Hệ thống radar tầm xa của Đài Loan giúp cảnh báo sớm các tên lửa đạn đạo và chiến đấu cơ, đóng vai trò ngày một quan trọng đối với hòn đảo này lẫn nước Mỹ trước bối cảnh căng thẳng gia tăng trong khu vực. 

radar
Tổng thống Đài Loan Thái Anh. (Ảnh: Văn phòng Chính phủ Đài Loan)

Theo các chuyên gia phân tích, hệ thống radar mạnh mẽ này có tên là PAVE PAWS, được lắp đặt trên đỉnh một ngọn núi ở khu vực miền Bắc Đài Loan. Hệ thống này có vai trò chủ chốt trong việc ngăn chặn các đòn tấn công từ Quân Giải phóng Nhân dân (PLA) của Trung Quốc – có thể là từ căn cứ tàu ngầm của họ ở Biển Đông, nơi mà Trung Quốc có thể nhắm vào các cơ sở quân sự của Mỹ ở Nhật Bản và đảo Guam.

Hệ thống cảnh báo PAVE PAWS có giá lên tới 1,4 tỉ USD, được chế tạo bởi công ty Raytheon của Mỹ và chính thức đi vào hoạt động kể từ năm 2013.

Được đặt trên độ cao khoảng 2.600m ở Leshan, Hsinchu (Đài Loan), hệ thống radar “khủng” này có thể phát hiện một tên lửa được phóng từ cách đó 5.000km và theo dõi các vật thể chuyển động với hình ảnh cực kỳ chi tiết, từ khoảng cách 2.000km – phạm vi có thể bao phủ Trung Quốc và toàn bộ khu vực Biển Đông.

Tuy nhiên, có nhiều quan ngại ở Đài Loan rằng hệ thống radar sẽ trở thành mục tiêu tiêu diệt nếu như PLA tấn công hòn đảo này. Bắc Kinh xem Đài Loan như một phần lãnh thổ của họ, và nếu cần sẽ sử dụng tới vũ lực để thôn tính Đài Loan.

“Trong trường hợp có một cuộc tấn công của Trung Quốc, PLA được cho là sẽ đánh vào hệ thống radar này nhằm cắt đứt các hệ thống kết nối dữ liệu chiến đấu của Đài Loan,” ông Sun Hai-tao, viên tướng Đài Loan đã nghỉ hưu và cựu tướng chỉ huy của một tàu khu trục lớp Lafayette cho biết.

Các nhà phân tích cho rằng ngay cả khi điều đó xảy ra thì hệ thống radar trên vẫn cung cấp tín hiệu cảnh báo sớm quan trọng cho Đài Loan.

Wang Kung-yi, người đứng đầu Hội nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Đài Loan cho biết rằng hòn đảo này “đã đầu tư rất nhiều” để bảo vệ hệ thống radar.

“Các lá chắn tên lửa đã được lắp đặt – như hệ thống chống tên lửa Patriot III, tên lửa tầm trung Tien Kung 2 và tên lửa Tien Kung 3 được phát triển trong nước,” ông Wang cho hay. “Ngoài ra còn phải kể tới máy bay cảnh báo sớm và một mạng lưới pháo phòng không tầm ngắn.”

Ông Wang cho biết thêm rằng một hệ thống can thiệp sử dụng hệ thống GPS cũng được thiết lập nhằm ngăn chặn việc PLA định vị rõ ràng địa điểm lắp đặt radar.

Các nhà phê bình cho rằng cơ sở radar này được xây dựng để phục vụ cho Mỹ, và chi phí của hệ thống radar cũng làm dấy lên nhiều tranh cãi. Ngoài chi phí xây dựng, Đài Loan cũng phải chi khoảng 24,6 triệu USD mỗi năm để duy trì cơ sở này. Công tác bảo dưỡng cần phải được thực hiện bởi kỹ thuật viên người Mỹ do công nghệ lõi không được cung cấp cho Đài Loan, và hòn đảo này cũng xác nhận rằng họ phải chia sẻ thông tin tình báo thu thập được với Washington. Một kỹ thuật viên người Mỹ đã được trông thấy đang đi cùng Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn khi bà tới thăm cơ sở radar này trong tháng 10 vừa qua.

Su Tzu-yun, Giáo sư nghiên cứu chiến lược tại Đại học Tamkang ở Đài Bắc, cho hay rằng việc chia sẻ thông tin tình báo giữa Đài Loan và Mỹ là rất quan trọng, bởi Biển Đông và eo biển Đài Loan đã trở thành những khu vực dễ xảy ra xung đột.

“PAVE PAWS rất mạnh mẽ, nó có thể phát hiện ra các đòn tấn công bằng tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm,” ông Su cho biết. “Việc chia sẻ thông tin tình báo trong thời gian thực với phía Mỹ sẽ giúp theo dõi và phản công lại mọi đòn tấn công tên lửa bất ngờ từ dưới mặt nước do PLA thực hiện. PLA đã xây dựng một hạm đội tàu ngầm ở Biển Đông trong thập kỷ qua.”

Ông Su chia sẻ thêm rằng PLA đã tăng cường sự hiện diện ở Biển Đông và biển Hoa Đông để đối phó với các hoạt động quân sự ngày một tăng của Mỹ trong khu vực, và các tàu ngầm của Trung Quốc có thể thực hiện đòn tấn công tên lửa từ Biển Đông nhằm vào cơ sở quân sự của Mỹ ở Nhật Bản và Guam.

Ông Ou Si-fu, chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng ở Đài Bắc cho biết rằng các tàu ngầm trong căn cứ đặt ở bờ biển phía Nam đảo Hải Nam của Trung Quốc có thể dễ dàng né tránh sự phát hiện khi lặn ở độ sâu 2.000m – 4.000m.

“Các tàu ngầm hạt nhân được trang bị tên lửa đạn đạo của PLA có thể né tránh đòn tấn công đầu tiên bằng cách ẩn dưới mực nước sâu và trở thành lực lượng đáng tin cậy để phản công,” ông Ou cho hay.

Ông cho biết thêm rằng tàu ngầm thế hệ mới của Hải quân Trung Quốc sẽ được trang bị tên lửa JL-3, loại có tầm bắn ước tính lên tới 14.000km – đủ để đặt lãnh thổ Mỹ trong tầm ngắm. Điều này sẽ khiến vai trò của hệ thống radar đặt ở Leshan trở nên quan trọng hơn rất nhiều đối với quan hệ đối tác an ninh giữa Đài Loan và Mỹ.

Theo SCMP,

Phan Anh

Xem thêm: