Dự án tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza (quận Ngô Quyền, Hải Phòng) “chưa thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất thực hiện dự án”, chậm tiến độ đầu tư, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

toa nha le chan hai phong
Một tòa chung cư tại quận Lê Chân, Hải Phong, tháng 11/2024. (Ảnh: Jesus Salas Dual/Shutterstock)

Ngày 23/12, Thanh tra Chính phủ công khai kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai; quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng của UBND TP. Hải Phòng.

Qua thanh tra 18 dự án bất động sản ở Hải Phòng, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều hạn chế, vi phạm, đồng thời kết luận trách nhiệm thuộc chủ tịch, phó chủ tịch UBND thành phố thời kỳ liên quan.

Dự án xây công trình không phép, dừng hoạt động, 8 năm Sở Tài nguyên và Môi trường không kiểm tra

Dự án đầu tư xây dựng nhà máy phân bón NPK (ở xã Kiền Bái, huyện Thủy Nguyên) do Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp GFS Việt Nam làm chủ đầu tư, được Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Mục tiêu của dự án nhằm đáp ứng nhu cầu phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp với công suất 360.000 tấn/năm, tiến độ thực hiện phân làm 2 giai đoạn.

Công ty cổ phần GFS Việt Nam được cấp phép thuê đất để xây dựng nhà máy theo quyết định do UBND TP Hải Phòng ban hành ngày 4/10/2016. Sau đó, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ký hợp đồng thuê đất cho doanh nghiệp này, hình thức thuê trả tiền hàng năm.

Dự án sau đó được UBND huyện Thủy Nguyên phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500. Quy hoạch này phù hợp với điều chỉnh quy hoạch chung của thành phố đến năm 2025, tầm nhìn 2050…

Đến thời điểm thanh tra, Công ty Cổ phần Phát triển nông nghiệp Việt Nam GFS, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính về tiền thuê đất đến hết năm 2023. Tuy nhiên, dự án còn một số vấn đề như các công trình xây dựng dự án đều không có giấy phép.

Theo cơ quan thanh tra, dự án còn chậm tiến độ, không đạt mục tiêu, hiện đã tạm dừng hoạt động. Báo cáo ngày 6/3/2024 thể hiện công ty mới đầu tư dây chuyền, chạy thử với tổng chi phí hơn 14 tỷ đồng (đạt 3,55% tổng mức đầu tư); từ năm 2017 đến nay, dự án dừng hoạt động, không triển khai tiếp, chậm 7 năm theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đã được cấp.

Ngày 14/12/2016, Thanh tra Sở Xây dựng Hải Phòng xử phạt hành chính số tiền 7,5 triệu đồng chủ đầu tư vì không lưu trữ đầy đủ hồ sơ chất lượng công trình xây dựng dự án. Tháng 11/2023, Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Phòng kiểm tra, phạt hành chính 85 triệu đồng, do chủ đầu tư chưa thực hiện đúng tiến độ.

Trong khi đó, từ năm 2016 đến nay, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của Công ty GFS Việt Nam nên không có kiến nghị UBND Thành phố có biện pháp xử lý theo quy định Luật Đất đai.

Dự án ở quận trung tâm chậm tiến độ, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

Đối với dự án tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza (số 20 đường Trần Phú, quận Ngô Quyền) do Công ty cổ phần Matexim Hải Phòng – Animex làm chủ đầu tư, Thanh tra Chính phủ xác định UBND TP. Hải Phòng có quyết định cho chủ đầu tư thuê để xây dựng trung tâm thương mại, văn phòng cho thuê, căn hộ để bán nhưng “chưa thực hiện trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất thực hiện dự án”.

Điều này không đúng quy định Luật Đất đai, dẫn đến chưa xác định được tiền sử dụng đất theo mục đích của dự án. Cục Thuế thành phố vẫn đang xác định tiền thuê đất hàng năm theo mục đích sử dụng cũ.

Đến thời điểm thanh tra, dự án chậm tiến độ đầu tư, chưa được UBND thành phố phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP. Hải Phòng kiểm tra, rà soát lại thủ tục pháp lý về đất đai, đầu tư, liên doanh, liên kết, đồng thời thực hiện đúng trình tự, thủ tục chuyển mục đích từ thuê đất sang giao đất. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện có vi phạm pháp luật về hình sự, cơ quan thanh tra đề nghị chuyển vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định.

Tương tự, đối với các dự án Hoàng Huy – Sở Dầu; dự án xây dựng khu nhà ở tại xã Lê Thiện; dự án Làng Việt kiều Quốc tế; dự án Khu nhà ở thương mại tại 85 đường vòng Cầu Niệm; dự án Khu nhà ở tại phường Nam Hải; dự án Khu đô thị mới Hoàng Huy Green River và dự án Khu dân cư tại thị trấn Vĩnh Bảo… Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP. Hải Phòng chỉ đạo kiểm tra, rà soát, xác định lại và thu bổ sung về ngân sách (nếu có) tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tại các lần giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng làm thay đổi cơ cấu sử dụng đất.

Các dự án Cụm công nghiệp thị trấn Tiên Lãng, dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất giày dép tại Lô CN5 thuộc Cụm công nghiệp thị trấn Tiên Lãng được khuyến nghị đôn đốc nộp tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa còn nợ ngân sách.

Đối với dự án nhà máy chế biến rau củ quả tại Lô CN4 thuộc Cụm công nghiệp thị trấn Tiên Lãng do Công ty TNHH Haphofood làm chủ đầu tư ,cần xác định, thu tiền thuê đất từ khi giao đất đến thời điểm thu hồi đất do nhà đầu tư tự nguyện trả lại đất.

Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị chỉ đạo Công ty Cổ phần thương mại Nam Sông Cấm nhanh chóng thực hiện dự án Công viên hai đầu cầu Bính (giai đoạn 1) phía bờ nam Sông Cấm theo đúng tiến độ đầu tư; xử lý nghiêm việc chậm tiến độ nếu không có lý do khách quan; xử lý dứt điểm việc tồn tại một số hộ dân chưa di chuyển tại Dự án đầu tư xây dựng Tòa nhà Matexim Hải Phòng Plaza của Công ty cổ phần Matexim Hải Phòng – Animex.

Theo Thanh tra Chính phủ, để xảy ra hạn chế, thiếu sót tại các dự án nêu trên có trách nhiệm của Chủ tịch, Phó chủ tịch UBND TP. Hải Phòng phụ trách lĩnh vực và lãnh đạo các Sở, ngành, cục thuế, lãnh đạo quận, huyện thời kỳ có liên quan.

Tổng Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND TP. Hải Phòng tăng cường quản lý vi phạm đất đai; đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm cá nhân, tổ chức, xử lý nghiêm theo thẩm quyền hoặc báo cáo, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý.

Nguyễn Quân