12 điều gia huấn trong gia tộc có 59 Tể tướng và 59 tướng quân

An Hòa
•
Thứ Năm, 04/05/2023

Văn hóa truyền thống đặc biệt coi trọng việc hướng dẫn và điều chỉnh giáo dục gia đình cho các thế hệ tương lai. Bởi vậy, cổ nhân áp dụng gia huấn để răn dạy các thành viên trong gia tộc mình. Những gia huấn này vô cùng đặc sắc và luôn chiếm một vị trí quan trọng trong quá trình thực hiện giáo dục gia đình thời cổ đại. Nổi tiếng trong số ấy là gia huấn của gia tộc họ Bùi, một danh môn vọng tộc ở Sơn Tây.

12 điều gia huấn trong gia tộc có 59 Tể tướng và 59 tướng quân — (Tranh minh họa: Bảo tàng Cố Cung quốc gia Đài Loan, Public Domain)

Căn cứ theo tư liệu lịch sử ghi chép lại, tổ tiên của họ Bùi được phong ở đất Bùi nên lấy Bùi làm họ. Họ Bùi sau này lại được chia làm ba chi, lần lượt phân bố cư trú tại Hà Đông, Yên Kinh, Tây Lương. Tuy nhiên, truy về gia phả thì thấy tổ tiên của họ đều xuất thân từ họ Bùi ở huyện Văn Hỷ. Bởi vậy dân gian có truyền lưu cách nói: “Thiên hạ vô nhị Bùi“, ý nói thiên hạ không có hai họ Bùi.

Theo biên niên sử ghi chép lại, danh môn vọng tộc này đã truyền thừa khoảng 2000 năm, trong đó xuất sinh hơn 3000 người là quan viên. Đáng chú ý là trong hơn 3000 quan viên này không có quan viên nào tham ô tham nhũng, khiến người ta không khỏi ngưỡng mộ gia phong thanh liêm chính trực của gia tộc này.

Cụ thể, trong khoảng 2000 năm, gia tộc họ Bùi đã liên tiếp sản sinh ra 59 vị tể tướng, 59 vị tướng quân, 14 vị trung thư thị lang, 55 vị thượng thư, 44 vị thị lang, 11 vị thường thị, 11 vị ngự sử, 211 vị thứ sử, 77 vị thái thú, quan chức cấp quận trở xuống có rất nhiều. Muốn đi tới từ đường họ Bùi, người ta phải đi qua 118 bậc thang đá. 118 bậc này tượng trưng cho 59 vị tể tướng và 59 vị tướng quân họ Bùi.

Quan khai quốc triều Đường là Bùi Tịch, tể tướng triều Đường Bùi Viêm, tể tướng triều Đường Bùi Diệu Khanh, sử học gia Bùi Tùng Chi triều Nam Tống… đều xuất thân từ dòng họ Bùi ở huyện Văn Hỷ. Đó cũng là lý do tại sao ngôi làng nơi gia đình họ Bùi sinh sống được mệnh danh là “tể tướng thôn” hay “danh nhân đệ nhất thôn”. Trong “Tân Đường Thư. Tể tướng thế hệ biểu”, sử học gia Âu Dương Tu đã liệt họ Bùi là gia tộc đứng đầu có số lượng danh nhân lịch sử lớn. Theo thống kê, trong 289 năm nhà Đường trị vì thiên hạ, trung bình cứ 17 năm lại có một tể tướng xuất thân từ họ Bùi, sự việc này thực sự là một kỳ tích.

Ngoài các chức quan kể trên, họ Bùi còn có quan hệ thông gia với hoàng thất. Tổng cộng họ Bùi có 3 vị hoàng hậu, 4 vị thái tử phi, 2 vị vương phi, 21 vị phò mã. Tục ngữ nói “giàu không quá ba đời”, câu tục ngữ này xem ra không thể sử dụng cho gia tộc họ Bùi.

Sở dĩ gia tộc họ Bùi có thể thịnh vượng nhiều năm như vậy, tạo ra nhiều đời anh kiệt như vậy không thể không có đóng ghóp chủ yếu của 12 điều nghiêm cẩn trong “Bùi Thị gia huấn”. Vô luận là thời đại có thay đổi như thế nào, triều đại có thay đổi như thế nào, các thành viên trong gia tộc họ Bùi trước sau đều cẩn trọng tuân thủ lời dạy bảo của tổ tiên, khiêm tốn thủ giữ lễ pháp, tôn trọng đạo đức.

12 điều “gia huấn” của họ Bùi bao gồm:

Thời phụng tổ tiên.
Hiếu thuận cha mẹ.
Anh em hữu ái.
Hòa hợp với dòng họ.
Hòa thuận với đồng hương.
Cẩn trọng lập thân.
Sinh sống cần kiệm.
Dạy con cháu nghiêm khắc.
Đọc sách minh đức.
Thành thật chất phác đối với bạn bè người thân.
Nói năng cẩn thận.
Coi trọng đạo đức.

Trong gia tộc họ Bùi còn có 10 điều “gia giới”, bao gồm:

Không ngỗ ngược, kính trọng mọi người.
Không làm nhục tổ tiên.
Không trọng nam khinh nữ.
Không chơi bài bạc.
Không ăn trộm ăn cướp.
Không ham mê sắc dục.
Không hút thuốc.
Không say rượu và gây chiến.
Không quên gốc mà sủng người ngoài.
Không nhập bang phái.

Nội dung cốt lõi của 12 điều gia huấn và 10 điều gia giới của gia tộc họ Bùi chính là “Trọng giáo thủ huấn, sủng văn thượng võ, đức nghiệp song hành, liêm khiết tự giữ mình”.

Ngoài ra, họ Bùi cũng đặt ra một phép tắc rất nghiêm khắc. Phàm là có người trong tộc cố tình làm bậy, tham ô thì sau khi qua đời tuyệt đối không được chôn cất vào phần mộ tổ tiên họ Bùi. Đây cũng là nguyên nhân khiến hơn 3000 quan viên họ Bùi không ai dám tham ô tham nhũng, làm việc gian ác.

Trong gia tộc họ Bùi thời quân chủ luôn tràn ngập không khí gia phong, thực hiện theo gia phong và gìn giữ gia phong. Dù là người giàu hay người nghèo đều tôn trọng tổ tông, coi trọng giáo dục trong gia đình, sống liêm khiết tiết kiệm. Đó chính là cái gốc căn bản giúp họ Bùi xuất sinh và nuôi dạy ra nhiều người tài đức, gia tộc không bị suy vong qua nhiều niên đại của lịch sử.

Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa biên tập

Xem thêm: