Ô nhiễm lithium ở TQ xâm nhập vào cơ thể người, đe dọa hệ sinh thái toàn cầu
- Triệu Lan Kiện
- •
Trong những năm gần đây, ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng, và nước này trở thành nhà sản xuất pin lithium lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, những gì xảy ra sau đó là một thảm họa môi trường đã được cố tình che đậy. Từ các mỏ ở phía tây đến các khu công nghiệp ở phía đông, từ nước tuyết của cao nguyên Thanh Hải – Tây Tạng đến máu của phụ nữ mang thai ở Bắc Kinh, ô nhiễm lithium đang âm thầm xâm nhập vào toàn bộ xã hội Trung Quốc và thậm chí gây nguy hiểm cho hệ sinh thái toàn cầu.
Lithium máu cuống rốn của trẻ vượt tiêu chuẩn: Ô nhiễm lithium đã xâm nhập vào cơ thể người
Nồng độ lithium trong máu cuống rốn của trẻ sơ sinh ở Bắc Kinh cao gấp 20 lần so với các khu vực khác trên toàn quốc, kết quả nghiên cứu này gây sốc.
Theo cuộc điều tra mới nhất vào tháng 3/2025, nồng độ lithium trong máu của phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh ở Bắc Kinh đã đạt từ 11,23 đến 13,05 microgram/lít, cao hơn đáng kể so với ngưỡng an toàn (10 microgram/lít). Trong khi đó, nồng độ lithium trong máu của phụ nữ mang thai tại Trường Sa, tỉnh Hồ Nam chỉ là 0,61 microgram/lít.
Điều đáng lo ngại hơn là các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng có tới 96% nguồn phơi nhiễm lithium không thể xác định được. Điều này đồng nghĩa với việc ô nhiễm đã vượt khỏi tầm kiểm soát và đang ảnh hưởng đến toàn xã hội thông qua thực phẩm, nước và không khí.
Lithium được sử dụng rộng rãi trong pin xe điện, sản phẩm điện tử và ngành dược phẩm. Tuy nhiên, tiếp xúc lâu dài với nồng độ lithium cao có thể gây ra tổn thương hệ thần kinh, rối loạn chức năng tuyến giáp và dị tật thai nhi.
Điều đáng sợ hơn là ô nhiễm lithium không chỉ giới hạn ở Bắc Kinh. Tại Trường Sa, xét nghiệm máu của trẻ em để kiểm tra mức độ lithium thông qua thực phẩm như trứng gà cũng phát hiện nồng độ lithium vượt ngưỡng cho phép, cho thấy tình trạng ô nhiễm đang lan rộng.
Sự tàn phá sinh thái của việc khai thác lithium ở Trung Quốc: Từ cao nguyên Thanh Tạng đến duyên hải đông nam
Trong 10 năm qua, tôi đã đến nhiều vùng ở miền Tây Trung Quốc, bao gồm Thanh Hải, Tây Tạng, Tứ Xuyên, Vân Nam, Quý Châu và Nội Mông để tiến hành khảo sát ô nhiễm lưu vực sông. Ở một số lưu vực sông trên khắp Trung Quốc, tôi nhận thấy nhiều vùng sông rộng lớn bị đổi màu do khai thác mỏ, nhiều loài chim và động vật hoang dã chết vì uống nước bị ô nhiễm.
Hoạt động khai thác lithium ở Trung Quốc đã lan rộng ra nhiều tỉnh thành trên cả nước, vấn đề ô nhiễm xuất hiện ở khắp mọi nơi:
Thanh Hải, Tây Tạng: Khai thác lithium phá hủy hệ sinh thái đồng cỏ, gây ô nhiễm sông ngòi, làm biến mất môi trường sống của động vật hoang dã.
Tứ Xuyên, Giang Tây: Các nhà máy chế biến quặng lithium xả nước thải công nghiệp, kim loại nặng xâm nhập vào hệ thống nước ngầm.
Hồ Nam và Quảng Đông: Công ty sản xuất pin lithium xả trái phép chất thải hóa học, đe dọa trực tiếp tới sức khỏe người dân
Chính phủ Trung Quốc từng cam kết bảo vệ “tháp nước châu Á” (các sông băng và sông ngòi trên cao nguyên Thanh Tạng), nhưng trong cuộc điều tra thực địa của tôi vào năm 2018, tôi phát hiện rằng tình trạng sa mạc hóa ở tỉnh Thanh Hải đang gia tăng, nhiều vùng đất ngập nước bị khô cạn, trong khi chính quyền cố tình che giấu thực tế này và không cho phép công bố thông tin liên quan ra bên ngoài.
Ngay cả ở Tây Tạng, dù chính quyền tuyên bố “nghiêm cấm khai thác mỏ”, nhưng dưới sự kiểm soát của các nhóm lợi ích, hoạt động khai thác trái phép vẫn diễn ra một cách lộng hành. Tôi từng chứng kiến công trường xây dựng thủy điện ở Tây Tạng, nơi cả một ngọn núi bị đánh sập bằng thuốc nổ. Những con khỉ do mất nguồn thức ăn vì môi trường bị tàn phá, buộc phải ra đường xin ăn du khách. Những cảnh tượng này phơi bày sự dối trá của Chính phủ Trung Quốc trong việc bảo vệ môi trường sinh thái.
Tình thế tiến thoái lưỡng nan về ô nhiễm của ngành pin lithium: “Trò lừa bịp xanh” của xe điện Trung Quốc
Trung Quốc đang mở rộng ngành công nghiệp “năng lượng mới” ra toàn cầu với trọng tâm là xe điện. Các công ty như BYD, Xiaomi, và CATL không ngừng mở rộng thị trường, nhưng họ chưa bao giờ nói cho người tiêu dùng biết rằng nguồn lithium dùng trong những chiếc xe điện này đã tàn phá môi trường như thế nào.
Hệ thống tái chế pin lithium đã hoàn toàn thất bại: Mỗi năm, hàng triệu tấn pin lithium thải bỏ không được xử lý đúng cách, nhiều trong số đó bị chôn lấp trái phép hoặc đốt trực tiếp.
Quy trình sản xuất pin gây ô nhiễm nặng: Sản xuất pin lithium sử dụng các hóa chất có tính ăn mòn cao như axit sulfuric và florua, nhiều nhà máy xả trực tiếp nước thải, gây ô nhiễm đất và nước.
Chi phí tái chế quá cao, các doanh nghiệp không muốn gánh vác: Xây dựng một nhà máy tái chế pin chuyên nghiệp cần đầu tư hàng chục triệu nhân dân tệ, và phải thu hồi ít nhất 4.000 tấn pin mỗi năm mới có thể duy trì hoạt động. Tuy nhiên, thực tế là tỷ lệ tái chế pin thải ở Trung Quốc chưa đến 10%.
Một ví dụ điển hình là tại tỉnh Hồ Nam, kết quả xét nghiệm máu của một nhóm trẻ em cho thấy nồng độ lithium vượt mức cho phép, nhiều khả năng do ô nhiễm từ ngành công nghiệp pin lithium địa phương. Tuy nhiên, các cơ quan chính phủ giữ im lặng về vấn đề này, và các bài báo liên quan nhanh chóng bị xóa trên các nền tảng truyền thông ở Trung Quốc, cho thấy chính quyền không muốn đối mặt với vấn đề ô nhiễm.
Khủng hoảng toàn cầu: Tác động của ô nhiễm lithium ở Trung Quốc vượt ra ngoài biên giới
Cùng với việc ngành công nghiệp xe điện của Trung Quốc mở rộng ra thị trường toàn cầu, vấn đề ô nhiễm lithium cũng đang toàn cầu hóa. Pin lithium do Trung Quốc sản xuất không chỉ được xuất khẩu sang châu Âu và Mỹ, mà còn được sử dụng rộng rãi trong sản xuất xe điện tại các khu vực như Đông Nam Á, châu Phi, v.v. Vấn đề ô nhiễm lithium trong nước của Trung Quốc cũng có thể ảnh hưởng đến các nước láng giềng thông qua sự lưu thông không khí và nước.
Cộng đồng quốc tế đã bắt đầu cảnh giác với vấn đề ô nhiễm từ ngành công nghiệp lithium của Trung Quốc:
- Nhiều quốc gia châu Âu đang đánh giá lại cái giá môi trường của việc nhập khẩu pin lithium từ Trung Quốc.
- Chính phủ Mỹ đang xem xét áp dụng các tiêu chuẩn kiểm soát môi trường nghiêm ngặt hơn đối với chuỗi cung ứng lithium của Trung Quốc.
- Các tổ chức môi trường quốc tế kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra độc lập về hoạt động khai thác lithium ở Trung Quốc.
Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu xe điện, che giấu thực tế ô nhiễm dưới danh nghĩa “năng lượng xanh”.
Ô nhiễm lithium là một thảm họa sinh thái thực sự
Lithium được gọi là “dầu trắng” và là nguyên liệu chủ chốt trong cuộc cách mạng năng lượng mới. Tuy nhiên, việc khai thác, xử lý, sử dụng và tái chế nó có thể mang lại những rủi ro nghiêm trọng về môi trường và sức khỏe. Là nhà sản xuất pin lithium lớn nhất thế giới, Trung Quốc không những không quản lý thỏa đáng vấn đề ô nhiễm mà còn khiến vấn đề trở nên trầm trọng hơn khi che đậy sự thật và đàn áp dư luận.
Từ việc nồng độ lithium trong máu cuống rốn của trẻ sơ sinh ở Bắc Kinh vượt ngưỡng, đến các con sông ở vùng Tam Giang Nguyên (tỉnh Thanh Hải, nơi hình thành 3 hệ thống sông chính Trường Giang, Hoàng Hà và Lan Thương (Mê Kông)) đổi màu, và tình trạng ô nhiễm lithium trong máu cuống rốn của trẻ em ở Hồ Nam, tất cả những dấu hiệu này cho thấy ô nhiễm lithium đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của xã hội Trung Quốc. Khi các tập đoàn như BYD, Xiaomi tiếp tục mở rộng ra toàn cầu, tác hại của ô nhiễm lithium có thể sớm ảnh hưởng đến người tiêu dùng trên khắp thế giới.
Chính phủ Đảng Cộng sản Trung Quốc, ngoài việc xuất khẩu virus ra toàn cầu, còn sẽ mang trên mình dấu ấn lịch sử vì xuất khẩu ô nhiễm lithium ra thế giới. Những hành vi thao túng phi lý của ĐCSTQ sẽ trở thành biểu tượng đặc trưng dân tộc của mỗi người dân Trung Quốc.
Xe điện có thể giúp giảm lượng khí thải carbon, nhưng ngành công nghiệp lithium của Trung Quốc đang âm thầm đầu độc cả xã hội loài người bằng ô nhiễm môi trường.
Nếu cộng đồng quốc tế không hành động, cuộc “cách mạng năng lượng xanh” này cuối cùng có thể biến thành một thảm họa sinh thái toàn cầu.
Xem thêm
Từ khóa pin lithium-ion Recommend Pin xe điện Sản xuất Pin Lithium lithium Ô nhiễm môi trường Xã hội Trung Quốc
