúc nào và theo bất kỳ phương thức nào cho thuận tiện.” Tuy nhiên, ông không có lời xin lỗi. Dường như cách làm này là khớp với nhận định của Podolyak rằng quan hệ với Tổng thống Mỹ “là vấn đề địa chính trị” nhiều hơn là vấn đề ngoại giao.

Trong khi đó, phía Mỹ đã tái khẳng định rằng sẽ không có tiến triển nếu Zelensky không có thiện chí hướng đến mục đích chung là chấm dứt chiến tranh bằng đàm phán hòa bình.

“Tổng thống Trump có câu hỏi nghiêm túc rằng liệu Tổng thống Zelensky có cam kết theo tiến trình hòa bình hay không,” người đứng đầu CIA John Ratcliffe trả lời Fox News vào hôm Thứ Tư.

Nhật Tân