Đài Loan nói Trung Quốc xuyên tạc, nhận vơ vai trò chủ đạo trong kháng chiến chống Nhật. Bắc Kinh phản pháo, cho rằng Đài Loan bóp méo công lao của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Vào tháng Chín, Trung Quốc sẽ tổ chức duyệt binh quy mô lớn tại Bắc Kinh kỷ niệm ngày chiến tranh kết thúc. Đài Loan kêu gọi dân chúng không tham dự lễ duyệt binh của Trung Quốc.

shutterstock 2186867901 scaled
Hình ảnh cờ Đài Loan và cờ Trung Quốc (Ảnh: BOKEH STOCK / shutterstock)

Cựu chiến binh Pan Cheng-fa, năm nay 99 tuổi, nói ông vẫn nhớ rõ mình đã chiến đấu cho Trung Hoa Dân Quốc chống lại Nhật Bản trong Thế chiến II, và tỏ ra bức xúc khi được hỏi về vai trò của lực lượng cộng sản, vốn chỉ là đồng minh bất đắc dĩ với chính phủ Quốc Dân Đảng lúc bấy giờ.

Chúng tôi đã cấp cho họ vũ khí, trang thiết bị – chúng tôi làm họ mạnh lên,” ông Pan kể lại tại một sự kiện ở Đài Bắc, nhân kỷ niệm 80 năm ngày Thế chiến II chấm dứt.

Trong lúc lễ duyệt binh quy mô lớn đang được chuẩn bị tại Bắc Kinh để kỷ niệm chiến thắng, cả Đài Loan – với quốc hiệu chính thức vẫn là Trung Hoa Dân Quốc – và Đảng Cộng Sản Trung Quốc (ĐCSTQ) – với quốc hiệu là Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa – hiện đang lâm vào một cuộc khẩu chiến gay gắt về diễn giải câu chuyện lịch sử, và ai mới thực sự là bên xứng đáng nhận công lao đánh bại phát xít Nhật.

Tại Trung Quốc đại lục, chiến sự thực sự nổ ra dữ dội từ năm 1937 khi Nhật Bản xua quân xâm lược Trung Quốc toàn diện, kéo dài cho đến khi Nhật Bản đầu hàng năm 1945. Sau đó, Đài Loan – sau nhiều thập kỷ bị Nhật Bản cai trị – được trao trả lại cho Trung Hoa Dân Quốc.

Nhưng ngay sau khi Nhật Bản bị đánh bại, mục tiêu kế tiếp của (những người cộng sản) chính là Trung Hoa Dân Quốc,” ông Pan nói thêm, ám chỉ đến cuộc nội chiến tái bùng phát, đưa đến thắng lợi của Chủ tịch Trung Quốc đầu tiên Mao Trạch Đông và buộc chính phủ Quốc Dân Đảng phải rút chạy sang Đài Loan vào năm 1949.

Đảng Cộng sản Trung Quốc thường nhắc đi nhắc lại về công trạng chống Nhật, nhưng phần lớn các trận đánh ác liệt đều do quân đội Quốc Dân Đảng dưới quyền Tưởng Giới Thạch gánh vác. Và chính Trung Hoa Dân Quốc mới là bên ký hiệp ước hòa bình với tư cách một trong những quốc gia đồng minh.

Trong cuộc kháng chiến chống Nhật của Trung Hoa Dân Quốc, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa khi ấy thậm chí còn chưa tồn tại. Thế nhưng, Đảng Cộng sản Trung Quốc nhiều năm qua liên tục bóp méo sự thật, [tự nhận là lực lượng] đã lãnh đạo cuộc kháng chiến,” nhà hoạch định chính sách hàng đầu của Đài Loan, ông Khâu Thuý Chính (Chiu Chui-cheng), phát biểu ngày 15 tháng 8 – kỷ niệm đúng ngày Nhật Bản đầu hàng.

Hội đồng Các vấn đề Đại lục, do ông Khâu đứng đầu, còn nhắc lại cáo buộc cũ về chiến lược của ông Mao vào thời điểm đó là: “70% lo củng cố lực lượng, 20% đối phó [Quốc Dân Đảng], và chỉ 10% đánh Nhật,” điều mà phía ĐCSTQ luôn phủ nhận.

Các buổi lễ kỷ niệm ở Đài Loan trông khiêm nhường hơn nhiều, và không đề cập đến vai trò của phía ĐCSTQ ngoại trừ lên án họ. 

Tại Đài Bắc vào tối thứ Năm (21/8), Bộ Quốc phòng tổ chức một buổi hòa nhạc, trong đó có sự góp mặt của các nghệ sĩ hóa trang thành những người lính mặc quân phục Quốc Dân Đảng thời Thế chiến II, hình ảnh phi đội Phi Hổ (Flying Tigers-những phi công Mỹ tình nguyện bay cho không lực Trung Hoa Dân Quốc), và cả phần trình diễn rap của nhóm nhạc hip-hop Đài Loan Nine One One

Lịch sử minh chứng rằng cuộc kháng chiến [chống Nhật] được lãnh đạo và giành thắng lợi bởi Trung Hoa Dân Quốc,” Bộ Quốc phòng Đài Loan nhấn mạnh trong chương trình biểu diễn.

Phía Trung Quốc đại lục đã ngay lập tức phản pháo lại những gì họ coi là động thái xuyên tạc vai trò của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận chính thức của đảng, viết trong một bài bình luận trực tuyến rằng cần cảnh giác trước những nỗ lực “xuyên tạc, bóp méo vai trò của Đảng Cộng sản Trung Quốc, xương sống của đất nước”, trong kháng chiến chống Nhật.

Bắc Kinh khẳng định chiến thắng thuộc về toàn thể nhân dân Trung Quốc, bao gồm cả những người dân Đài Loan, và cũng đang ăn mừng rằng sự kiện chiến tranh kết thúc vào năm 1945 còn mang ý nghĩa Đài Loan – từng là thuộc địa Nhật từ năm 1895–được “trả lại” cho Đảng Cộng sản Trung Quốc như một phần của hiệp định hòa bình.

Đài Loan bác bỏ, không hề đề cập đến bất kỳ thỏa thuận nào khi ấy trao trả Đài Loan cho Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa – vốn chỉ mới được thành lập sau đó bốn năm, vào cuối năm 1949.

Tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức, trong dịp kỷ niệm ngày 15 tháng 8, đăng trên mạng xã hội Facebook thông điệp rằng “xâm lược tất sẽ bị đánh bại” – ám chỉ rõ ràng đến các mối đe dọa quân sự của Bắc Kinh đối với hòn đảo này.

Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thì tự nhận mình là nhà nước kế tục của Trung Hoa Dân Quốc và khẳng định Đài Loan là một phần lãnh thổ cố hữu của Bắc Kinh – một lập luận mà chính quyền Đài Bắc cương quyết phủ nhận.

Chính phủ Đài Loan còn kêu gọi dân chúng không tham dự lễ duyệt binh của Bắc Kinh, vì như vậy chẳng khác nào mặc nhiên củng cố các yêu sách lãnh thổ của Bắc Kinh và ủng hộ phiên bản của họ về ý nghĩa của lễ kỷ niệm.

Cựu chiến binh Pan, chia sẻ rằng gia đình của ông ở lại Trung Quốc đại lục sau nội chiến đã phải chịu cảnh bức hại trong khi ông trốn sang Đài Loan, cho rằng lễ duyệt binh tại Bắc Kinh hoàn toàn không liên quan gì đến ông.

Tôi không thể nói được một lời tốt đẹp nào về những người cộng sản,” ông Pan phát biểu.

Thiên Vân biên dịch, theo Reuters