Formosa Hà Tĩnh khắc phục xong ô nhiễm, được dừng giám sát đặc biệt?

Theo đánh giá của Bộ Tài Nguyên-Môi Trường (TN-MT), Formosa Hà Tĩnh đã đầu tư tốt nhất cho việc cải tiến hệ thống bảo vệ môi trường, toàn bộ 53 lỗi vi phạm đã khắc phục xong, do đó, công ty này được dừng giám sát đặc biệt về môi trường. Tuy nhiên, báo cáo khoa học để chứng minh về tình trạng nước, không khí, đất, chất lượng nguồn hải sản cũng như hệ sinh thái biển từ năm 2016 tới nay không được đại diện các cơ quan quản lý về môi trường đề cập.

Dừng giám sát đặc biệt Formosa Hà Tĩnh, thanh tra đột xuất khi “có các vấn đề”

Gần 5 năm sau thảm họa (tháng 4/2016), Hội đồng Giám sát liên ngành gồm Bộ TN-MT, bộ, ngành, UBND tỉnh Hà Tĩnh và các cơ quan khoa học, chuyên gia về môi trường đã thống nhất dừng giám sát đặc biệt về bảo vệ môi trường với Formosa Hà Tĩnh, ông Hoàng Văn Thức – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường xác nhận mới đây, Dân Trí ngày 19/1 đưa tin.

Hồi tháng 12/2020, đại diện Hội đồng Giám sát liên ngành – Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân đã đề xuất kết thúc giám sát đặc biệt với công ty này. Theo ông Nhân, “chất thải Formosa được kiểm soát chặt chẽ, chất lượng nước thải, khí thải đáp ứng quy định trước khi xả thải ra môi trường”.  

“Tại phiên họp đánh giá kết quả bảo vệ môi trường của Formosa Hà Tĩnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường Hoàng Văn Thức cho rằng Formosa Hà Tĩnh đã hoàn thành khắc phục các lỗi vi phạm, tăng cường đầu tư bảo vệ môi trường, bảo đảm quy chuẩn Việt Nam tiến tới quy chuẩn quốc tế.  Vì vậy, cơ chế giám sát đặc biệt được duy trì liên tục từ 7/2016 đến nay có thể chuyển sang cơ chế giám sát định kỳ. Đề xuất này được đại diện các bộ, ngành, các chuyên gia tán thành”, trang Đại biểu Nhân dân (thuộc Văn phòng Quốc hội) ngày 14/12 tường thuật.

Trong một bài phỏng vấn riêng đăng trên Dân Trí ngày 19/1, ông Thức cho biết dừng giám sát đặc biệt về môi trường với Formosa Hà Tĩnh vì công ty này đã khắc phục xong 53/53 lỗi vi phạm do Đoàn kiểm tra liên ngành của Bộ TN-MT chỉ ra, bổ sung 10 hạng mục công trình bảo vệ môi trường. Ngoài ra, Formosa Hà Tĩnh góp một phần quan trọng cho tăng trưởng kinh tế khi năm 2020 nộp thuế 430 triệu USD và tạo việc làm cho trên 6.000 người Việt Nam, ông Thức nói, dẫn theo báo cáo của công ty này.

Về việc kiểm soát vi phạm sắp tới, Bộ TN-MT, chính quyền tỉnh Hà Tĩnh, các bộ ngành liên quan sẽ tổ chức thanh tra, kiểm tra định kỳ, thường xuyên và đột xuất, trong đó, thanh tra đột xuất khi có các vấn đề môi trường phát sinh, ông Thức nói.

• Hà Tĩnh xác định 10 cán bộ có dấu hiệu vi phạm trong vụ Formosa

Formosa Hà Tĩnh: Vẫn phát sinh hơn 3 triệu tấn chất thải rắn hàng năm

Formosa Hà Tĩnh là công ty gây nên thảm họa ô nhiễm môi trường đặc biệt nghiêm trọng tại miền Trung Việt Nam, phát hiện vào tháng 4/2016. Trong quá trình vận hành thử nghiệm tổ hợp nhà máy, nước thải có chứa độc tố phenol, xyanua không qua xử lý được xả thẳng ra biển, hậu quả khiến gần 200 tấn cá chết dọc 200 km bờ biển miền Trung Việt Nam, ghi nhận 1 thợ lặn tử vong sau khi lặn tại cảng Sơn Dương – Formosa.

Thảm họa trên kéo theo hơn 39.000 lao động tại 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế mất việc làm. Sau một năm xảy ra thảm họa, tổng cộng 263.000 lao động bị ảnh hưởng, trong đó khoảng 100.000 lao động bị ảnh hưởng trực tiếp. Ngành khai thác thủy sản giảm 20% sản lượng, GDP cả nước tăng dưới 6% sau 9 tháng, 154 loài hải sản trong vòng 13,5 hải lý tại 4 tỉnh được khuyến cáo không nên ăn…

Không đồng ý với mức bồi thường 500 triệu USD (được chia thành nhiều khoản, tiền bồi thường trả kéo dài trong nhiều năm), nhưng sau nhiều cuộc biểu tình bị chính quyền ngăn chặn, tháng 6/2019, hàng nghìn người dân miền Trung Việt Nam với sự hỗ trợ của nhiều hội đoàn nộp đơn chính thức kiện Formosa ở Đài Loan.

Đứng đơn kiện là nhóm Công lý cho Nạn nhân Formosa. Tổng số nạn nhân ghi danh để tham dự vào vụ kiện chờ bổ túc hồ sơ là 7.875 người. Tổng cộng 24 đối tượng bị kiện, trong đó có Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, Tập đoàn Formosa Plastics Group (công ty mẹ), các công ty khác có đầu tư vào Hà Tĩnh, các thành viên ủy ban quản trị và cổ đông của các công ty này.

Trước đó một tháng, một thông tin bất ngờ được công bố khi tháng 5/2019, Công an Hà Tĩnh có công văn gửi Bộ TN-MT kiến nghị tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của Formosa Hà Tĩnh theo đúng nội dung cam kết trong báo cáo ĐTM và quy định pháp luật về bảo vệ môi trường.

Công văn số 495/CAT-CSMTr ngày 6/4/2019 do Đại tá, Giám đốc Công an tỉnh Hà Tĩnh Võ Trọng Hải ký cho hay: “Quá trình hoạt động của dự án Formosa phát sinh rất nhiều loại chất thải, được phân thành 14 nhóm và 64 danh mục với hàng nghìn tên chất thải; tổng khối lượng chất thải rắn phát sinh hàng năm là 3.360.500 tấn, trong đó, các loại bùn thải, xỉ thép phát sinh và tồn kho với khối lượng rất lớn.”

Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết việc phân định các loại bùn bụi đều do Formosa thuê các đơn vị tư nhân (được Bộ TN-MT cấp phép) để phân tích các chỉ tiêu về môi trường. Việc phân định chất thải rất khó mang tính khách quan, chính xác… Các kết quả phân tích vượt ngưỡng, Formosa không cung cấp cho cơ quan chức năng để theo dõi, quản lý.

Phương án tái chế chất thải của Formosa Hà Tĩnh còn lưu lại nhiều thành phần nguy hại, nếu tái sử dụng hoặc chuyển giao sẽ ảnh hưởng rất lớn đến môi trường…, Tuổi Trẻ ngày 8/5/2019 dẫn nguồn tin cho hay.

Bất kể những những bất cập vừa được báo cáo gần nhất vào năm 2019, việc dừng giám sát đặc biệt việc bảo vệ môi trường với Formosa Hà Tĩnh không được Bộ TN-MT công bố chính thức, cũng không xuất hiện trên cổng thông tin của Bộ này.  Điều tương tự đã xảy ra trước đó, khi sự kiện Formosa và thảm họa môi trường miền Trung không nằm trong top 10 sự kiện môi trường 2016 do Bộ TN-MT bầu chọn.

Hiện ngoài thông tin về việc Hội đồng Giám sát liên ngành thống nhất dừng giám sát đặc biệt về bảo vệ môi trường với Formosa Hà Tĩnh, báo cáo khoa học về tình trạng nước, không khí, đất, chất lượng nguồn hải sản cũng như tình trạng của hệ sinh thái biển từ năm 2016 tới nay không được cung cấp.

Trong một công bố vào tháng 1/2021, Formosa Hà Tĩnh cho biết năm 2020, sản lượng phôi thép đạt 5,85 triệu tấn, tiêu thụ 5,9 triệu tấn sản phẩm thép, doanh thu 2,9 tỷ USD. Năm 2021, công ty này đặt mục tiêu sản xuất 6,5 triệu tấn phôi thép (tăng 11,1%), tiêu thụ 6,5 triệu tấn thép thành phẩm (tăng 10,1%), doanh thu khoảng 3,7 tỷ USD (tăng 27,5%).

Vĩnh Long

Xem thêm: