Tổng thống Trump vừa cho phép gã khổng lồ công nghệ Nvidia bán chip H20 cho Trung Quốc, nhưng công ty này phải nộp 15% doanh thu bán hàng cho Bộ Tài chính Hoa Kỳ. Chính quyền Bắc Kinh đang gây áp lực lên các công ty Trung Quốc, yêu cầu họ ngừng mua chip H20.

id14563522 2507262218181749 600x400 1
Bên ngoài của Nvidia, nhà cung cấp công nghệ đồ họa và bộ xử lý phương tiện kỹ thuật số hàng đầu thế giới, được nhìn thấy tại trụ sở chính ở Santa Clara, California, vào ngày 26/7/2025. (Zhou Rong/The Epoch Times)

Theo báo Financial Times, vào ngày 15/7 — tức chỉ một ngày sau khi chính quyền Trump dỡ bỏ lệnh kiểm soát xuất khẩu đối với H20 — Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick tuyên bố rằng: “Hoa Kỳ sẽ không bán cho Trung Quốc những sản phẩm tốt nhất, cũng không bán sản phẩm đứng thứ hai, thậm chí cả sản phẩm đứng thứ ba cũng không bán. Chúng tôi chỉ muốn bán cho Trung Quốc một lượng sản phẩm vừa đủ để các nhà phát triển nước này tiếp tục phụ thuộc vào hệ sinh thái công nghệ của Mỹ”.

Sau đó, chính quyền Bắc Kinh đã chỉ định chip Nvidia H20 là “vật liệu chiến lược” và yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ đám mây lớn ngừng mua H20. Điều này có thể mang lại lợi ích cho các công ty nội địa Trung Quốc như Biren Technology, Huawei, Enflame và Moore Threads.

Nhưng tình hình lại đảo ngược – DeepSeek đã từ bỏ việc sử dụng bộ xử lý AI Ascend của Huawei để đào tạo mô hình R2 do hiệu suất không ổn định của chip Huawei, tốc độ kết nối giữa các chip không đủ và những hạn chế của nền tảng phần mềm cốt lõi CANN của Huawei.

Điều này đặt ra câu hỏi liệu Bắc Kinh có thực sự có thể dựa vào phần cứng của riêng mình để thúc đẩy phát triển AI hay không.

Việc chi hàng tỷ đô la để hỗ trợ ngành công nghiệp bán dẫn vẫn phụ thuộc vào phương Tây

Trong bối cảnh Hoa Kỳ ngày càng áp đặt các lệnh trừng phạt đối với lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc, chính quyền  Trung Quốc từ lâu đã chủ trương độc lập về công nghệ, đặc biệt là trong các công nghệ mới nổi, kể từ giữa những năm 2010. Tuy nhiên, bất chấp hàng tỷ đô la đầu tư của chính phủ vào các nhà máy sản xuất wafer và ngành công nghiệp bán dẫn trong nhiều năm, công nghệ của Trung Quốc vẫn tụt hậu so với phương Tây, khiến việc thiết lập một chuỗi cung ứng AI hoàn chỉnh và độc lập trở nên khó khăn.

Trung Quốc cũng thiếu một hệ sinh thái phần mềm có thể cạnh tranh với CUDA, một nền tảng điện toán phần mềm và mô hình lập trình do Nvidia phát triển giúp cải thiện đáng kể hiệu quả tính toán.

Nvidia vẫn thống trị thị trường

Trong hơn một thập kỷ qua, Nvidia đã cung cấp GPU (bộ xử lý đồ họa) hiệu suất cao kết hợp với hệ sinh thái phần mềm CUDA ổn định và linh hoạt. Do đó, các công ty AI lớn của Trung Quốc, bao gồm Alibaba, Baidu, Tencent và DeepSeek, đều tin tưởng vào phần cứng và phần mềm của Nvidia.

Mặc dù Alibaba và Baidu cũng phát triển bộ xử lý AI của riêng mình, họ vẫn mua số lượng lớn Nvidia H20.

Công ty nghiên cứu chất bán dẫn SemiAnalysis ước tính Nvidia đã sản xuất khoảng một triệu HGX H20 vào năm ngoái, hầu hết trong số đó đã được Trung Quốc mua.

SemiAnalysis trước đó đã công bố một báo cáo chỉ ra rằng bộ xử lý AI Ascend 910C của Huawei, được cho là “Made in China”, thực chất sử dụng chip 7nm của TSMC. Một Ascend 910B khác cũng sử dụng chip TSMC. SMIC bị nghi ngờ chỉ là một công ty bù nhìn.

Lennart Heim, một nhà nghiên cứu tại tổ chức tư vấn RAND của Mỹ, cũng cho biết Huawei đã sử dụng các biện pháp bất hợp pháp để mua khoảng ba triệu chip từ TSMC vào năm 2024 để sản xuất khoảng 1,4 triệu đến 1,5 triệu chip Ascend 910C, gần bằng nguồn cung của Nvidia cho Trung Quốc.

Mặc dù vậy, các công ty Trung Quốc khác, ngoại trừ mẫu Pengcheng Pangu của Huawei, vẫn thích Nvidia hơn.

Ví dụ, mô hình R1 của DeepSeek được đào tạo trên 50.000 GPU dòng Nvidia Hopper, bao gồm 30.000 GPU HGX H20, 10.000 GPU H800 và 10.000 GPU H100. Nền tảng phần mềm của nó gần như hoàn toàn dựa trên CUDA.

Khi DeepSeek phát triển mô hình R2, mặc dù chính quyền Trung Quốc hy vọng rằng họ sẽ chuyển sang sử dụng Ascend 910 của Huawei, nhưng do hiệu suất không ổn định và nhiều lý do khác, cuối cùng họ đã chuyển lại sử dụng GPU của Nvidia để đào tạo và chỉ sử dụng Ascend để suy luận.

Tình thế khó khăn của ngành công nghiệp bán dẫn của Trung Quốc 

Về phần cứng, Trung Quốc vẫn chưa thể sản xuất chip AI tiên tiến tương đương với AMD và Nvidia trong nước.

Tất cả các công ty chip AI hàng đầu của Trung Quốc, bao gồm Huawei, BiRen và Moore’s Thread, đều nằm trong Danh sách Thực thể của Bộ Thương mại Hoa Kỳ và không thể sử dụng quy trình sản xuất tiên tiến của TSMC. Các công ty này buộc phải phụ thuộc vào Tập đoàn Sản xuất Bán dẫn Quốc tế (SMIC), vốn có công nghệ vẫn còn lạc hậu.

Mặc dù SMIC tuyên bố họ có thể sản xuất chip 7nm và có kế hoạch tiến tới 6nm và 5nm, nhưng năng lực sản xuất và tỷ lệ sản lượng vẫn còn là câu hỏi.

Về mặt phần mềm, CANN của Huawei và các phần mềm khác tụt hậu so với CUDA chủ yếu vì chip Ascend ít được sử dụng, gây khó khăn cho việc thu hút đầu tư từ các nhà phát triển. Ngược lại, sự phổ biến của nền tảng CUDA chính xác là nhờ hàng triệu GPU Nvidia, tạo nên một chu kỳ tích cực.

Ngay cả khi Trung Quốc có thể cung cấp số lượng lớn GPU Ascend hoặc Biren, các nhà phát triển vẫn sẽ không lựa chọn những bộ xử lý này nếu nền tảng phần mềm chưa hoàn thiện. Thất bại trong đào tạo R2 của DeepSeek là ví dụ điển hình nhất.

Do đó, ngành công nghiệp bán dẫn AI của Trung Quốc bị hạn chế bởi năng lực sản xuất không đủ, hạn chế về công nghệ và sự cạnh tranh quá mức giữa các công ty, khiến việc thách thức hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn do Nvidia thiết lập trở nên khó khăn.

(Bài viết này dựa trên báo cáo của Tom’s Hardware)