Hàng loạt sai phạm trong việc cổ phần hóa, thoái vốn tại Tổng công ty Vận tải thủy

Khánh Vy
•
Thứ Bảy, 04/03/2023

Thanh tra Chính phủ kết luận việc thoái vốn sai tại Tổng công ty Vận tải thủy (VIVASO) làm mất vốn Nhà nước hơn 16 tỷ đồng, 2 cảng đường thủy hoàn thành hơn 8 năm vẫn chưa được đưa vào sử dụng đúng quy định gây lãng phí gần 135 tỷ đồng, cùng hàng loạt sai phạm khác…

hang loat sai pham trong viec co phan hoa tai tong cong ty van tai thuy — Trụ sở Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP. (Ảnh: Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP/Facebook)

Truyền thông Nhà nước đồng loạt đưa tin Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận thanh tra, đồng thời chuyển hồ sơ liên quan đến việc cổ phần hóa và thoái vốn sai, mất vốn của Nhà nước tại các cảng Việt Trì, Ninh Phúc và Hà Nội của Tổng công ty Vận tải thủy (nay là Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP) sang Bộ Công an và Viện KSND Tối cao để điều tra.

Thoái vốn sai dẫn đến mất vốn Nhà nước hơn 16 tỷ đồng

Kết luận nêu rõ kiến nghị của Thanh tra Chính phủ đối với Bộ Công an và Viện KSND Tối cao: “Tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan Thanh tra Chính phủ về nội dung cổ phần hoá đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc) với tổng giá trị đầu tư gần 135 tỷ đồng và việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước tại cảng Hà Nội với số tiền hơn 16 tỷ đồng để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật”.

Theo kết luận, Tổng công ty Vận tải thủy (VIVASO) tiền thân là Tổng công ty Đường sông Miền Bắc được thành lập theo Quyết định số 2125 của Bộ GTVT, trên cơ sở tách 12 đơn vị sản xuất, kinh doanh của Cục Đường sông Việt Nam (nay là Cục Đường thủy Nội địa Việt Nam).

Ngày 28/12/2011, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam có Văn bản số 2447 phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thuộc Bộ GTVT, trong đó có việc cổ phần hóa VIVASO.

Từ tháng 6/2014 – 3/2016, Bộ GTVT thực hiện 2 lần thoái vốn Nhà nước tại Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP (lần 1 thoái 6.554.740 cổ phần tương ứng 20% vốn điều lệ vào tháng 4/2015 và lần 2 thoái 7.349.131 cổ phần tương ứng 22,42% vốn điều lệ vào tháng 3/2016).

Theo đó, từ tháng 4/2016 đến nay, Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP không còn vốn Nhà nước và hoạt động theo mô hình công ty cổ phần.

Theo Thanh tra Chính phủ, trước khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, VIVASO phải thực hiện việc xác nhận, đối chiếu công nợ và phải được khách nợ, chủ nợ ký biên bản, nhưng trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp VIVASO xác nhận, đối chiếu cả những khoản công nợ khi chưa được khách nợ, chủ nợ ký Biên bản đối chiếu là vi phạm quy định của Bộ Tài chính.

Cảng Hà Nội không theo dõi khoản công nợ phải thu của Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng với số tiền hơn 16 tỷ đồng là vi phạm quy định, dẫn đến việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước hơn 16 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ khẳng định việc xác định đối chiếu cả những khoản công nợ khi chưa được khách nợ, chủ nợ ký biên bản đối chiếu thuộc trách nhiệm VIVASO; xác định giá trị doanh nghiệp thiếu vốn, mất vốn Nhà nước trên 16 tỷ đồng thuộc trách nhiệm của cảng Hà Nội và VIVASO.

Hàng loạt sai phạm khác trong cổ phần hóa, lãng phí 2 cảng có vốn đầu tư gần 135 tỷ đồng

Về việc kiểm kê đối với cảng Việt Trì (tỉnh Phú Thọ), cảng Ninh Phúc (tỉnh Ninh Bình), Thanh tra Chính phủ cho rằng Bộ GTVT phê duyệt dự án Phát triển giao thông vận tải khu vực đồng bằng Bắc Bộ nhưng không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án.

Công ty hợp danh Kiểm toán Việt Nam và VIVASO kiểm kê, phân loại tài sản, thiếu danh mục cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (dự án WB6); chưa xử lý dứt điểm tài sản đối với quyền sử dụng đất, vi phạm Thông tư 202/2011 của Bộ Tài chính.

Ban chỉ đạo cổ phần hóa, Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cổ phần hóa nhưng thiếu trách nhiệm không phát hiện hoặc cố tình không báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc không thể đồng thời thực hiện cổ phần hóa VIVASO và Công ty TNHH MTV Vận tải và Xếp dỡ đường thủy nội địa với việc đầu tư nâng cấp cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc bằng nguồn vốn WB6.

Tổng công ty Vận tải thủy – CTCP khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép đã tự ý khai thác, sử dụng một phần cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (trong giai đoạn 2015-2020) là vi phạm Luật Xây dựng, cần phải xử lý, thu về ngân sách khoản lợi nhuận thu được. Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cho rằng khi xem xét cần xét đến các tài sản này đều nằm trên đất do VIVASO quản lý.

Những việc nêu trên đã dẫn đến hậu quả là việc cổ phần hóa của VIVASO thiếu chính xác; cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định dẫn đến lãng phí vốn đầu tư với số tiền gần 135 tỷ đồng.

“Để xảy ra tồn tại và hậu quả nêu trên thuộc trách nhiệm của Ban quản lý dự án, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, Bộ GTVT khi thực hiện đầu tư xây dựng (không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án); VIVASO, Tổ giúp việc, đơn vị tư vấn, Ban chỉ đạo cổ phần hóa, Bộ GTVT khi thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án cổ phần hóa không đúng quy định”, Thanh tra Chính phủ kết luận.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ GTVT xem xét, xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến các vi phạm trong việc xây dựng phương án cổ phần hoá, xác định giá trị của doanh nghiệp để cổ phần hoá…

Đồng thời, cơ quan này kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP. Hà Nội xem xét, xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan đến việc chậm có phương án xử lý 3 lô đất khi cổ phần hóa của VIVASO; không kiểm tra, xử lý tình trạng xây dựng trái phép, không phép trên khu đất tại cảng Hà Nội tại Tổng công ty vận tải thuỷ – CTCP.