Ba lý do duy nhất biến con người thành kẻ sát nhân

Sau vụ xả súng hàng loạt ở trường học Santa Fe, Texas, Mỹ gần đây, nơi 10 học sinh và giáo viên bị giết và 10 người bị thương – các thành viên trong gia đình, bạn bè và các nhà điều tra nhận thấy họ đang tìm kiếm động cơ giết người rất mơ hồ. Tại sao điều này lại xảy ra? Làm sao chúng ta hiểu được một bi kịch không rõ ràng như vậy?

Thống đốc bang Texas Greg Abbott chỉ ra rằng không giống như các vụ xả súng hàng loạt khác gần đây, vụ xả súng tại trường Santa Fe “không có những dấu hiệu cảnh báo gì. Những báo động đỏ là không tồn tại hoặc không thể nhận biết được”.

• Mời xem video: Ba lý do duy nhất biến con người thành kẻ sát nhân

Cha mẹ của bị cáo đã nói rằng các báo cáo truyền thông về vụ xả súng dường như không tương thích với cậu bé mà họ yêu thương, và người bạn tốt nhất của cậu bé 17 tuổi này nói rằng cậu ấy là “một trong những người có trách nhiệm nhất mà tôi biết. Cậu ta không uống rượu hoặc hút chích, theo sự hiểu biết của tôi … cậu ta học tập rất chủ động, tất cả các môn học đều xếp loại A”.

Với hồ sơ đang có, các nhà điều tra vẫn chưa xác định được động cơ cho việc xả súng.

Tuy nhiên, tôi biết một cách chính xác lý do tại sao kẻ giết người gần nhất – tại trường Santa Fe đã hành động như vậy. Và tôi cũng biết điều đó sẽ thúc đẩy kẻ giết người tiếp theo hành động theo cách tương tự.

Nhiều năm trước, khi tôi bắt đầu điều tra những vụ giết người nổi cộm ở Los Angeles, tôi đã cẩn thận ghi lại các động cơ cho mọi vụ giết người xảy ra trong khu vực của chúng tôi. Bạn có thể nghĩ rằng có hàng triệu lý do tại sao một người nào đó sẽ phạm tội giết người, nhưng với tôi chỉ có ba khả năng.

Mọi vụ giết người, trộm cắp và cướp bóc ít nhất đều xuất phát từ một trong ba động cơ này. Thực tế, ba động cơ này nằm ở trung tâm của mọi tội ác hoặc hành vi sai trái mà chúng ta có thể nhận thức được.

Hành vi sai trái của con người được thúc đẩy bởi: tham lam tiền bạc, ham muốn tình dục, và mưu cầu quyền lực.

Bạn có thể thắc mắc liệu có một thể loại thứ tư. Không có. Còn ghen tị thì sao? Còn về giận dữ thì sao? Hãy tự hỏi chính mình câu hỏi: Điều gì gây ra sự ghen tị hay tức giận? Chỉ có ba câu trả lời cho câu hỏi này, và bây giờ bạn biết chúng, đó chính là do tham lam tiền bạc, ham muốn tình dục, và mưu cầu quyền lực.

Băng nhóm khét tiếng tại Mỹ, MS-13, vô tình xác nhận ba động cơ này khi những kẻ đầu sỏ chọn phương châm cho tổ chức tội phạm của mình là: Giết người, Trộm cướp, Hãm hiếp, Kiểm soát.

Tất cả những kẻ giết người được thúc đẩy bởi tham lam tiền bạc (trộm cướp), ham muốn tình dục (hãm hiếp) hoặc theo đuổi quyền lực (kiểm soát). Đôi khi chỉ có một trong những động cơ này là động lực đằng sau một tội phạm. Đôi khi hai hoặc cả ba động cơ dẫn tới hành vi gây án.

Việc xả súng mới nhất là một ví dụ điển hình. Mặc dù có vẻ không có bất kỳ động cơ tài chính nào, nhưng kẻ giết người dường như đã bị thúc đẩy bởi hai động lực khác mà tôi đã mô tả: ham muốn tình dục và mưu cầu quyền lực.

Ham muốn tình dục :  Shana Fischer – một bé gái 16 tuổi bị giết hại trong vụ xả súng ở Santa Fe, dường như bị truy đuổi bởi kẻ giết người trong nhiều ngày và vài tuần trước vụ án mạng. Mẹ của cô bé nói rằng bị cáo “vẫn tiếp tục tán tỉnh cô bé và cô bé ấy liên tục từ chối cậu ta”. Theo cha của Shana, cô bé “đã nói với mẹ mình hai tuần trước đây rằng cậu ấy sẽ đến và giết cô”.

Mưu cầu quyền lực : Loại động lực này có thể biểu hiện dưới nhiều sắc thái của con người như cảm giác tôn trọng, quyền lực, xấu hổ, uy danh hoặc kiểm soát. Ví dụ, kẻ giết người tại trường Santa Fe đã bị cáo buộc trở nên ngày càng “hung hãn hơn” trong việc theo đuổi cô bé Shana (khoảng một tuần trước vụ xả súng) và Shana cuối cùng “đã phản kháng cậu ta” và “làm cậu ta xấu hổ trong lớp”.

Ngoài ra, một số hãng tin đã báo cáo rằng bị cáo đã bị bắt nạt và “ngược đãi ở trường”. Các tình huống của nhận thức thiếu tôn trọng và xấu hổ thường là động cơ để giết người. Điều này cũng sẽ giải thích lý do tại sao một số bạn bè của kẻ giết người nói rằng cậu ta gần đây đã “bắt đầu mặc một chiếc áo khoác” và nói với bạn học rằng cậu ta “sẽ mua dao ở Amazon”.

Bị cáo từng bước tìm kiếm sự tôn trọng (và sợ hãi) của người khác, một minh chứng điển hình về việc theo đuổi quyền lực. Trong cuộc tấn công, kẻ giết người thậm chí còn tha thứ cho những bạn học mà cậu thích “vì vậy anh ta có thể kể lại trải nghiệm của anh ta”. Nỗ lực này nhằm nâng cao danh tiếng và uy tín của cho kẻ gây án. Thực tế này là phù hợp với động cơ dẫn tới hành vi giết người mà tôi đã mô tả.

Vì chỉ có ba động cơ nằm sau những vụ xả súng trường học giống như những gì chúng ta đã thấy gần đây, tôi không mong đợi sẽ thấy nhiều vụ bắn súng trong tương lai.

Nếu chúng ta không tạo dựng một quốc gia, sẵn sàng nắm lấy và thúc đẩy một thế giới quan giúp chúng ta hiểu vai trò của tiền bạc và quản lý tài chính, thúc đẩy sự tinh khiết và kiềm chế tình dục, và giúp chúng ta biết đặt nhu cầu của người khác trước mong muốn của mình, thì chúng ta có thể vẫn phải thấy nhiều vụ việc giết chóc kinh hoàng trong tương lai.

Những giá trị tốt đẹp đó nghe có vẻ quen thuộc với bạn; chúng từng là một phần của di sản tập thể và thế giới quan chung của chúng ta. Chúng cũng là hy vọng cuối cùng và vĩ đại nhất của chúng ta nếu chúng ta mong đợi dùng chúng để giảm thiểu và kiềm chế ba động cơ duy nhất khiến con người trở thành sát nhân.

Tác giả: J. Warner Wallace – thành viên cao cấp của Trung tâm Colson về thế giới quan Công giáo

Minh Khuê biên dịch

Xem thêm: