Bên trong Kabul một ngày sau khi Taliban tiếp quản

Sân bay tiếp tục hỗn loạn, đường phố vắng vẻ, hàng quán đóng cửa, tivi chỉ phát các chương trình tôn giáo, phụ nữ tìm mọi cách ẩn nấp là những hình ảnh sau 24 giờ phiến quân Taliban tiếp quản Kabul.

Sân bay Hamid Karzai – nơi duy nhất tại Kabul chưa bị Taliban kiểm soát vẫn tiếp tục hỗn loạn. Tại lối vào cổng chính, các tay súng Taliban với vũ khí hạng nặng cố gắng giải tán mọi người bằng cách bắn vào không trung. Nhiều người đã cố trèo tường, cổng, thậm chí là hàng rào thép gai. Bên trong là một đám đông hàng ngàn người với đủ già trẻ, phụ nữ, người tàn tật không có nước uống và đồ ăn. Quân đội Mỹ thường xuyên phải sử dụng súng và máy bay trực thăng để dọn đường băng cho những chiếc vận tải cơ C-47 chở tới hơn 600 người cất cánh, nhiều người đã chết trong nỗ lực chạy trốn vào phút cuối khi cố bám vào máy bay đang khởi hành.

Tại trung tâm thành phố những con đường hôm nay hầu như vắng lặng, lác đác người và xe cộ. Lực lượng Taliban ở khắp mọi nơi, họ bố trí quân tại các trạm kiểm soát từng là rào chắn của cảnh sát và quân đội. Các chiến binh với khuôn mặt rạng rỡ diễu hành bên ngoài đại sứ quán Hoa Kỳ hiện đã bị bỏ hoang.

Sự hoảng loạn trong thành phố ngày hôm nay đã dịu bớt so với hôm qua. Taliban đang kiểm soát giao thông, họ lục soát ô tô, đặc biệt là những chiếc xe từng thuộc về cảnh sát và quân đội, tất cả đều bị tịch thu, theo BBC.

Nếu bây giờ có các chiến binh Taliban tự lái những chiếc xe đó, chúng cũng sẽ bị chặn lại ở các trạm kiểm soát. Họ nói cần kiểm tra những chiếc xe này để đảm bảo rằng chúng không phải là những kẻ cướp bóc và những tên trộm giả dạng Taliban.

Sự thay đổi cũng được phản ánh trên TV, nơi tin tức, các vở opera từ Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, các chương trình giải trí, quảng cáo đã hoàn toàn biến mất nhường chỗ cho chương trình tôn giáo do Taliban xây dựng.

Hầu hết các doanh nghiệp đã đóng cửa, mặc dù Taliban đã kêu gọi mọi người quay trở lại làm việc và cuộc sống bình thường nhưng tất cả những gì có thể tìm thấy là một số tiệm bánh và cửa hàng tạp hóa.

Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo nổi dậy cũng muốn tạo dựng một số hình ảnh thân thiện cho chính phủ mới. Họ đã đến thăm công ty điện lực quốc gia và các bệnh viện, nơi họ nói rằng các nhân viên y tế phụ nữ nên ở lại làm việc.

Họ cũng mời Bộ trưởng Y tế Waheed Majrooh – một trong những thành viên nội các đã không bỏ trốn cùng Tổng thống Ashraf Ghani vào Chủ nhật – ở lại phục vụ chính phủ mới. Ông ấy dường như đã chấp nhận, viết: “Chúa ban cho tôi niềm tự hào được phục vụ trong ngành y tế cho người dân và đất nước của tôi và tôi sẽ cố gắng hết sức miễn là tôi được giao phó trách nhiệm này”.

Người phát ngôn của Taliban Suhail Shaheen tiếp tục kêu gọi mọi người ở lại và tái thiết đất nước. “Đất nước chúng tôi cần họ. Đây là đất nước của họ, đất nước của tất cả người Afghanistan, chúng tôi đảm bảo sẽ không có mối đe dọa nào đối với tính mạng, tài sản, danh dự của các bạn”.

Nhưng nhiều người không cho rằng đó là một lời hứa đáng tin cậy. Tại các thành phố thất thủ trước Kabul, Taliban đã thực hiện các vụ giết người trả đũa và các hành động tàn bạo khác, bao gồm cả việc thảm sát các binh sĩ chính phủ đầu hàng.

Các nhà báo ở Kabul cho biết họ đã bị Taliban đến thăm và khám nhà. “Không ai ủng hộ các nhà báo nữ ở Afghanistan. Chúng tôi sợ hãi nếu Taliban tìm thấy chúng tôi, chúng chắc chắn sẽ giết chúng tôi ”, một người đang lẩn trốn cho biết. “Một điều nữa cần đề cập – ngay cả khi họ để chúng tôi sống, họ sẽ không để chúng tôi quay lại làm việc, đó thực sự là một thách thức tài chính đối với một phụ nữ sống một mình như tôi.”

Phóng viên BBC cho biết, họ thấy một vài phụ nữ trên phố – một số là phụ nữ độc thân, không có người đi cùng. Một số người mặc áo choàng màu xanh lam, một số đeo khẩu trang, khăn trùm đầu và có vẻ không bị Taliban làm khó dễ. Tuy nhiên, hầu hết phụ nữ Kabul ở nhà vì sợ sẽ bị đánh vì không mặc burqas, ra ngoài mà không có người nam giám hộ hoặc bị các tay súng bắt đi. Các báo cáo về việc cưỡng ép kết hôn với các chiến binh Taliban diễn ra sau các cuộc tiếp quản của các chiến binh trong những tuần gần đây khiến họ kinh hãi.

Ban lãnh đạo Taliban hiện chưa đưa ra các quy định mới của họ đối với cư dân Kabul, nhưng các chiến binh đã sử dụng loa phóng thanh tại một nhà thờ Hồi giáo ở phía tây thành phố để thông báo rằng phụ nữ nên mặc áo khoác burqas hoặc trùm kín đầu – một chiếc abaya dài và che mặt – và các chiến binh của họ đã bắt đầu thực thi một quy tắc khắc nghiệt ở các khu vực khác của thành phố.

Theo Guardian, một phụ nữ lớn tuổi cho biết khi bà ra ngoài kiếm thức ăn cho gia đình đã thấy các tay súng xô đẩy phụ nữ và bắt họ về nhà vì không che mặt. Bà cũng thấy nhiều phụ nữ trẻ bị bắt đi.

Nhiều phụ nữ ở Kabul không sở hữu burqas đang cố gắng tìm kiếm chúng trong vô vọng, họ không biết phải mua nó ở đâu, nhưng nhất định phải tìm ra để phòng ngừa những mối đe dọa.

“Đối với tôi, burqa luôn là dấu hiệu của chế độ nô lệ. Bạn giống như một con chim bị nhốt trong lồng, tôi chưa bao giờ tưởng tượng việc phải mặc như vậy. Nhưng hiện tại nếu tôi muốn cứu mạng sống của mình, tôi nghĩ rằng đó là điều tôi cần phải làm”, một thiếu nữ trẻ nói.

Hoài Anh (t/h từ Guardian &BBC)

Xem thêm: