TQ: Nhật báo Quân đội và Tân Hoa Xã bất ngờ đổi giọng báo hiệu gì?

Ông Tập Cận Bình – lãnh đạo cao nhất kiêm Chủ tịch Quân ủy Trung ương (QUTW) của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) – gần đây đã ký “Điều lệnh chung” quân đội mới được sửa đổi. Trước đó 7 năm, ông Tập đã ký phiên bản thử nghiệm của “Điều lệnh chung” này. Qua đối chiếu cách đưa tin từ những tờ báo chủ chốt liên quan như Tân Hoa Xã và Nhật báo Quân đội, có thể phần nào suy đoán vấn đề kiểm soát quân quyền của ông Tập hiện nay.

Trong đưa tin về vấn đề này, cơ quan ngôn luận chính của ĐCSTQ là Tân Hoa Xã không còn đề cập đến “chế độ trách nhiệm” của Chủ tịch QUTW – vấn đề vẫn thấy trong các bản thông tin trước đó – thay vào đó nhấn mạnh vào “quản lý quân đội theo pháp luật” và yêu cầu quân đội “lắng nghe và tuân theo sự lãnh đạo của Đảng”.

Nhật báo Quân đội của ĐCSTQ cũng đã có động thái hiếm thấy khi đăng một bài xã luận hưởng ứng thông tin của Tân Hoa Xã; về đại thể bài bình luận cũng bỏ quan điểm “duy trì hạt nhân Tập Cận Bình” – một dấu hiệu nữa cho thấy vị thế “hạt nhân” của ông Tập không ổn định hoặc ông Tập đang mất quyền kiểm soát quân đội.

Tân Hoa Xã không đề cập đến chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW

Hãng thông tấn Tân Hoa Xã của ĐCSTQ đưa tin hôm 21/2/2025 rằng Chủ tịch QUTW Tập Cận Bình gần đây đã ký bản sửa đổi của “Điều lệnh chung” (gồm “Điều lệnh Nội bộ”, “Điều lệnh Kỷ luật” và “Điều lệnh Tổ chức”), sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1/4/2025.

Thông tin đề cập đến “Tư tưởng Tập Cận Bình” và “Tư tưởng Tập Cận Bình về tăng cường quân đội”, nhưng không đề cập đến “2 biện pháp bảo vệ” hoặc “chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW”; thay vào đó nhấn mạnh đến “quản lý quân đội theo pháp luật” và “nâng cao trình độ pháp trị trong quân đội”, yêu cầu quân đội “nghe và làm theo chỉ đạo của Đảng”.

7 năm trước, Tân Hoa Xã đưa tin vào ngày 15/4/2018 rằng Chủ tịch QUTW Tập Cận Bình đã ký “Điều lệnh chung” sửa đổi và có hiệu lực kể từ ngày 1/5/2018, theo đó thông tin đề cập đến “Tư tưởng của Tập Cận Bình về việc tăng cường quân đội” và “Thực hiện toàn diện, sâu sắc chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW”; nhấn mạnh “quản lý chặt chẽ quân đội một cách toàn diện”.

So với tin từ 7 năm trước của Tân Hoa Xã về “Điều lệnh chung”, tin mới nhất lần này có 2 thay đổi đáng kể: thứ nhất, là thay đổi từ “quản lý chặt chẽ quân đội một cách toàn diện” thành “quản lý quân đội theo pháp luật”; thứ hai, không còn đề cập đến chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW, thay vào là yêu cầu quân đội “nghe và làm theo Đảng”.

Trước đây, từ sau khi Tập Cận Bình lên nắm quyền, “kỷ luật quân đội nghiêm ngặt” đồng nghĩa với các cuộc thanh trừng trong quân đội; và “chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW” là biểu tượng cho việc Tập nắm quân quyền. Như vậy so với 7 năm trước đã có những thay đổi nhạy cảm trong cách đưa tin của Tân Hoa Xã – cơ quan truyền thông trung ương của ĐCSTQ – vấn đề có thể xem là ẩn số của bộ máy chính trị nòng cốt trong ĐCSTQ.

Nhấn mạnh “quản lý quân đội theo pháp luật” và không đề cập đến chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW

Ngày 22/2/2025, một ngày sau khi Tân Hoa Xã đưa tin ông Tập Cận Bình đã ký “Điều lệnh chung”, Nhật báo Quân đội của ĐCSTQ đã đăng một bài xã luận với giọng điệu phù hợp bản tin của Tân Hoa Xã, đề cập đến “Tư tưởng Tập Cận Bình” và “Tư tưởng của Tập Cận Bình về việc tăng cường quân đội”, nhưng không đề cập đến “2 biện pháp bảo vệ” cũng không đề cập “Chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW”.

Bài xã luận của báo quân đội nhấn mạnh xuyên suốt “quản lý quân đội theo pháp luật”, yêu cầu “Đảng ủy quyết định theo pháp luật; cơ quan chỉ đạo theo pháp luật; quân đội hành động theo pháp luật; cán bộ, chiến sĩ thực hiện nhiệm vụ theo pháp luật”.

Bài xã luận trên báo quân đội là tuyên bố cao nhất của quân đội ĐCSTQ và có sức nặng chính trị quan trọng thể hiện xu thế cuộc đấu đá nội bộ giữa các lãnh đạo cấp cao của Đảng.

Nhìn lại bài phát biểu trong chuyến công du miền nam Trung Quốc vào năm 1992, ông Đặng Tiểu Bình [khi đó đã không còn giữ chức vụ nhưng được cho rằng vẫn ở hậu trường kiểm soát] đã trực tiếp nhắc đến tên Giang Trạch Dân: “Ai không cải cách sẽ phải từ chức”. Khi đó, ông Giang Trạch Dân là Tổng Bí thư ĐCSTQ đã kiểm soát các phương tiện truyền thông của Đảng và không đưa tin chi tiết về chuyến công du miền nam của ông Đặng Tiểu Bình hoặc nội dung bài phát biểu của ông. Sau đó ông Dương Bạch Băng khi đó là Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị kiêm thư ký QUTW đã trực tiếp chỉ đạo tờ báo quân đội đăng bài xã luận có tựa đề “Bảo vệ cải cách và mở cửa”, nhắm trực tiếp vào Giang Trạch Dân. Ông Dương Bạch Băng thay mặt quân đội chính thức bày tỏ lập trường, quân đội trở thành hậu thuẫn mạnh mẽ nhất của Đặng Tiểu Bình. Sau đó Giang đã có bản “tự phê bình sâu sắc” tại cuộc họp Bộ Chính trị vào tháng 3/1992, cho phép giữ được chức vụ.

Lần này bài xã luận đăng trên Nhật báo Quân đội của ĐCSTQ nhấn mạnh “quản lý quân đội theo pháp luật” và không đề cập đến chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW – một tín hiệu chính trị không thể không chú ý.

So với 7 năm trước, bài bình luận của Nhật báo Quân đội đã xóa phần lớn tuyên bố ủng hộ Tập Cận Bình

Ngày thứ 3 sau khi Tân Hoa Xã đưa tin ông Tập Cận Bình đã ký “Điều lệnh chung”, ngày 23/2/2025 Nhật báo Quân đội của ĐCSTQ cũng công bố bài xã luận liên quan. 7 năm trước, vào ngày 17/4/2018 Nhật báo Quân đội cũng đã đăng bài xã luận về “Điều lệnh chung” (thử nghiệm).

Khi so sánh hai bài bình luận, có nhiều từ và câu giống hệt nhau hoặc thậm chí lặp lại. Tuy nhiên so với bài bình luận cách đây 7 năm ca ngợi ông Tập Cận Bình, bài bình luận mới nhất đã có sự thay đổi đáng kể, trong đó xóa bỏ nhiều tuyên bố ca ngợi Tập Cận Bình và “duy trì hạt nhân Tập Cận Bình”.

Đầu tiên, tiêu đề của bài viết cách đây 7 năm là “Tự giác bảo vệ vị trí hạt nhân [Tập Cận Bình], kiên quyết tuân thủ mệnh lệnh”, trong đó đã nhấn mạnh bảo vệ Tập Cận Bình; đoạn đầu tiên của bài viết nhấn mạnh quán triệt theo “Điều lệnh chung”: “Trước hết phải tự giác bảo vệ hạt nhân [Tập Cận Bình], kiên quyết tuân thủ mệnh lệnh – là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất”.

Bài bình luận hiện nay có tiêu đề “Tự giác tăng cường tuân thủ định hướng cơ bản của lãnh đạo chính trị”. Câu đầu tiên của bài viết nhấn mạnh rằng “Điều lệnh chung” là “bảo đảm về mặt thể chế để xây dựng quân đội luôn duy trì định hướng chính trị đúng đắn” – đây là một tuyên bố mới và không có trong bài viết cách đây 7 năm. Ngoài ra, toàn bộ văn bản không có câu “Trước hết, chúng ta phải tự giác bảo vệ hạt nhân [Tập Cận Bình], kiên quyết tuân thủ mệnh lệnh là vấn đề chính trị quan trọng nhất”.

Thứ hai, bài viết 7 năm trước nhấn mạnh “kiên quyết bảo vệ quyền lực của Ban Chấp hành Trung ương Đảng với đồng chí Tập Cận Bình là hạt nhân”, và “trung thành với hạt nhân, ủng hộ hạt nhân, bảo vệ hạt nhân”; nhưng những từ này đã không có trong bài bình luận mới nhất.

Thứ ba, bài viết cách đây 7 năm đã nêu rằng “tự giác bảo vệ hạt nhân và kiên quyết tuân thủ mệnh lệnh” là mạch sống của quân đội ĐCSTQ, đồng thời nhấn mạnh rằng “kiên trì các nguyên tắc và chế độ cơ bản về sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đối với quân đội, theo đó tập trung vào một điểm là bảo đảm mọi hành động của sĩ quan và binh lính trong quân đội đều tuân thủ mệnh lệnh của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, QUTW và Chủ tịch Tập Cận Bình”.

Bài bình luận mới đã thay đổi tuyên bố thành “tự giác tăng cường định hướng cơ bản của lãnh đạo chính trị là mạch sống của quân đội ĐCSTQ”; vẫn nhấn mạnh “tuân thủ nguyên tắc và chế độ cơ bản về sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng đối với quân đội” nhưng đã xóa tuyên bố “tập trung vào một điểm là đảm bảo rằng mọi hành động của sĩ quan và binh lính trong quân đội đều tuân theo sự chỉ huy của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, QUTW và Chủ tịch Tập Cận Bình”.

Thứ tư, bài viết cách đây 7 năm nhấn mạnh “xây dựng nền tảng chính trị, tư tưởng vững chắc cho cán bộ, chiến sĩ giữ vững hạt nhân [Tập Cận Bình], chấp hành mệnh lệnh”; nhưng tuyên bố này đã bị xóa trong bài bình luận mới nhất.

Thứ năm, bài viết 7 năm trước nhấn mạnh rằng “chúng ta phải nhận thức đầy đủ tầm quan trọng cực kỳ lớn của việc giữ vững hạt nhân và tuân thủ mệnh lệnh, nhận thức rõ Tổng Bí thư Tập Cận Bình là hạt nhân của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, là hạt nhân của toàn Đảng, hạt nhân của toàn Đảng là trái tim của Đảng – quân đội – nhân dân, nhận thức rõ quân đội phải có lập trường rõ ràng, thái độ kiên quyết trong vấn đề chính trị lớn là bảo vệ hạt nhân” – đoạn này không có trong bài bình luận luận mới nhất hiện tại.

Kết luận

Tình hình chính trị của ĐCSTQ đã thay đổi đột ngột kể từ Hội nghị toàn thể lần 3 Trung ương ĐCSTQ khóa 20 vào giữa tháng 7/2024. Có nhiều tin đồn rằng lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đang lâm bệnh nặng và đang phải đối mặt với một cuộc đảo chính, biểu hiện rõ là nhiều thân tín quân đội của ông – đặc biệt là ông Miêu Hoa ủy viên QUTW và Trưởng ban Công tác Chính trị – đã liên tiếp bị thanh trừng. Ngày càng có nhiều dấu hiệu rõ ràng cho thấy quyền lực của ông Tập đang suy yếu và đang mất quyền kiểm soát quân đội. Trong khi đó ông Trương Hựu Hiệp, người từng lâm nguy trong vụ thanh trừng liên quan đến Lực lượng Tên lửa và Cục Thiết bị, thường xuyên xuất hiện nổi bật.

Ngay sau khi các phương tiện truyền thông và Nhật báo Quân đội của ĐCSTQ gần đây đưa tin về “Điều lệ chung”, vào ngày 23/2/2025 nhà bình luận độc lập Thái Thận Khôn (Cai Shenkun, người Hoa tại Mỹ) tiết lộ việc ông biết được tin từ một người bạn trong nước có ảnh hưởng – cho hay ông Tập Cận Bình đã bị tước bỏ toàn bộ quyền lực và việc thoái vị chỉ còn chờ thông báo chính thức. Bây giờ quyền lực của ĐCSTQ đã trở lại trong tay 3 lão thành sinh năm 1942, và quyền lực quân sự nằm trong tay ông Trương Hựu Hiệp.

• Tin đồn: Việc thoái vị của ông Tập Cận Bình chỉ còn chờ thông báo chính thức

7 năm trước thì “Điều lệnh chung” (thử nghiệm) của Quân đội ĐCSTQ đã được ban hành vào tháng 4/2018 – nghĩa là sau “lưỡng hội” và sau Đại hội ĐCSTQ lần thứ 19; nhưng 7 năm sau, “Điều lệ chung” của Quân đội ĐCSTQ được ban hành vào cuối tháng 2/2025 – trước thềm “lưỡng hội”.

“Lưỡng hội” (2 kỳ họp Nhân đại và Chính hiệp) của ĐCSTQ trên danh nghĩa là những cơ quan có thẩm quyền cao nhất của ĐCSTQ – những thay đổi về nhân sự và quyết định chính trị ở cấp cao nhất của ĐCSTQ cần phải được thực hiện tại Nhân đại toàn quốc – do đó “lưỡng hội” gắn chặt với cuộc đấu đá nội bộ trong ban lãnh đạo cấp cao của ĐCSTQ.

Trong “lưỡng hội” những năm trước, nhiều bức thư ngỏ kêu gọi ông Tập Cận Bình từ chức đã được lưu hành trong và ngoài nước Trung Quốc. Đặc biệt trong kỳ “lưỡng hội” năm 2016, tờ “Tin xuyên biên giới” (wujieliulan) – thành lập chung bởi Ban Tuyên truyền Đảng ủy Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ Tân Cương, Caixun Media và Alibaba – bất ngờ chuyển tiếp một bức thư ngỏ kêu gọi ông Tập từ chức, làm dấy lên làn sóng chú ý.

Hiện là trước thềm Nhân đại năm 2025, Nhật báo Quân đội đã xuất bản một bài xã luận có nội dung hưởng ứng tin từ Tân Hoa xã – cơ quan truyền thông trung ương của ĐCSTQ, bài xã luận không còn đề cập đến chế độ trách nhiệm của Chủ tịch QUTW nữa mà thay vào đó nhấn mạnh “quản lý quân đội theo pháp luật”, và yêu cầu quân đội “lắng nghe và tuân theo sự lãnh đạo của Đảng”; bài bình luận của Nhật báo Quân đội cũng xóa phần lớn các tuyên bố ủng hộ Tập Cận Bình và “duy trì hạt nhân Tập Cận Bình”, điều này có thể là điềm báo giông tố chính trị lớn ở Trung Nam Hải.

Lý Yến Minh
(Bài viết thể hiện quan điểm riêng của cá nhân tác giả, được đăng trên Epoch Times.)

Xem thêm

Tin đồn: Việc thoái vị của ông Tập Cận Bình chỉ còn chờ thông báo chính thức

Từ năm ngoái đến nay đã có nhiều tin đồn nói rằng lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình đã không còn thực quyền