Về một bài thơ thương nhớ vợ thời Đường
- An Hòa
- •
Có một câu thành ngữ về sự nghèo khó là “bần tiện phu thê bách sự ai”, nghĩa là vợ chồng nghèo khó lắm chuyện buồn. Câu thành ngữ này thường được mọi người dùng để diễn tả sự bất hòa giữa vợ chồng, vì nghèo khó nên sinh ra lắm chuyện buồn khổ, bi ai. Tuy nhiên, câu này trong quá khứ vốn dùng để diễn tả tình yêu sâu đậm, khăng khít giữa vợ chồng. Điều này liên quan đến một bài thơ thương nhớ vợ thời Đường.
“Bần tiện phu thê bách sự ai” là một câu trong kiệt tác “Khiển bi hoài tam thủ” của nhà thơ Nguyên Chẩn. Trong lịch sử văn học nhà Đường, Nguyên Chẩn là một nhà thơ tài năng, thơ của ông chân thành, giản dị, được hậu thế vô cùng yêu thích. Ông cũng là bạn thân thiết của nhà thơ Bạch Cư Dị.
“Khiển bi hoài tam thủ” là chùm thơ bày tỏ nỗi nhớ nhung, thương tiếc người vợ quá cố của Nguyên Chẩn, trong đó bài thơ thứ hai là nổi tiếng nhất. Toàn bộ bài thơ gồm tám câu:
Tích nhật hí ngôn thân hậu sự
Kim triêu đô đáo nhãn tiền lai
Y thường dĩ thi hành khán tẫn
Châm tuyến do tồn vị nhẫn khai
Thượng tưởng cựu tình liên tì phó
Dã tằng nhân mộng tống tiễn tài
Thành tri thử hận nhân nhân hữu
Bần tiện phu thê bách sự ai.
Hai câu mở đầu, “Tích nhật hí ngôn thân hậu sự, kim triêu đô đáo nhãn tiền lai”, ý nói ngày trước hai vợ chồng thường hay nói đùa về những chuyện sau này, chuyện tương lai tưởng chừng thật xa xôi, nhưng không ngờ thời gian trôi qua nhanh như vậy, bây giờ chuyện đùa khi xưa đều đến ngay trước mắt. Hai câu dùng ngôn ngữ chất phác, ngắn gọn biểu đạt nỗi nhớ nhung sâu sắc của Nguyên Chẩn đối với người vợ đã mất của mình. Đây cũng chính là sự vô thường của nhân sinh và sự yếu ớt của sinh mệnh.
Hai câu tiếp theo “Y thường dĩ thi hành khán tẫn, châm tuyến do tồn vị nhẫn khai”, áo quần của vợ đã đem cho hết, chỉ còn kim chỉ chưa nỡ lấy ra. Nguyên Chẩn không nỡ cho đi hộp kim chỉ mà vợ hay dùng, cũng không nỡ mở ra xem. “Không nỡ xem” thể hiện sự thống khổ trong nội tâm và sự miễn cưỡng phải chia xa người vợ đã khuất.
“Thượng tưởng cựu tình liên tì phó, dã tằng nhân mộng tống tiễn tài”, nhớ ân tình xưa, thương cả nô tỳ, vì mộng thấy nàng, đốt tiền giấy vàng mã. Nhớ nhung vợ nhiều, đêm nằm mơ thấy vợ, điều này càng biểu đạt rõ hơn sự quyến luyến và nhớ nhung của tác giả với người vợ của mình.
“Thành tri thử hận nhân nhân hữ, bần tiện phu thê bách sự ai”, vẫn biết nổi đau khổ này ai ai cũng gặp phải, vợ chồng nghèo nên trăm chuyện buồn thương. Sinh ly tử biệt là sự tình không thể tránh khỏi trong đời người, là sự tình mà ai ai cũng phải đối mặt, nhưng đối với một cặp vợ chồng đã cùng nhau trải qua cảnh nghèo đói khổ cực, đồng cam cộng khổ thì sự ly biệt này càng khiến người ta cảm thấy bi ai.
Như vậy câu “bần tiện phu thê bách sự ai” được dùng để miêu tả tình cảm sâu sắc của đôi vợ chồng sau khi đã cùng nhau trải qua đủ mọi gian khổ, khó khăn trong cuộc sống mà tình cảm vợ chồng vẫn son sắt, gắn bó. Nguyên Chẩn đã bày tỏ nỗi nhớ nhung sâu sắc của mình đối với người vợ đã khuất, cũng như hồi tưởng về thời gian hai vợ chồng sống nghèo đói với một tâm trạng bùi ngùi xúc động, cùng với nỗi đau buồn và sự cam chịu vì phải chia ly vợ. Đây cũng chính là nguyên nghĩa của câu thành ngữ “vợ chồng nghèo khó lắm chuyện buồn”.
Theo Vision Times tiếng Trung
Tác giả: Bình Tương
An Hòa biên tập
Xem thêm:
Mời xem video:
Từ khóa Tình cảm vợ chồng
